Copyright: Jan A. Baaijens, pastorale hulpverlening.

Herstel voor de ziel kan nodig zijn

Als je door genade gelovig tot Jezus bent gekomen, dan is het geestelijk met God in orde. Je zonden zijn dan vergeven en je hart is gereinigd. Op het psychische gebied van de ziel kan er echter nog heling en herstel nodig zijn.

Augustinus geeft aan:

‘Onrustig is ons hart, totdat het rust vindt bij God.’

Is de volgende tekst van Peter van Essen uit Opwekking 641 uit je ziel genomen of op je hart geschreven? De eerste zin komt van de kerkvader Augustinus, die aangeeft: ‘U hebt ons naar U toe geschapen, en rusteloos is ons hart tot het rust vindt in U.’ Wat betekent het voor je, dat je naar God toe bent geschapen? Hij heeft als Schepper recht op ons en wil door Zijn Evangelie het rusteloze en afkerige hart tot rust en tevredenheid brengen bij Zijn liefdevolle Vaderhart. Dat kan door het gelovig zien op Jezus, Die ons verklaart in Joh. 14:9: ‘Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien.’ 

Hier volgt de tekst van Peter van Essen:

Heb je nog innerlijke onrust in je leven?

Waardoor komt het?

Kom je ook wel eens tot rust? Hoe dan wel?

Hieronder kun je aanklikken op de PowerPoint die gaat over het tot rust komen bij God door het geloof in Jezus Christus:

Hoe kom je innerlijk tot rust bij God door het geloof in Jezus

***

Onrust en onvrede

Ongelovigen zijn vatbaar voor onrust en onvrede. Jesaja 57:20-21 geeft aan: ‘Maar de goddelozen zijn als een opgezweepte zee, want die kan niet tot rust komen, en zijn water woelt modder en slijk op. De goddelozen, zegt mijn God, hebben geen vrede!’

Het opzwepende water van de onrustige wereld geeft je geen houvast en vrede. Pas op voor de zuigende onderstroom in de branding.

Jezus nodigt en leert ons in Matth. 11:28-30: ‘Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast bent, en Ik zal u rust geven. Neem Mijn juk op u en leer van Mij dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart; en u zult rust vind en voor uw ziel; want Mijn juk is zacht en Mijn last is licht.’
– Je komt tot rust bij Jezus door in Hem te geloven.
– Je blijft in Zijn rust door Hem zachtmoedigheid en nederigheid te volgen.

Hoe ben je tot rust gekomen bij Jezus?

In vrijheid en rust volgen van Jezus onder Zijn juk

De Studiebijbel legt uit bij Matth. 11:29: ‘Een juk dient om de last lichter te maken. In het jodendom was het een bekend beeld voor de tora en ‘het juk opnemen’ betekent dan: bij rabbijn in de leer gaan.’ Bij vers 28 geeft de Studiebijbel aan: ‘Het volk was vermoeid en belast (Matth. 9:36), omdat ze leden onder de strenge godsdienstige en andere voorschriften, die hun door de religieuze leiders opgelegd werden (Matth. 23:4).’ Als je dus de leer van Jezus ter harte neemt en opvolgt, zul je de rust en vrede voor je ziel en in je hart vinden.

Een juk dient ervoor om de last lichter te maken

Uit het voorgaande blijkt ook dat je onrustig kunt worden en blijven onder een wettische religie of een godsdienst waar de wet voor het Evangelie wordt geschoven. Je komt dan onder het harde juk en de zware last van de wet.

Paulus waarschuwt daar vooral in de Galatenbrief voor, omdat men weer terugkeerde naar een wettisch leven. Hierdoor kunt je jezelf onvrij, gespannen en onrustig gaan voelen. Je komt dan geestelijk weer als een slaaf onder een juk van dienstbaarheid. Paulus roept ons daarom ook op in Gal. 5:1: ‘Sta dan vast in de vrijheid waarmee Christus ons vrijgemaakt heeft, en laat u niet weer met een slavenjuk belasten.’ Vanuit de grondtekst staat er: ‘Je bent tot vrijheid bevrijdt.’ Houd daarom stand in deze vrijheid onder het zachte juk van Jezus.

***

Hieronder kun je aanklikken op het opdrachtenblad bij dit onderwerp:

Kom innerlijk tot rust bij Jezus Opdrachtenblad

***

Stil mijn ziel, wees stil

Denk na over de tekst van Opwekking 717. Daar  gaat het onderwerp van dit artikel over. Je ziet in dit lied dat de ziel wordt aangesproken, zoals dit wordt gedaan in verschillende Psalmen. Hoe kun je dat voor jezelf doen, als jouw hart onrustig is? Dat kan zo zijn door zonden, angsten of zorgen. Het komt verderop aan de orde.

Wat spreekt je persoonlijk aan in de tekst van het bekende lied? Waar heb je behoefte aan van wat erin wordt genoemd?

Hieronder volgt de tekst:

Stil, mijn ziel, wees stil, en wees niet bang
voor de onzekerheid van morgen.
God omgeeft je steeds;
Hij is er bij in je beproevingen en zorgen.

Refrein:

God, U bent mijn God, en ik vertrouw op U,
en zal niet wankelen.
Vredevorst, vernieuw een
vaste geest binnen in mij, die rust in U alleen.

Stil, mijn ziel, wees stil, en dwaal niet af; 
dwars door het dal zal Hij je leiden.
Stil, vertrouw op Hem,
en hef je schild tegen de pijlen van verleiding.

Refrein:
God, U bent mijn God…

Stil, mijn ziel, wees stil, en laat nooit los
de waarheid die je steeds omarmd heeft.
Wacht, wacht op de Heer;
de zwartste nacht
verdwijnt wanneer het daglicht doorbreekt.

Refrein: 2x
God U bent mijn God…
Ik rust in U alleen.

Hieronder kun je het beluisteren:

 YouTube-video Opwekking 717 – Stil, mijn ziel, wees stil

Tekst en muziek van het lied Still, my soul, be still is van: Keith & Kristyn Getty/Stuart Townent. Ned. tekst: Harold ten Cate.

Geest, ziel en lichaam

De Bijbel leert ons dat we een eenheid van geest, ziel en lichaam zijn.

We zijn een eenheid van geest, ziel en lichaam

Wanneer er op één van deze gebieden blokkades of innerlijke conflicten zijn, verstoren ze ons welzijn. Dit komt tot uiting in je gevoelens, je relaties, je geloofsleven en je lichaam, of in het ontbreken van persoonlijke ontwikkeling.

Paulus wenst de gelovigen toe in 1 Thess. 5:23: ‘En moge de God van de vrede Zelf u geheel en al heiligen en mogen uw geest, ziel en lichaam in hun geheel onberispelijk bewaard worden tot de komst van onze Heere Jezus Christus.’ Laat je daarom ook maar leiden in je ziel door het Woord en de Geest van God.

Volgens de Studiebijbel is ‘de geest dát deel van de mens is, waarmee de Geest van God Zich verbindt (Rom. 8:16)’. Er wordt verder uitgelegd bij 1 Thess. 5:23: ‘We zouden dus kunnen zeggen dat ‘geest’ het God-bewustzijn, ‘ziel’  het zelfbewustzijn en ‘lichaam’ het wereldbewustzijn is.’ In het Grieks is hier geest ‘pneuma’, ziel ‘psuche’ en lichaam ‘soma’. In de psychiatrie heeft met het over Psychosomatische klachten. als zijnde lichamelijke klachten die een psychische oorzaak hebben.

Door christelijke psychotherapie kun je in staat worden gesteld om je leven weer op orde te krijgen en positieve keuzes te maken. Een gezonde omgang met emoties, situaties en relaties waar je nu tegen op ziet, wordt dan mogelijk.

Welke volgende oorzaken van innerlijke onrust herken je in je leven?

Oorzaken van innerlijke onrust kunnen zijn:
A – Dat je jezelf nog blijft verschuilen achter je eigen pantser, om te overleven.
B – Dat je nog last hebt van oude ‘kind gevoelens’
van een onverwerkt pijnlijk verleden.
C – Dat je wordt voortgedreven door angst en boosheid.
D – Dat je last hebt ‘interne aanjagers’, dat je maar moet presteren en voldoen.
E – Dat je ontevreden en in twijfel bent over jezelf.
F – Dat je de liefde van God tot jou niet beseft.
G – Dat je zelf de controle wilt bewaren  en niet tot overgave aan God kunt komen.

Pas op voor innerlijke verdeeldheid en twijfel

Door innerlijke verdeeldheid houd je geen stand (zie Luk. 11:17). Je blijft onrustig als je innerlijk in strijd en twijfel bent over wie je bent en wat je allemaal moet doen.
Volg Jezus en leer ‘te kiezen’ in plaats van altijd maar ‘te moeten’.

Waarin ben je nog innerlijke verdeeld en onstandvastig?

Lees maar eens Jakobus 1:5-8. Wat denk je van deze teksten?  Jak. 1:8 leert ons: ‘Immers, wie twijfelt, lijkt op een golf van de zee, die door de wind voortgestuwd en op- en neergeworpen wordt. Want zo iemand moet niet denken dat hij iets ontvangen zal van de Heere. Hij is een dubbelhartig man, onstandvastig in al zijn wegen.’

In Jak. 1:6-8 wordt gezegd over twijfelende mensen: ‘Immers, wie twijfelt, lijkt op een golf van de zee, die door de wind voortgestuwd en op- en neergeworpen wordt. Daarbij behoort iemand in het geloof om wijsheid te vragen (vers 5-6). In de verzen 7-8 gaat verder over de twijfelaar: ‘Want zo iemand moet niet denken dat hij iets ontvangen zal van de Heere. Hij is een dubbelhartig man, onstandvastig in al zijn wegen.’  In het Engels lees je: A double minded men is unstable in all his ways.’

De dubbelhartige man in vers 8 letterlijk: ‘twee-zielig’ (dipsuchos), innerlijk verdeeld, gespleten van ziel. Hij is onstandvastig in al zijn wegen.

God wil dat je tot Hem komt met een onverdeeld hart: een oprecht hart. Het gaat erbij  de twijfelde in het Griekse ‘diakrinomai’, omdat hij hier ‘met zichzelf in strijd is, innerlijk verdeeld is. Er wordt aangegeven dat het gebed van een innerlijk verdeeld mens niet door God wordt verhoord. Kom daarom ook met een onverdeeld, oprecht hart in volledige overgave tot God.

Hoe kom je innerlijke tot rust?

Psycholoog en psychotherapeut Michelle van Dusseldorp schrijft erover: ‘Waarom is het vaak zo moeilijk innerlijke rust te vinden? Hoe bewaar je rust middenin de storm, of als je het erg druk hebt?  Innerlijke rust komt vaak als we dicht bij de Heere Jezus zijn; maar toch kunnen onze gespannen omstandigheden, emotionele echo’s uit het verleden, maken dat we die innerlijke rust niet goed kunnen bewaren. Door spanning, bezorgdheid en rusteloosheid komen we soms moeilijk in slaap, of we voelen ons opgejaagd en paniekerig.’

Psycholoog Michelle van Dusseldorp is directeur van Groundwork, een organisatie die gericht is op het toerusten van christenen op psychisch en geestelijk vlak, vanuit een Bijbelse basis. Ze verlangt psychologie en geloof bij elkaar te brengen. Ze is geboren in Nieuw Zeeland (1963) en woont sinds 2000 in Nederland samen met haar man Cris. Ze hebben samen drie dochters. In Nieuw Zeeland gaf ze samen met haar man leiding aan een opvanghuis voor criminele mannen in Nieuw-Zeeland. In 2011 verscheen van haar boek ‘Ik kan veranderen, elf stappen naar innerlijke heling en groei’.

Dubbelhartigheid en hinken op twee gedachten

Christenpsycholoog Michelle gaat door op de dubbelhartigheid en het hinken op twee gedachten naar aanleiding van genoemde teksten uit Jakobus.  Ze geeft aan dat de teksten van Jakobus 1:6-8 spreken over dubbelhartigheid, twijfel en opgejaagd worden. Ze legt uit: ‘Je hebt als het ware twee gezindheden, hinkt op twee gedachten: Wat moet ik doen? – Dat heeft te maken met angst. Maar als christen hoeven we eigenlijk nergens bang voor te zijn. En toch zijn we bang voor falen, veroordeling, afwijzing, dood, pijn, verlies van zekerheden, vervolging, enz. Daarin zijn we als dubbelhartig, want we hoeven als christen niet bang te zijn, en toch voelen we die onrust.’ Ze verklaart:

‘De basiswortel van onrustig zijn is angst.

Volmaakte liefde jaagt de vrees uit, zegt de Bijbel…

maar we leven nog niet vanuit Gods perfecte liefde!’

Michelle gaat verder: ‘We houden zelf de controle over onze zekerheden, en daarom gaan we soms manipuleren, willen we perfectie… Veel van die problemen spelen zich onbewust in ons af, en daardoor komen we niet bij de wortel! We kunnen zo de onderliggende zonden niet belijden.

God heeft ons lichaam een signaal van angst gegeven dat ons helpt snel te reageren bij dreigend gevaar – het is een cadeau om ons te beschermen. Dat is niet de ongezonde angst die we hier bedoelen, en die ons belemmert en benauwt. Jak. 4:7-8 geeft de oplossing: Onderwerp je aan God! Soren Kierkegaard heeft gezegd, dat zuiverheid van ons hart is: één ding te willen!’

Lukas 11:17 leert ons, dat innerlijke verdeeldheid maakt dat je geen stand houdt. Innerlijke onrust zorgt er namelijk voor dat je innerlijk in strijd bent met je volwassen ik, je innerlijke kind, en je ‘moeten-ik’!’

Je volwassen ‘ik’, je innerlijke kind en je ‘moeten-ik’

Michelle legt het uit: ‘Je volwassen ik weet: God heeft mij lief, ik ben veilig. Het innerlijke kind is verwond, en voelt zich onveilig ondanks dat… Daartussenin roept je kritische “moeten-ik”: Word eens volwassen, je doet het fout, gedraag je! – en zo jaagt het de onrust aan in je innerlijke kind… Wat nu?’

De gelovige psychotherapeut reikt ons als oplossing aan:

‘Kom bij de Heere Jezus met je verwonde kind,

en laat je aanraken door Zijn genezing.

Wees open en kom bij Hem met álle niveaus van je wezen –

zo kom je tot genezing en leven.

En dát brengt rust!’

***

Een rein hart en een standvastige geest

David bidt in Ps. 51:12: ‘Schep mij een rein hart, o God, en vernieuw in mijn binnenste een standvastige geest.’ (In het Engels: ‘Thy free spirit’.) Dat is een oprechte geest van vrijheid, trouw, vertrouwen, zonder angst of twijfel.

Welke van de volgende zaken belasten je nog en wil je loslaten?

Je draagt nog het belastende juk van jezelf:
– Als je nog niet beleden zonden en zondige gewoonten in je leven hebt.
– Als je nog verstoorde relaties met mensen hebt.
– Als je jezelf nog laat inpakken door verleidingen, hebzucht en verslavingen.
– Als je ontevreden en ongehoorzaam bent aan Gods wil en leiding.
– Als je teleurstellingen, mislukkingen en negatieve herinneringen niet kunt loslaten.
– Als er nog angst, zelfbeklag en jaloersheid in je zijn.
– Als je boosheid of bitterheid in je hart hebt, terwijl je iemand niet kunt vergeven.
Al deze zaken houden je onrustig en verhinderen je om Jezus blijmoedig te volgen.

Focus je op Jezus

Lees Hebr. 12:1-15. Daarin ontdek je hoe je door het zien op Jezus in het rechte spoor kunt blijven! Houd het oog gericht  ‘op Jezus, de Leidsman en Voleinder van het geloof’ (vers 2). ‘Want let toch scherp op Hem’ (vers 3). ‘En maak rechte sporen voor uw voeten’ (vers 13).  Als je jezelf focust of concentreert op één zaak, dan richt je er scherp je aandacht op.

Michelle van Dusseldorp geeft aan: ‘Wat is je focus? Waar jij je aandacht op richt, dat neemt toe! Je kunt niet op twee dingen tegelijk focussen… Richt je hele wezen op de dingen van God! De zonde probeert de controle te hebben in je leven; maar door die bij Jezus te brengen worden wij verlost.’

Ze gaat verder: ‘Leef vanuit zijn liefde, stel je voor hoezeer God je liefheeft – je kúnt er niet eens aan ontsnappen, want Zijn liefde is er altijd! Overpeins dat – ervaar die werkelijkheid; het stelt je innerlijke kind gerust. De Koning Zelf heeft ons lief! Rom. 8:35 zegt dat niets ons zal kunnen scheiden van de liefde van Christus.’

Groeien naar een volwassen geloof

Hoe kom je van een vervuild en onrustig innerlijk leven tot een gereinigd, vervuld en rustig leven. Hoe groeit de instabiele kind in ons op tot de stabiele volwassene in het geloof? Als je nog instabiel bent, dat heb je nog te maken met onstandvastigheid, onevenwichtigheid. Je bent dan nog in bepaalde opzichten onvast, onzeker, wankelbaar en onbestendig. Je staat dan geestelijk en emotioneel nog niet stevig in je schoenen. Daarom behoren we geestelijk te groeien naar een volwassen geloof.

Je hoeft jezelf niet te bewijzen

Vanuit je vroege leven kan er zich nog een angstig kind in je verschuilen. Het kan in je roepen: ‘Ik voel me waardeloos, vroeger werd ik afgekraakt door mijn vader of moeder. Ik ben ook gaan geloven dat ik niet deug.’ In mijn volwassen persoon wil ik me na afwijzing volop gaan bewijzen. Ik kan daardoor ook een ‘control freak’ worden: ‘Ik moet de controle bewaren, anders gaat het mis.’ Deze prestatiedrang leidt tot onrust en uitputting. Om het angstige kind in me onder een veilig dekentje te houden kun je ook een aanpasser en een pleaser worden.

Michelle verklaart ons: ‘Elk mens heeft meerdere aspecten (controle, perfectionisme, analyticus, pleaser, etc.) maar is pas gezond als hij kan KIEZEN in plaats van te MOETEN. Als kind heb je een overlevingsdrang, maar in 1 Cor.13:11 lezen we: ‘Nu.. heb ik afgelegd wat kinderlijk was.’

Om volwassen te kunnen worden in het geloof behoor je ‘het steeds maar weer moeten’, maar ook je slachtofferrol af te leggen.

Laat het kinderlijke achter je

De apostel Paulus schrijft over zichzelf in 1 Kor.13:11: ‘Toen ik een kind was, sprak ik als een kind, dacht ik als een kind en redeneerde ik als een kind. Maar nu ik een man ben, heb ik het kinderlijke voorgoed achter mij gelaten.’

Het Griekse woord ‘katargeo’ betekent ‘afleggen, wegdoen, buiten werking stellen, werkloos of machteloos maken; de invloed en betekenis van iets wegnemen, iemand vrij doen zijn van wat hem gebonden hield’. David Seamands verklaart: ‘Veel mensen die volgens hun jaren volwassen zijn, zijn in emotioneel en spiritueel opzicht nog altijd kinderen.’

Veel mensen zijn op volwassen leeftijd

emotioneel en geestelijk nog altijd kinderen 

Let op de gedragspatronen van kinderen. Een kind reageert veel vanuit het gevoel. Het is gericht op directe bevrediging van bepaalde behoeften en kan nog weinig geduld oefenen. De sterkste verleidingen van de jeugd is wel de wellusten en de hartstochten. Ouderen gedragen zich in bepaalde situaties nog kinderlijk. Dit komt zelfs ook voor bij gelovigen. Paulus spreekt de broeders in Korinthe hierop aan (in 1 Kor.3:1-4). Door hun voorkeuren voor Paulus of Apollos, hun afgunst, twist en tweedracht gedroegen zij zich vleselijk, als kleine kinderen in Christus (vers 1). De ‘nēpioi’ (onmondige, kleine kinderen) staan in de Griekse taal tegenover de ‘teleioi’ (volmaakten, volwassenen).

Geestelijk volwassen of onvolwassen en zielig

Paulus verklaart in 1 Kor. 2:6: ‘Wij spreken wijsheid onder de geestelijk volwassenen.’ (Herziene Statenvertaling). In het Grieks staat er ‘teleiois’ (volmaakten). In de Studiebijbel wordt uitgelegd: ‘Paulus en de andere apostelen (‘wij’) spreken deze wijsheid ‘onder de volmaakten’, niet onder mensen die door hun ziel (psuche) bepaald worden, want voor hen is wat Paulus spreekt dwaasheid (vs. 14); ‘in de ogen van’ geestelijke mensen (vs. 15) is het wijsheid.

Het woord ‘teleios (volmaakt, volwassen, rijp, vgl. 14:20; Fil. 3:15; Col. 1:28) zal hier ‘geestelijk volwassen’ in houden. Het komt overeen met de geestelijke mens (pneumatikos, vs. 15) en vormt een tegenstelling met de ‘zielse mens’ (psuchikos, vs. 14) en de kinderen’ (onmondigen) in 3:1.’  De zielse mens (‘psuchikos anthropos’) is een mens die door zijn ziel wordt bepaald en gestuurd. Hij laat zich leiden door de uitingen van zijn ziel of psyche, door zijn emoties.

Als er in de Bijbel wordt gesproken over ‘de vleselijke mens’, dat ziet dat meer op de gezindheid van deze persoon. De zielse mens, die uit zijn zieleleven leeft, reageert vanuit een bepaalde gesteldheid en toestand. Dat is eigenlijk de natuurlijke mens, met al zijn lichamelijke, gevoelsmatige en verstandelijke vermogen, zonder de verlichting van de Heilige Geest. Hij wordt door zijn ziel overheerst. De ziel  is hierbij de zetel van zijn gevoelens, impulsen en wil.

De geestelijk volwassen mens of geestvervulde mens kan volgens 1 Kor. 2:15 de geestelijke dingen onderscheiden en beoordelen. Een geestelijk mens (pneumatikos) heeft de Geest van God ontvangen en laat zich door de Heilige Geest onderwijzen. In 1 Kor. 2:16 schrijft Paulus: ‘Maar wij hebben de gedachten van Christus.’ Dat is de zin van Christus (noun Christou). Het woord ‘nous’ betekent: gemoed, innerlijk, verstand, zin, gezindheid.

Als wij deze zin van Christus in je, kun je groeien naar de geestelijke volwassenheid. Dan is Zijn denken en wil, mijn denken en wil geworden. Luther kon daarom zelfs zeggen: ‘Mijn wil geschiede’, omdat hij wilde wat God wil. Je komt dat in het centrum van zijn wil, waaruit je denkt, verlangt en handelt.

In Filip. 3:15 schrijft Paulus: ‘Laten wij dan, die geestelijk volwassen zijn, deze gezindheid hebben…’ Het woord ‘teleios heeft hier ook wel de betekenis ‘rijp, volwassen in het geloof’. In Kol. 4:12 verlangt Paulus van de Kolossenzen: ‘Opdat u, volmaakt en volkomen, vaststaat in heel de wil van God.’ Bij volmaakt staat er in het Grieks ‘teleioi’ en bij volkomen ‘peplerophoremenoi’, dat ‘volledig verzekerd’ betekent. Dat drukt de subjectieve ervaring van die volheid uit. Deze volheid in Christus kun je dus geestelijk beleven als een kroon op de groei naar geestelijke volwassenheid. Je ontvangt dat in het kennen van en gehoorzamen aan de wil van God.

In hoeverre laten we ons nog leiden door de ‘basisangst’, emotionele beschadigingen, gespannen omstandigheden, bezorgdheid, controlezucht vanuit de programmering van onze oude mens.

De volwassen gelovige mag met een vast vertrouwen

op een vaste basis staan.

Hij steunt op het Woord van God

en staat vast op de Rots Jezus Christus.

Heb jij ook al de vaste grond gevonden? De onvolwassen gelovige heeft nog te maken met de wankele, modderige basis van zijn onvoltooide verleden. Zit je nog vast aan het verleden?

Pijnlijke herinneringen belemmeren geestelijke groei

Professor David A. Seamands heeft op pastoraal gebied onder meer het boek ‘Genezing van pijnlijke herinneringen’ geschreven. In ‘Genezing van pijnlijke herinneringen’ kunt u leren hoe Gods genezende kracht u kan bevrijden van de tirannie van pijnlijke herinneringen, die een effect hebben op uw huidige gedrag en uw christelijke groei.’ Dit is zeker het geval als het gaat om pijnlijke herinneringen uit de kinderjaren.

Kwellende herinneringen belemmeren ons

 om geestelijk volwassen te worden

                                  

De bekende hulpverlener David Seamands verklaart ons: ‘Vele mensen leven jaren lang met de onopgeloste spanningen van pijnlijke herinneringen, waarbij de last aanhoudend toeneemt.’ Deze personen staan open voor een emotionele crisis. Het belemmert de geestelijke groei en ontwikkeling van een gezond geestelijk leven. Door nieuwe pijnlijke ervaringen of omstandigheden kunnen oude wonden weer opengaan en worden de herinneringen weer opgewekt. Het slapende, innerlijk beschadigde kind wordt dan weer actief gemaakt.             

Frustraties uit de kindertijd

Negatieve gevoelens ontstaan in heel veel gevallen al in de vroege kinderjaren. Seamands geeft aan dat diverse gedragingen, reacties en zienswijzen van dit kind uit het verleden dan bij zo iemand de leiding gaan nemen. De frustraties uit de kindertijd gaan weer een belangrijke rol spelen bij relaties, nieuwe contacten en handelingen. Vanuit het historisch record kan er dan een gevaarlijke dwangmatige stuwkracht komen, waardoor een gezond geestelijk leven wordt belemmerd. David geeft aan (als dit zo is): ‘De onderdrukte emoties komen boven en uiten zich in gevoelens van diepe depressie, woede, niet te beheersen begeerten, in gevoelens van minderwaardigheid, angst, verlatenheid en verworpenheid.’

             

Veel gelovigen hebben er mee te maken

Helaas komen de genoemde innerlijke problemen ook maar al te veel voor bij gelovigen. David geeft ons hierover te kennen: ‘Deze pijnlijke herinneringen worden niet zonder meer buiten de deur gezet of omgevormd wanneer iemand zich bekeert en zelfs niet door de vervulling met de Heilige Geest. Ze veranderen ook niet noodzakelijkerwijs door het groeien in genade. In feite zijn deze herinneringen vaak een grote belemmering voor de geestelijke groei. Zolang iemand er geen bevrijding van ontvangt, wordt hij niet echt volwassen.’

    

Seamands merkt verder op in zijn boek ‘Groeien naar volwassenheid’: ‘Het is noodzakelijk dat al deze herinneringen in een gebed om genezing aan God worden voorgelegd, zodat men in zo’n situatie van zijn pijn en dwang bevrijd kan worden.’

Vreugde als basis voor geestelijke groei

Je kunt geestelijke gezond opgroeien door de liefde van Jezus en de vreugde in God. Liefde en geloof brengen ons tot vreugde in God. In Filip. 4:4 worden we opgeroepen: ‘Verblijd u altijd in de Heere; ik zeg het opnieuw: Verblijd u.’Liefde en vreugde gaan samen op in het groeiproces, zoals de zon en de regen de natuur tot bloei brengt.

In het hoofdstuk Geestelijke groei van het boek ‘Leven naar Gods plan’ (over het Life Model) wordt op blz. 23 gesteld:

‘Vreugde is de basis van geestelijke volwassenheid.’

Iemand kan lang goed lijken te functioneren, maar toch kan het gemis van deze basis leiden tot teveel stress en geestelijke instorting. In het boek wordt verder aangegeven: ‘Zo kan een huis met slechte fundamenten er van de buitenkant goed uitzien. Uiteindelijk zullen tijd, het weer en andere stormachtige omstandigheden de zwakte van het huis echter blootleggen. Het huis zal dan langzaam veranderen in een ruïne. Iemand die geen sterke vreugdebasis heeft gelegd – met ander woorden: geen voldoende ontwikkeld vreugdecentrum aan de rechterkant van zijn hersenen heeft – kan niet omgaan met verlies en verbroken relaties. Zo iemand is niet in staat om geestelijk te groeien.’

In het geloof gaat het ook om een relatie met God en Jezus. Binnen deze relatie kunnen liefde en vreugde niet worden gemist. In een goede huwelijksrelatie is men blij met de ander. Liefde en vreugde zijn daarin de basiskenmerken.

Ken je de basisvreugde van God in je leven?

Heb je een aanraking van Zijn liefde ervaren?

Weet je jezelf veilig, geborgen en geaccepteerd bij God? Weet je jezelf gedragen door de liefde van God?

De vreugde de HEERE is uw kracht

Het is een opmerkelijke tekst in Nehemia 8:10/11, waar we lezen: ‘Wees niet bedroefd, want de vreugde van de HEERE, dat is uw kracht.’ In de Statenvertaling lezen we: ‘Want de blijdschap des HEEREN, die is uw sterkte.’ In de NBG: ‘Wees dus niet verdrietig, want de vreugde in de HERE, die is uw toevlucht.’ De GNB: ‘Put kracht uit de vreugde die de Heer u geeft.’

De Studiebijbel verklaart over de vreugde van de mens in God, dat deze vreugde gaat ‘over Gods goedheid, betoond in de afgelopen tijd en het vertrouwen dat Hij in het nieuwe jaar nabij zal zijn’. Die vreugde geeft ons sterkte en kracht. Het Hebreeuwse woord betekent ook: toren en burcht.

Van deze liefde van God en in God geldt: God is blij met Zijn gelovig kind, en de gelovige is blij met Zijn God. Dat ziet dus op een liefdevolle relatie van vertrouwen. Binnen een vertrouwensrelatie kan een kind gezond opgroeien tot volwassenheid. Je gaat dan respectvol met elkaar om. In deze sfeer van acceptatie en veiligheid neemt het kind het goede van de ouders over vanuit het hart. Er is liefde en verbondenheid. Deze liefdesbanden zijn nodig om te kunnen ontplooien. Liefde en vreugde gaan dan samen op in het groeiproces, zoals de zon en de regen de natuur tot bloei brengt.

Het komt naar voren in de volgende woorden van J.J.L. ten Kate (1819-1889), in het bekende lied:

Laat me in U blijven, groeien, bloeien,

O Heiland, Die de wijnstok zijt!

Uw kracht moet in mij overvloeien…’

***

Wat neem je op in je hart?

Het hart van een mens is als een spons. Het verdeelde hart is nog geneigd om het vuile water van de wereld in zich op te nemen. Het is een zielig gebeuren als de onrust in je toeneemt.

Het hart (hieronder als spons uitgebeeld) is hier ernstig vervuild. De druk van zonde en depressie kan je geestelijk leven verzieken. Hoe is er nog reiniging en herstel mogelijk?

Dit hart is gereinigd en verlicht doordat het vuil is vergeven door het offer van Jezus aan het kruis. Laat je (opnieuw) door Hem reinigen!

***

Hoe word je standvastiger in het geloof?

Spreek je ziel aan!

Lees de volgende teksten hoe God onze ziel herstelt en hoe wij onze ziel tot rust en stilte kunnen brengen:

In Psalm 23:1-3 zien we hoe de HEERE als Herder de ziel van David verkwikt bij rustige wateren. Er staat: ‘Hij herstelt mijn ziel’. Hij geeft genezing en levenskracht.

In Ps. 42:12 en 43:3 spreekt de dichter zijn ziel aan: ‘Wat buigt u zich neer, mijn ziel, en wat bent u onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem weer loven; Hij is mijn Verlosser en mijn God.´

David verklaart in Ps. 62:2-3: ‘Zeker, mijn ziel is stil voor God; van Hem is mijn heil. Hij alleen is mijn rots en mijn heil, mijn veilige vesting; ik zal niet al te zeer wankelen.’

Hij geeft aan in Ps. 131:2: ‘Voorwaar, ik heb mijn ziel tot rust en tot stilte gebracht.’

Hoe kun je jouw ziel aanspreken tot rust laten komen? Kun je vertellen hoe je ziel wel eens is verkwikt en hersteld?

***

Het levensverhaal en de lessen van Edith Eva Eger, een overlever van Auschwitz

Het is het levensverhaal van een Jodin die Auschwitz overleefde en in liefde anderen heeft geholpen als therapeut.

Ze koos ervoor om overlever te zijn en geen slachtoffer. En geeft aan: ‘Je kunt ervoor kiezen om vrij te zijn’. Ze heeft nog interviews en les gegeven tot boven de 90 jaar. Ze is geboren in 1927 in het Hongaarse Kassa. Van de ruim 15.000 gedeporteerden uit deze plaats was Edith Eger een van de 70 mensen die de oorlog hebben overleefd. Pas toen ze 90 jaar was besloot de psycholoog haar verhaal op papier te zetten. Haar boek ‘De Keuze’ is in het Nederlands verkrijgbaar. (Zie dit artikel over haar als een recensie, aanbeveling en verslag van haar ervaringen en therapeutische levenslessen.)

Edith Eva Eger, danste als 16-jarige gevangene in Auschwitz als ballerina voor Josef Mengele. Ze overleefde het vernietigingskamp. Ze stelt: ‘Het is de liefde die me heeft gered’ Op 91-jarige leeftijd gaf ze aan in een interview: ‘Ik wil vrolijk doodgaan, dankbaar, tevreden.’

Ze vertelt ons: ‘God was bij mij, in Auschwitz, toen ik voor dokter Mengele moest dansen en hij me als beloning een stuk brood toewierp… en ja, God was er ook toen mijn vader en moeder werden vergast.

Geloof me, ik heb mijn vuist naar de hemel gebald, maar één ding is zeker: God heeft mijn ouders niet vermoord. Mensen hebben dat gedaan. En God zorgde er voor dat mijn woede omsloeg in medelijden. Niemand werd geboren om te haten. Ik koos voor liefde, in plaats van haat. Het is de liefde die me heeft gered. Het is de liefde die me in leven houdt.’

In mei 1945 werd Edith bevrijd: Een Amerikaanse soldaat van het 71ste Infanteriebataljon trok haar uit een stapel lijken. Ze woog dan nog 32 kilo, had een gebroken rug, buiktyfus, longontsteking en pleuritis.

Edith Eger overleefde Auschwitz en stelt: ‘Je kunt ervoor kiezen om vrij te zijn.’ Voor haar is God liefde. Wat kunnen we van haar leren?

Zie bij haar hoe ze niet in een slachtofferrol is terechtgekomen, maar dat ze een overlever is geworden. Ze heeft haar ziel aangesproken en tot rust laten komen, tot op zekere hoogte.

Edith Eger is inmiddels al jaren klinisch psycholoog, gespecialiseerd in het behandelen van posttraumatisch stresssyndroom, en een wereldwijd veelgevraagd spreker. Ze was in 2017 nog steeds actief als therapeut (zelf noemt ze het liever ‘gids’). Ze is in staat gesteld door de voorzienigheid van God om als psycholoog, therapeut en ervaringsdeskundige anderen geestelijk en psychisch te helpen.

Ze geeft aan dat je meer moet denken aan wat je hebt, dan aan wat je bent verloren. Het gaat erom wat je innerlijke houding daarbij is. Edith geeft aan:

‘Ik zie vergeving als een geschenk aan mezelf.’

Gediscrimineerd in haar kinderjaren

De moeder van Edith maakte zich in haar kinderjaren voor de oorlog zorgen over haar, wat ze aangaf naar haar toe: ‘Je bent lelijk, maar gelukkig heeft God je een goed stel hersens meegegeven’. Haar zussen maakten het volgende liedje over haar: ‘Je bent zo lelijk, je bent zo nietig, je zult nooit een man vinden.’

Edith vertelt verder over haar moeder: ‘Ik nam het haar niet kwalijk, ik dacht er niet over na. Wat ze zei telde niet, wat ze deed was veel belangrijker: ze raakte me aan, ze zorgde voor me, ze heeft er alles aan gedaan om me in leven te houden. Ze zegt zelfs over haar moeder en zussen: ‘Wij hielden ontzettend veel van elkaar en vergeving is voor mij altijd de sleutel geweest.’ Ze geeft erbij aan: ‘Uiteindelijk was het probleem natuurlijk niet hun opmerkingen, maar het feit dat ik ze gelóófde.

Als mijn zussen met me wandelden, bonden ze een doek over mijn gezicht, omdat ze niet wilden dat anderen zagen wat een lelijk zusje ze hadden. Ik neem het ze niet kwalijk. Maar het is wel de reden dat ik een zelfbeeld heb ontwikkeld waardoor ik me op dit moment minder voel dan jij. Omdat jij mooi bent en ik ugly. Het is iets wat ik jongere patiënten voortdurend op het hart druk: maak niet de fout die ik maakte, laat nooit een ander definiëren wie jij bent.’

Omdat ze als Joods kind discriminatie ondervond heeft ze geleerd om te ontkennen, ‘dat ze niet Joods was’. Ze geeft aan: ‘Het was pure angst. Angst om ontdekt te worden. Joods zijn is slecht.

Ik ging naar een Joodse school. Zodra ik naar buiten liep, werd ik bespuugd en voor ‘Christus moordenaar’ uitgemaakt. Het enige wat ik wilde was niet opvallen, assimileren, altijd, overal. Ik gaf mijn ‘ware ik’ op om in het plaatje te passen, ik veranderde voortdurend in wie anderen wilden dat ik zou zijn tot ik eindigde in het concentratiekamp waar mijn bestaan voorgoed moest worden weggewist’

Ze merkt op over haar jonge jaren: ‘Ik was een verlegen, verdrietig meisje dat nauwelijks opviel. Ik denk wel eens dat ik werd voorbereid om in Auschwitz voor mijn zus te kunnen zorgen. Alsof ik een plan uitvoerde dat God van te voren had bedacht.

Mijn moeder, die ook geen idee had wat ons te wachten stond, zei in de trein die ons naar het concentratiekamp bracht: ‘Ze kunnen je alles afpakken, behalve je gedachten’. Daardoor zou ik me uiteindelijk vrijer voelen dan de bewakers die me gevangen hielden.’

Leer te overleven

Edith Eger geeft aan: ‘Mij werd voortdurend verteld dat ik Auschwitz alleen als lijk zou verlaten. Toch lukte het me om mezelf dag in dag uit te blijven voorhouden: als ik vandaag overleef, ben ik morgen vrij.’

Ze verklaart: ‘Ik ben inderdaad alles kwijtgeraakt, behalve mijn verstand. En door die brainpower heb ik het gered. Sindsdien raad ik iedereen aan niet weg te rennen voor je verleden, maar het nog een keer te doorleven. Voor mij is dat de volgorde; rouwen, voelen, helen. Ik had me tot dan toe altijd afgevraagd: ‘Waarom ik?’ Eenmaal daar leerde ik een andere vraag te stellen. ‘Waarom ik niet?’

‘In Auschwitz had ik elke dag iets om tegen te vechten, maar toen ik na de oorlog herstellende was en me realiseerde dat behalve mijn ouders ook Eric nooit zou terugkomen, overwoog ik voor het eerst om mezelf van het leven te beroven. Ik wilde zo graag van de pijn af. En het was op dat moment makkelijker om dood te gaan dan te leven.’

Toch maakte u die keus niet. Ze geeft door: ‘Maar God zei me dat ik een lafaard zou zijn als ik mezelf van het leven zou beroven. Hij had een plan en een plek voor me, om niet alleen mezelf, maar ook anderen te helpen om geen slachtoffers, maar overlevers te zijn.’

In Amerika bleef ze op zoek naar vrijheid en genezing van haar traumatische ervaringen. Ze geeft aan: ‘Het grootste deel van mijn volwassen leven dacht ik dat mijn overleven in het heden afhing van het opgesloten houden van het verleden en zijn duistere kanten.’ Ze heeft geleerd: ‘Vrijheid betekent dat we de moed verzamelen om de gevangenis af te breken, steen voor steen.’

Kom uit je slachtofferrol

Je kunt wegkruipen in een slachtofferrol. Edith verklaart: ‘Niemand kan van jou een slachtoffer maken. Dat kun je alleen zelf, door ervoor te kiezen om vast te houden aan je slachtofferrol. Zo word je je eigen gevangenisbewaarder.’

Ze legt uit: ‘Het is gemakkelijker om iemand of iets anders verantwoordelijk te houden voor je pijn, in plaats van zelf de verantwoordelijkheid te nemen en een einde te maken aan je slachtofferschap.’ Je kunt het verleden verantwoordelijk houden voor de huidige keuzes die je maakt.

Ze leert ons: ‘We kunnen niet ons hele leven lang in iemands schaduw blijven hangen omdat we ons daar veilig voelen, en vervolgens klagen dat we nooit de zon zien.’

De weg naar innerlijke bevrijding

Edith emigreerde na de oorlog naar Amerika. Daar verzweeg ze haar verleden, zelfs voor haar drie kinderen. Ze geeft aan: ‘Wat ik mezelf cadeau heb gegeven, is het vermogen om weer van het leven te kunnen genieten.’

De eerste veertig jaar na de bevrijding is dat haar niet gelukt. Ze zegt: ‘Nee. Ik kampte met enorme ‘survivor’s guilt’. Jarenlang heb ik me afgevraagd: waarom heb ík het overleefd? Decennialang heb ik niet over mijn verleden gesproken. Ik wilde zijn zoals iedereen in mijn nieuwe thuisland Amerika opgaan in de massa. Het heeft me veel tijd gekost om te begrijpen dat de pijn niet verdwijnt door ervoor weg te lopen. Dat het de pijn alleen maar erger maakt.’

Ze vertelt ons verder: ‘De omslag kwam toen ik op mijn 48ste psychologie ging studeren en bepaalde gebeurtenissen wel onder ogen móest komen, maar ik vond mezelf pas echt weer terug toen ik in 1990 Auschwitz bezocht.’

Ze werd voor die tijd gekweld met de gedachte dat ze schuldig was dat ze tegenover Mengele had  toegegeven dat het haar moeder was en niet haar zus. Haar moeder werd toen in de rij geduwd om te worden vergast.

Edith vertelt ons over haar bezoek aan Auschwitz in 1990: ‘Pas toen ik weer op diezelfde plek stond, terug was in de tijd, kon ik inzien dat ik mezelf met die gedachte had willen straffen. En dat ik haar helemaal niet had kúnnen redden. Ik ben niet schuldig. Ik ben vrij.’ Toen kon ze pas echt haar onschuld opeisen en de schaamte en het schuldgevoel toekennen aan de daders. Ze kon toen beginnen om zichzelf te vergeven. Ze verklaart: ‘Door mezelf te vergeven, kon ik mezelf bevrijden.’

Ze wilde liefhebben en vergeven

Haar zus Magda gaf in Auschwitz aan: ‘Ik kan niet geloven in een God Die dit allemaal laat gebeuren.’ Edith geeft echter aan: ‘Ik voelde dat God daar bij me was. Het is niet God die mijn ouders en zo veel anderen heeft vermoord, het waren mensen. Voor mij is God liefde.’

Edith wil ook liefhebben en vergeven. Ze verklaart: ‘Als ik was blijven haten, had ik mezelf een gijzelaar van mijn eigen geschiedenis gemaakt. Je kunt leven om het verleden te wreken, of om het heden te verrijken. Wat kies je? Ik ben zelfzuchtig: ik was al mijn jeugd en mijn ouders kwijt – waarom nog meer terrein verliezen?’

Woede doorleven en vergeven

Ze geeft aan: Er is geen heling of vergeving mogelijk zonder eerst de woede te doorleven. Natuurlijk heb ik gefantaseerd over wraak. Maar woede of wraak bevredigt maar kort. Ik zie vergeving als een geschenk aan mezelf. Ik geef mezelf permissie om me te bevrijden van de woede, van de last van het verleden.’

Ze verklaart: ‘Ik geef mezelf permissie om me te bevrijden van de woede, van de last van het verleden. Ik ben dankbaar dat ik zover ben gekomen. Ik wil blij sterven.’
Edith gaf zichzelf het vermogen ‘om weer van het leven te kunnen genieten’.

Je kunt voor een slachtofferrol kiezen, om je eigen gevangenisbewaarder te worden.
Edith wist dat God een plan voor haar had om niet alleen zichzelf, maar ook anderen
te helpen om geen slachtoffers, maar overlevers te zijn.

Kies ook voor het leven!

Overwin het gekwetste kind in je door liefde

Edith Eva leert ons: “Ik geloof in rechtvaardigheid, maar ik geloof niet dat God de bedoeling had om me op nazi’s te laten jagen. Ik ben hier om onvoorwaardelijke liefde te geven, om een plek te creëren waar mensen zich veilig voelen.’

Ze legt verder uit: ‘Je moet het ‘doen’ altijd scheiden van het ‘zijn’. Therapie gaat nooit over wat er is gebeurd, maar juist over wat er niét is gebeurd. Over de jeugd die je niet hebt gehad, over het kind dat je nooit kon zijn.’ Ze stelt voor: ‘Ga terug, vind het kind…’ Daarbij moet je jezelf niet afvragen ‘Waarom ik?’ maar: ‘Wat nu?’

Wat kan ik nu betekenen?

Edith geeft aan: ‘Tegen al mijn cliënten zeg ik: verlos jezelf van de ‘wat als’-vragen. Die zijn niet goed voor je. ‘Wat als ik toen een ander antwoord had gegeven?’ Als je beter had geweten, had je beter gedaan. Maar dat moment is gepasseerd, dus stel jezelf de vraag: ‘Wat nu?’ Wat kan ik nú betekenen.’

Ze had al in haar gevangenschap in Auschwitz ontdekt een keuze te hebben, namelijk: ‘aandacht besteden aan wat we zijn verloren, of aandacht besteden aan wat we nog hebben.’ Waar je aandacht aan geeft, wordt groter. Je kunt ervoor kiezen welke innerlijke houding je aanneemt in de omstandigheden waarin je verkeert. Elk moment is daarin een keuze. Ze nodigt ons:

‘Mijn lieve schat, je kunt ervoor kiezen om vrij te zijn.’

Hieronder kun je aanklikken op een interview met haar:

 ***

Liederen bij het onderwerp

Hoe komt je hart tot rust?

Je vindt rust als je tot de Herder van je ziel komt. Zie het in opwekking 641:

U heeft mij voor Uzelf gemaakt,
en mijn hart is onrustig tot het rust vindt bij U. (2x)

Herder van mijn ziel, die het duister verlicht.
Ik zoek uw aangezicht tot ik rust vind bij U.
Hoe ik mij ook voel, U alleen bent mijn doel.
Ik zoek uw aangezicht tot ik rust vind bij U.

Refrein:
U heeft mij voor Uzelf gemaakt,
en mijn hart is onrustig tot het rust vindt bij U. (2x)

Leid mij door de nacht, Heer, uw woord geeft mij kracht.
Ik zoek uw aangezicht tot ik rust vind bij U.
Dan zal ik U zien, Jezus, Heer die ik dien.
En zie uw aangezicht waar ik rust vind bij U.

Tekst & muziek: Peter van Essen.

God van licht

In mijn twijfels, mijn verdriet, in mijn falen ontbreekt U niet.
In uw liefde reist U mee. U bent de rust als het stormt op zee. (2x)

In mijn onrust neemt U mijn hand;
in mijn vragen houdt uw Woord stand.
In uw liefde reist U mee. U bent de rust als het stormt op zee. (2x)

Refrein:
God van licht, wees mijn gids.
Leid mij door het donker. Ik vertrouw op U.
God van licht, wees mijn gids. Leid mij door het donker
veilig naar de kust, waar U woont.

Storm en golven vrees ik niet. In de morgen zing ik mijn lied.
In uw liefde reist U mee. U bent de rust als het stormt op zee. (2x)

U schijnt feller dan de sterren. Heer, U leidt ons door de storm.

God van licht, wees mijn gids.
Leid mij door het donker. Ik vertrouw op U.
God van licht, wees mijn gids. Leid mij door het donker
veilig naar de kust. Waar U woont.

Lied: My Lighthouse, Rend Collective
Ned. tekst: Harold ten Cate Het is een lied van Lev en staat in Opwekking 807.

Hieronder kun je aanklikken op het lied van Lev, gezongen bij Nederland Zingt:

YouTube-video Nederland Zingt: God van licht