Copyright: Jan A. Baaijens, jongerenpastoraat
Oorzaken en gevolgen van vluchtgedrag
Ik denk dat het goed is om de oorzaken en gevolgen van vluchtgedrag samen te onderzoeken. In deze lesbrief worden ze op een rijtje gezet en uitgewerkt.
De oorzaken liggen oorzaken meestal bij traumatische ervaringen vanaf de kinderjaren. Jonge kinderen kunnen niet zonder liefde, acceptatie en veiligheid. Ze kunnen zich over het algemeen geestelijk goed ontwikkelen als er in een warm ouderlijk nest genoeg bescherming is geweest, met acceptatie, waardering en liefde.
Je kunt over de oorzaken van vluchtgedrag meer lezen in verschillende andere artikelen over verslavingspreventie. Mijn persoonlijke ervaringen met verslaafden, en iets uit hun levensverhaal, kun je vinden in het artikel ‘Vluchtgedrag en verslavingen’.
Aan het einde van deze lesbrief wordt ook ‘de weg naar herstel’ en de begeleiding van jongeren met vluchtgedrag behandeld.
De hoofdonderdelen van deze lesbrief zijn:
– Oorzaken vluchtgedrag
– Ernstige gevolgen vluchtgedrag
– De weg naar herstel
Hieronder volgen de oorzaken op een rijtje. Verderop worden ze uitgewerkt met tekst en bijbehorende opdrachten. Zodoende kunnen er een aantal preventielessen over worden gegeven over vluchtgedrag, wat weer een voedingsbodem is voor allerlei verslavingen. Deze preventielessen kunnen worden gegeven door opvoeders, preventiewerkers, docenten en jeugdleiders. Ze zijn geschikt voor de jongeren thuis, op school of op een kerkelijke vereniging. We beginnen dus met de oorzaken, met daarbij het digitale vluchtgedrag en een voorbeeld van gameverslaving:
Oorzaken vluchtgedrag
Onvoldoende acceptatie en liefde – afwijzing – geschonden vertrouwen – geen warme aandacht – het ontbreken van tastbare en zichtbare liefde – het achtergesteld worden – afwezige ouders – emotionele verwaarlozing – verwende jongeren – het inspelen op gevoelens – duistere machten en wereldse verleidingen – ouders die teveel eisen – een ongezonde onderwerping – opvoeding tot hulpeloosheid – ongezonde complexen – emotionele beschadigingen – digitaal vluchtgedrag – de jonge gameverslaafde
Inleidende opdrachten
1. Waardoor zou je kunnen komen tot vluchtgedrag?
A. door innerlijke onzekerheid – B. door een negatief zelfbeeld – C. door te denken dat ze je ‘stom’ vinden – D. als je wordt gepest – E. als je te soft bent – F. als je te gevoelig bent – G. als je te zwak bent om nee te zeggen tegen de verleidingen – H. als je gemakkelijk bent mee te nemen door verkeerde vriendschappen – I. door ruzies thuis (met ouders) – J. door traumatische ervaringen – K. door echtscheiding van ouders – L. door stress op school – M. door tegenvallende schoolresultaten – N. door een verbroken vriendschap of verkering – O. door stoerheid – P. door opstandigheid – Q. als je moeite hebt met strenge regels – R. als je het leven te saai vindt – S. als je een vrijgevochten type zou zijn – T. als je ADHD zou hebben – U. als je autistisch zou zijn – V. als je jezelf waar moet maken in de groep – W. als je bij de groep wilt horen – X. als je op wilt vallen – Y. als je graag risico’s neemt, en ook voor de kick – Z. als je een spannend en cool leven wilt hebben
2. Welke oorzaken vind je de belangrijkste? Zet er eens 12 op volgorde van belangrijkheid.
3. Je kunt daarna de rijtjes met anderen in de groep vergelijken.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
4. Waarom vind je de 3 bovenste oorzaken zo belangrijk?
A.
B.
C.
Uitleg oorzaken
Onvoldoende acceptatie en liefde
Ik denk dat acceptatie de eerste levensbehoefte van de mens is. Vooral kinderen kunnen niet zonder liefde. Daarna volgt het besef van veiligheid. Ieder kind dat ter wereld komt, hunkert naar (ouderlijke) liefde, acceptatie en veiligheid.
Het afgewezen en niet geaccepteerd te zijn is vooral voor een jongere een diepingrijpende uiterst negatieve ervaring. De bekende Bijbelleraar Derek Prince (1915-2003) heeft in zijn pastorale praktijk gemerkt dat verslavingen en persoonlijke problemen in de meeste gevallen ontstaan uit afwijzing.
Door afwijzing
ontstaan persoonlijke problemen en verslavingen
Afwijzing
Afwijzing is ‘het gevoel niet gewenst te zijn’. Je denkt dan dat mensen niet van je houden, dat ze je niet aardig vinden. Je voelt je buitengesloten, buiten de groep, of zelfs buiten je gezin. Je voelt je niet geaccepteerd en niet welkom.
Omdat in bepaalde westerse gebieden meer dan de helft van de huwelijken al eindigt in een echtscheiding, zijn er al wonden van afwijzing bij ouders zelf. Veel van deze ouders brengen gevoelens van afwijzing over op hun (jonge) kinderen. Derek denkt daarom ook ‘dat tenminste de helft van de mensen in de westerse wereld lijdt aan de één of andere vorm van afwijzing’.
Je kunt je op school afgewezen voelen, omdat je niet wordt geaccepteerd of gekozen wordt, of dat je zelfs gepest wordt. Het is nog erger als je voor je gevoel nooit liefde van je vader hebt ervaren of dat je moeder je eigenlijk niet wilde – dat je een ongewenst kind bent. Er zijn kinderen die van hun moeder uitdrukkingen hoorden zoals: ‘Was je maar nooit geboren’, of: ‘Wat doe je hier eigenlijk… ik kan je niet gebruiken… je zit bij me in de weg… jammer dat je er bent… hoepel toch op’.
Opdrachten:
1. Waarom zijn liefde, acceptatie en veiligheid zo belangrijk voor kinderen?
2. Noem mogelijke gevolgen als je in de kinderjaren te weinig liefde hebt gekregen?
3. Waaraan kun je merken als men je niet accepteert?
4. Wanneer voelen kinderen zich in hun gezin onveilig?
5. Welke gevolgen kunnen voortkomen uit
‘het langdurig gepest te zijn’?
6. Hoe kun je lijden aan ‘gevoelens van afwijzing’?
Afwijzing wordt gekopieerd
Door afwijzing kunnen jongeren anderen ook gaan afwijzen. Dit kan zover gaan dat het normale maatschappelijke leven wordt afgewezen en dat ze ook zichzelf afwijzen. Door zelfverwerping brengen ze op den duur zelf hun eigen leven in gevaar. De hopeloze bewijzen nemen helaas hand over hand toe in onze ‘eeuw van bezorgdheid’ en bij de ‘drop-outgeneratie’.
Het is bekend geworden dat ons DNA kopieert of repareert. Je ziet dit door het hele leven heen gebeuren. Binnen het geestelijk leven kan men dus komen tot het overnemen van negatief gedrag, maar ook tot herstel.
Afwijzing kan leiden tot gevaarlijk vluchtgedrag
Waarom letten veel jongeren niet genoeg op hun geestelijke, psychische en lichamelijke veiligheid, door veel alcohol en drugs te gebruiken? Kijk eens terug naar wat ze hebben ervaren in hun gezin. Ik heb begrepen dat er bij meer dan 90% van hen die zijn opgenomen (geweest) bij St. De Hoop (om weer clean te worden) problemen thuis waren. Door allerlei botsingen, ruzies en afwijzingen proberen ze hun geluk en acceptatie te zoeken in de jongerenwereld van popmuziek en uitgaansleven. Ze zoeken naar een escape (een vlucht uit de werkelijkheid) achter een beeldscherm, in een computergame, of bij hun digitale vriendengroep op MSN of de vriendensite Facebook.
Afwijzing kan een blijvende innerlijke houding worden
Derek Prince verklaart verder: ‘Afwijzing is niet alleen kwaadaardig op zichzelf, maar het opent ook de deur voor verschillende andere negatieve, verwoestende krachten, om iemands leven binnen te komen en geleidelijk aan zijn of haar leven over te nemen.’ Er is nogal eens bevrijding nodig van de geestelijke gevolgen van afwijzing. Derek leert ons verder: ‘Afwijzing kan een verborgen, innerlijke houding zijn, die we met ons meedragen.’
Opdrachten:
7. Noem een aantal ernstige gevolgen van afwijzing.
8. Waarom kan juist afwijzing leiden tot gevaarlijk vluchtgedrag?
9. Hoe komt het dat jongeren ‘onveilig gaan leven’ door afwijzing?
(terwijl veiligheid ook een belangrijke levensbehoefte is).
10. Hoe kan vluchtgedrag leiden tot
verslaving en ‘verwoestende krachten’?
Geschonden vertrouwen
Het gevoel afgewezen te zijn kan ook te maken hebben met een geschonden vertrouwen: dat je bedrogen bent door iemand die je vertrouwde. Vooral als je van jongs af aan al bent afgewezen en bedrogen, kunnen ook schuldgevoelens en gevoelens van schaamte bij je aanwezig zijn. Het is allemaal diep gegrift in je geest en in je psyche. Het maalt steeds maar weer in je gedachten. Derek Prince schrijft: ‘Onze huidige maatschappij lijdt aan een steeds verder voortwoekerende ontwrichting van relaties. We leven in een tijd van gebroken beloftes.’
Geen warme aandacht
Derek verklaart ons: ‘Een kind dat weinig lichamelijke warmte of aanraking ervaart, zal gemakkelijk ten prooi vallen aan afwijzing.’ Hij geeft ons verder door: ‘Als je vandaag de dag praat met kinderen die verbitterd en opstandig zijn naar hun ouders toe, dan hoor je vaak het verhaal: Mijn ouders hebben me alles gegeven: kleren, een opleiding, een rijbewijs en een auto, maar ze hebben me nooit tijd gegeven. Ze gaven nooit zichzelf.’
Het ontbreken van tastbare en zichtbare liefde
Het kan ook zijn dat ouders niet in staat zijn om tastbare en zichtbare liefde te tonen, omdat hun ouders dit naar hen toe ook niet konden. Derek sprak iemand, die hem vertelde: ‘Ik denk wel dat mijn vader van me hield, maar hij wist gewoon niet hoe hij dat moest laten zien. In zijn hele leven heeft hij me nooit op de knie genomen; hij heeft nooit iets gedaan om me te laten voelen, dat hij van me hield.’
Vroeger was er een sticker op auto’s in de VS, waarop stond: ‘Wanneer heeft u uw kinderen voor het laatst geknuffeld?’
Bij het ontbreken van tastbare liefde kan het gebeuren dat het kind denkt: ik ben ongewenst. Bij meerdere negatieve gebeurtenissen in zijn leven kan het voor hem dan een neergaande spiraal van depressie of agressie worden, die in sommige gevallen zelfs eindigt in zelfmoord(pogingen).
Liefdesbanden of angstbanden
In het magazine ‘De Hoop nieuws’ van september 2010 wordt het belang van goede vriendschappen benadrukt. In deze uitgave van st. De Hoop in Dordrecht komen heldere, helpende gedachten aan de orde. Het belangrijke verschil tussen het hebben van ‘liefdesbanden’ of ‘angstbanden’ wordt aangetoond. Ze halen hierbij de Amerikaanse christenpsycholoog Jim Wilder aan. Deze benadrukt het belang van geestelijke vreugde en het hebben van gezonde liefdesbanden voor het geestelijk volwassen worden.
Geestelijke vreugde ontvangen wij, als wij ons geliefd weten door de mensen die dicht bij ons leven. Daardoor worden wij gestimuleerd om onszelf ook in liefde aan anderen te geven. Hierin zien we, dat Liefde door liefde moet leven.
Liefde moet door liefde leven
Het belang van liefdesbanden komt nog meer aan het licht tegen de achtergrond van duistere angstbanden. Vanaf de vroege kinderjaren kunnen angstbanden worden gevoed door gevoelens van afhankelijkheid en afwijzing aan te kweken. Dit kan gebeuren als een kind wordt gekleineerd en achtergesteld, en zich steeds maar niet waar kan maken. Het kind kan dan zijn uiterste best gaan doen om er maar bij te horen. Hij probeert het de anderen dan naar de zin te maken vanuit een slaafse angst. Let er ook op, als ze moeilijk in de omgang worden en negatieve aandacht gaan vragen.
Je kunt een negatief aankweken als je slechts blijft benadrukken dat de mens ‘geneigd is tot alle kwaad en onbekwaam is tot enig goed’. Hoewel het een theologische uitdrukking is (die je goed moet plaatsen), is het opvoedkundig beter om kinderen aan te moedigen, dat ze waardevol zijn en dat ze hun hoop op God moeten stellen. Je moet ze goed waarderen en niet afkraken en geestelijk afbreken.
Gezonde liefdesbanden ontstaan en groeien
in een gezonde opvoeding
Jongerenproblemen worden vaak door ouderen veroorzaakt. Door een verkeerde opvoeding ontstaan angstbanden.
In het artikel van De Hoop nieuws wordt gesteld: ‘Bij een angstband proberen mensen negatieve gevoelens als pijn, vernedering, schaamte, schuld en/of angst te vermijden.’ Je wilt dan een ander behagen en plezieren. Je wilt een ander niet boos maken. Het is een slaafse vrees. Op den duur laat je jezelf bij (nieuwe) relaties gemakkelijk door angst drijven. Je kunt dan bang zijn om iemand te kwetsen door je eigen mening te geven. Door angstbanden komt liegen en bedriegen veel voor bij kinderen en jongeren. Na de leeftijd van 10 jaar worden het meer bewuste leugens, daarvoor liegen kinderen veel uit angst (voor de straf).
Jongerenproblemen worden vaak door ouderen veroorzaakt
In het artikel van De Hoop wordt ons geleerd: ‘Angstbanden kunnen veranderd worden in gezonde liefdesbanden, maar vraagt wel veel inzet. Essentieel is dat de echte gevoelens geuit gaan worden. Veel mensen vinden het eng om hun verdriet, hun boosheid, hun gekwetstheid te laten zien. Ook durven ze niet te zeggen wat ze wel en vooral ook wat ze niet willen, terwijl grenzen stellen juist erg belangrijk is. Ze zijn bang om belachelijk gemaakt te worden of om (opnieuw) gekwetst te worden.’
Onze kinderen en pubers hebben liefde, aandacht en bescherming nodig. Pubers zoeken de grenzen op. Velen komen daardoor in de gevarenzone terecht.
Zorg ervoor dat er een goede onderlinge band blijft in het gezin. De kinderen kunnen elkaar ook goed opvangen. Door de liefde zullen ouders en kinderen hecht aan elkaar verbonden blijven. Je bent en blijft dan aan elkaar gehecht.
De liefde is als het cement in een gebouw
Losgeraakte stenen kunnen uit de muur vallen. Een hechte liefdesband met de gezinsleden onder elkaar is daarom van groot belang.
Liefde overwint
Lees 1 Kor.13 maar eens voor jezelf. Daarin zie je hoe belangrijk de genadegave van de liefde is. De genadegaven geloof, hoop en liefde overwinnen de haat, boosheid en angst. De liefde zal zelfs verder reiken dan geloof en hoop. We lezen namelijk in 1 Kor.13:13: ‘En nu blijven geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de meeste van deze is de liefde.’
De ware liefde is van God en door God. God is liefde (1 Joh.4:8). Dit is op aarde zichtbaar geworden in Zijn Zoon Jezus Christus. ‘Want zo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder die in Hem gelooft, niet zal verderven, maar het eeuwige leven zal hebben’ (Joh.3:16).
Het achtergesteld worden
Wanneer ouders bepaalde kinderen voortrekken of meer complimenten geven, kan er ook gemakkelijk een diepgaand gevoel van afwijzing ontstaan bij een achtergesteld kind. Derek vertelt ons verder dat een moeder eens haar lievelingdochter hoorde huilen in een kamer. Ze riep: ‘Ben jij het schatje?’ Uit een andere kamer klonk de teleurgestelde stem van de andere dochter: ‘Nee, ik ben het maar.’ Gelukkig kwam de moeder daardoor tot inkeer en ging ze eraan werken om de schade te herstellen.
Afwezige ouders
Een student vroeg bij een onderzoek aan ouders, of ze wel wisten waar hun kinderen om negen uur ’s avonds waren. De eerste vijf telefoontjes werden opgenomen door kinderen die niet wisten waar hun ouders op dat tijdstip waren. Een onderzoeker schreef over het probleem van de ‘afwezige’ aanwezige ouder.
Zijn we er nog voor onze jongeren? Zijn we nog bereikbaar, ook op de momenten dat het ons niet uitkomt?
Zijn we er nog voor onze kinderen?
Hoe vaak leven we, ook in het gezin, langs elkaar heen. Uit een onderzoek is zelfs eens gebleken dat de geïnterviewde echtparen gemiddeld nog slechts negen minuten per dag met elkaar spraken.
Wat kan er gebeuren bij
‘het niet plaatsgevonden gesprek’?
Een ‘niet plaatsgevonden gesprek’ kan zeer ernstige gevolgen hebben, vooral voor kinderen die zich al onbegrepen en afgewezen voelen.
Waar worden de ouderlijke conflicten uitgevochten?
Het gebeurt meer dan eens dat ouderlijke conflicten worden uitgevochten over de hoofdjes van hun kinderen.
Let op de wanhopige berichten!
Er zijn wanhopige berichten bekend van jongeren die een zelfmoordpoging hebben gedaan: Ineke (18): ‘Ik voelde me altijd anders dan de anderen, ik had weinig contact met mijn ouders, ze begrepen me niet.’ Anja (die op 15-jarige leeftijd een poging deed): ‘Bij ons leefde iedereen zijn eigen leven. Van een echt gezin kon je niet spreken.’ Loes (16), na haar derde poging: ‘Ik heb het gevoel dat ik thuis niet geaccepteerd word.’ Jaap (18), na een zoveelste poging: ‘Mijn moeder vroeg niet eens: Hoe gaat het nou? Of: Hoe voel je je nou?’
Emotionele verwaarlozing
Er mag geen emotionele verwaarlozing plaatsvinden. Dat kan de veilige schuilplaats voor het kind gaan ontbreken. Op wie kunnen kinderen nog terugvallen als de ouders hen laten vallen? Acceptatie en veiligheid in het gezin zijn absoluut nodig voor de nog kwetsbare kinderen. In onze opgejaagde consumptie- en prestatiemaatschappij zijn er veel onbetaalde rekeningen: de kinderen zijn vaak ‘het kind van de rekening’ geworden. Houden we nog rekening met het kind?
Prof. Dr. R. Diekstra geeft ons te kennen dat de emotionele verwaarlozing kan plaatsvinden, ‘bijvoorbeeld omdat de ouder het kind als ongewenst beschouwt, het ‘liever kwijt dan rijk is’ en dat meer of minder bedekt in zijn gedrag laat merken.’ Hij verklaart verder: ‘Emotionele verwaarlozing vindt in feite ook plaats wanneer de ouder één kind ten opzichte van de andere kinderen duidelijk achterstelt, bijvoorbeeld omdat het er minder leuk uitziet, minder intelligent is, of bepaalde gedragsproblemen oplevert.’
De zegen van een gelukkig gezin
Het gezin is de cel van de samenleving. Het lichaam wordt ziek als de cellen niet in orde zijn. Het is uiterst belangrijk dat kinderen in een warme en liefdevolle omgeving worden opgevoed.
Verwende jongeren
In het Westen hebben we ook te maken met een ‘spoiled generation’. In de grote hoeveelheid vrije tijd en ontspanning wordt veel tijd verspild. Gekweekte genotzoekers willen zoveel mogelijk worden verwend. Jongeren die in de watten worden gelegd en niet hoeven te vechten voor studie en toekomst, verliezen hierdoor hun gezonde wilskracht. Het niet (meer) werken aan een bereikbaar doel maakt jongeren zwak. Er is dan een gebrek aan toekomstperspectief. Dit is een groot probleem in onze westerse samenleving.
Het inspelen op gevoelens
Veel mensen in het Westen zijn kinderen van hun tijd en geïnfiltreerd door ‘de geest van deze eeuw’. Hun eigen zondige wil is daardoor ‘wet’ geworden. Ze zijn individualistisch en postmodern in hun denken. Wat zich aandient is voor hen goed ‘als het maar goed voelt’. Eigenlijk speelt dan ‘het goede gevoel’ de overheersende rol in hun leven. De wil koppelt zich aan dit gevoel en het denken laat zich hierin meeslepen. Het gevoel is onze zwakste ingang, waardoor we het gemakkelijkste zijn te verleiden
Het gevoel is onze zwakste ingang,
waardoor we het gemakkelijkste zijn te verleiden
Het gevoel is oppervlakkig en neemt de zondige vrucht, omdat zij begeerlijk is. Hierdoor is de mens ook gevallen in het paradijs. We lezen ervan in Gen.3:6: ‘En de vrouw zag dat die boom goed was om ervan te eten en dat hij een lust was voor het oog, ja, een boom, die begerenswaardig was om er verstandig door te worden; en zij nam van zijn vrucht en at; en zij gaf ook wat aan haar man, die bij haar was, en hij at ervan.’
Het was een zeer misleidend gevoel, ingegeven door de grote misleider. En het eten heeft de mens juist onverstandig gemaakt. Waarom niet beter nagedacht! Bezin je daarom, voordat je aan de zonde begint. Na het eten van de verboden vrucht volgt er een zeer wrange nasmaak. Waak ervoor, dat je niet dezelfde fatale fout maakt!
Het eten van een verboden vrucht
geeft een wrange nasmaak
De zwakke ingang van ‘het gevoel’
Het gevoel is de gemakkelijkste ingang voor negatieve beïnvloeding. Dit kan dus leiden tot zonde, zwakte en angst. Als we ons door het gevoel laten drijven, kunnen we gemakkelijk worden misleid. Het gevoel werkt niet met de ogen van het verstand, maar tast als het ware in het duister. We moeten onze keuzes niet laten bepalen door of het ‘goed of slecht aanvoelt’. Onze wil moet zich niet laten voortstuwen door zondige verleidingen, angst, boosheid of opstandigheid. Dat is allemaal verkeerde brandstof voor de wilskracht.
Je kunt iets wel willen, maar is het ook verstandig? Bezin je, voordat je aan iets begint. Door schade en schande kun je wijs worden, niet door je gevoel, maar door je verstand te gebruiken. Met je gevoel kun je niet goed relativeren in nieuwe situaties.
Als je jong en nog vrij bent, kun met je gevoel verliefd worden op een ongelovig, niet-christelijk meisje.
Laat je niet teveel leiden door het blinde gevoel,
maar gebruik je heldere verstand!
Zonder geestelijke wapenrusting is het moeilijk seksuele verleidingen te weerstaan.
We moeten toegeven dat veel christenen vooral op dit gebied hun zwakheden kennen en voelen. Dagelijks is het voor ons nodig om te bidden: ‘Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.’ In antwoord 127 van de Heidelbergse Catechismus wordt onze zwakheid vertolkt, maar ons ook de hulp en kracht aangewezen, waardoor wij staande kunnen blijven! (Lees dit maar in het antwoord.)
Als christen zul je dan je verstand moeten gebruiken. Je moet dan goed nadenken over de gevolgen.
Denk na over de gevolgen
van het toegeven aan gevoelens
Duistere machten en wereldse verleidingen
Satan en zijn demonen zijn er op uit om de wilskracht bij jongeren af te zwakken.
Hiervoor gebruiken zij puberteitsproblemen, wereldse verleidingen, drank- en druggebruik. Door emotionele beschadigingen en innerlijke problemen kan de wilskracht worden afgezwakt. Hierdoor wordt men vatbaar voor infiltratie door ‘de
geestelijke boosheden in de lucht’ (Ef.6:12). In het zoeken naar ontspanning, het bovenmatig kijken naar films en het spelen van games verzwakken de wilskracht en het verantwoordelijkheidsgevoel.
Door allerlei botsingen, ruzies en afwijzingen proberen veel gefrustreerde jongeren met een verzwakt wilskracht hun geluk en acceptatie te zoeken in de mediawereld, in het uitgaansleven, maar ook in een wereld van drugs en alcohol.
Het is bekend dat er op scholen in ons land al weed wordt verhandeld en gebruikt door pubers vanaf 12 jaar. Op sommige scholen is het aantal jonge gebruikers al schrikbarend groot geworden. Wie let er op?
Ouders die teveel eisen
Jongeren voelen zich vaak afgewezen door ouderen, omdat ze maar niet kunnen voldoen aan de prestaties, regels, normen en waarden, die van hen worden geëist. Liefdevolle aandacht voor jongeren is absoluut nodig!
Eigen emotionele beschadigingen van vroegere afwijzing er soms niet de oorzaak van dat ouders het verkeerd doen. Er kan een gefrustreerde houding zijn, omdat ze willen dat hun kinderen het beter moeten gaan doen dan zij het hebben gedaan in hun jeugd.
Een ongezonde onderwerping
Wat gebeurt er bij een kind dat onderworpen wordt door een autoritaire, wettische opvoeding, waar met machtsmiddelen wordt gewerkt? Dit zal bij het kind een ongezonde passiviteit van de wil in de hand werken. Als dit vanaf de vroegste jaren consequent wordt gedaan, zal de wil van dit kind worden onderworpen, zodat het afhankelijk wordt van de autoriteit boven hem. Dit zal een grote impact hebben op het verdere geestelijke leven van deze persoon.
Ze worden als een olifant aan een paaltje
Ik geef het volgende voorbeeld door, om aan te tonen wat een ongezonde onderwerping in de jeugd kan uitwerken tot in de volwassenheid. In een rondtrekkend circus komt het voor dat men een jonge olifant vastzet met een touw aan een paaltje. Het jonge dier zal in het begin hebben geprobeerd om zich los te rukken. De kleine olifant was daarvoor toen nog niet sterk genoeg. Een kind zou nog kunnen bedenken in vergelijkbare hulpeloze situatie: ‘Wacht maar als ik groter ben!’
Het vastgebonden dier zal zich na de nodige pogingen neerleggen bij de gebonden positie. Op den duur doet de olifant geen moeite meer om los te komen. In het circus wordt er nog meer dressuur op het onderworpen beest toegepast.
Na verloop van tijd is het volwassen dier echter groot en sterk genoeg om het paaltje uit de grond te trekken. Toch zal de olifant dit niet doen. Zodra het touw strak wordt getrokken aan het paaltje, onderwerpt het grote dier zich aan de aangeleerde onderworpenheid van de jonge jaren.
Vanbinnen is de grote olifant
nog steeds het kleine olifantje gebleven.
Op deze wijze kunnen kinderen worden opgevoed tot hulpeloosheid. Bij deze vorm van autoritaire opvoeding worden ze helaas niet opgevoed tot volwassenheid.
Tot welke persoonlijkheid zal het ongezond onderworpen kind zich ontwikkelen? Bij de één kan het een zwakke plek blijven en de ander kan het autoritaire gedrag gaan kopiëren. Als zo iemand zich vernederd en afgewezen voelt, zal er een neiging zijn zich te bewijzen. Als een onderworpene later ergens aan de leiding komt, kan hij dus ook autoritair gedrag gaan vertonen. Daardoor zal hij passiviteit en onderworpenheid bij zijn onderdanen kunnen gaan stimuleren, om zodoende macht uit te oefenen en aan de macht te blijven.
Opvoeden tot hulpeloosheid
Uiterst zorgzame moeders kunnen hun kinderen ook opvoeden tot hulpeloosheid. Dit gebeurt als ze steeds maar weer betuttelend en overdreven beschermend hun ‘lieve en kwetsbare kind’ tegemoet treden. Ik heb meegemaakt dat een 12-jarige grote mentorleerling af en toe nog op schoot zat bij zijn moeder. Hij werd toen nog teveel bemoederd en verwend. Dit was aan zijn gedrag in de klas te merken. Zulke jongens moeten leren om zelfstandig de stormen van de jeugd te trotseren. Daardoor kunnen ze stevig wortelen. Je voedt ze op tot hulpeloosheid door ze steeds maar weer als een kasplantje uit de wind te houden. Het is niet goed om een puber teveel aan het lijntje te houden. Ze hebben de ruimte nodig om zich zelfstandig te kunnen ontplooien.
Een jongere zal de grenzen gaan opzoeken. Daarbij zal de puber onze begrenzingen gaan uittesten. Dat levert de nodige strijd op. We moeten in ieder geval in gesprek blijven. Bewaar het contact! Veroordeel de verkeerde daden, maar zet je kinderen niet negatief weg. Probeer het (vlucht)gedrag te begrijpen. Wees in hun indentiteitscrisis een identificatiefiguur. Blijf elkaar herkennen, maar geef ze wel ruimte om te verkennen.
Verlies ze niet uit het oog op de zoektocht naar aandacht, liefde en geluk.
Ongezonde complexen
Het kan ook zijn dat we in onze kinderjaren en jeugd steeds weer werden aangespoord en gepusht door onze opvoeders om er steeds weer een schepje boven op te doen, om meer waardering bij hen te oogsten. Ouders en opvoeders kunnen kinderen ook een betrekkelijke goedkeuring geven, zo van: ‘mooi, dat heb je goed gedaan… en nu nog een stapje verder’. Het ‘nu nog een stapje verder’ kan in het verdere leven blijven bestaan in het denken en voelen.
Er kan dan een complex ontstaan om je steeds weer meer te moeten bewijzen. Je denkt dan dat je steeds maar weer waardering en liefde van anderen moet verdienen. Het is nooit genoeg. Dit kan een ongezonde stuwkracht worden in je leven. Het kan juist een gezond geestelijk leven tegenstaan.
Naast het gevaarlijke ‘onberispelijkheidcomplex’ (perfectionisme) is er ook nog het minderwaardigheidscomplex.
Dat complex zorgt er regelmatig voor dat we ons onbekwaam voelen voor bepaalde taken en het gevoel hebben dat we verplichtingen niet aankunnen. Ook bij christenen is dit drijven naar volmaaktheid een groot gevaar.
Pas op voor perfectionisme
en minderwaardigheidsgevoelens
Zoals we onszelf niet moeten overwaarderen, mogen we ons ook niet onderwaarderen. Velen hebben door de genoemde complexen ontevreden gevoelens over zichzelf, weinig zelfrespect en een gering gevoel van eigenwaarde.
Emotionele beschadigingen
De oorzaken die zijn genoemd kunnen de bronnen zijn voor emotionele beschadigingen. Door emotionele beschadigingen en innerlijke problemen kan de wilskracht worden afgezwakt. Hierdoor wordt men vatbaar voor infiltratie door ‘de geestelijke boosheden in de lucht’ (Ef.6:12).
Emotionele beschadigingen kunnen oorzaken en gevolgen zijn van vluchtgedrag
Zelfs verzwakte, beschadigde en misleide gelovigen worden ingepakt door occulte machten. Jessie Penn-Lewis (1861-1927) schrijft hierover in haar boek ‘oorlog tegen de heiligen: ‘De man met de ‘sterke wil’ wordt plotseling passief meegaand. Hij denkt dat God in zijn omstandigheden voor hem wilbeslissingen neemt en dat door andere mensen doet. En zo wordt hij passief en hulpeloos als er gehandeld moet worden. Na een poosje kan hij in dingen van het dagelijks leven geen keuzes meer maken en ontbreekt elk besluit of initiatief in zaken waarin activiteiten ontplooid moeten worden. Hij wordt bang een wens uit te spreken, laat staan een beslissing te nemen. Anderen moeten kiezen, handelen, leiden, besluiten. Ondertussen drijft hij als een kurk op het water.’ Ik kom hier bij de gevolgen nog op terug. De genoemde beschrijving zien we ook terug bij de emotioneel beschadigde jongeren.
Vluchtgedrag is duidelijk zichtbaar in de alcoholist die zich laat meedrijven in de stroom van sterke drank. Hij wil de pijn van het verleden wegdrinken. Zijn benevelde brein denkt ook niet na over de gevolgen van zijn vluchtgedrag. Samen met de lege flessen stapelen de problemen zich op. Hij ziet geen kans meer om de restanten van zijn leven bij elkaar te rapen, om er nog een geordend geheel van te maken. Hij drijft als een ontkurkte fles in de alcohol. Hij wordt beheerst door de leugen, en is bang voor de ontnuchterende waarheid.
Net als bij verslavingen geldt het ook voor mensen met vluchtgedrag:
Ze hebben meestal problemen
en ze komen in de problemen
Door risicovol gedrag raken velen beschadigd. Het zijn vaak gevolgen van vluchtgedrag en bovenmatig gebruik van alcohol en drugs. Veel jongeren zijn in de gevarenzone het slachtoffer geworden van emotionele beschadigingen en seksueel misbruik.
Kom toch niet op duistere plaatsen waar je beschadigingen kunt oplopen!
Alleen al in Nederland hebben meer dan 100.000 mensen de diagnose ‘borderline’, wat veelal het gevolg is van emotionele en geestelijke beschadigingen. Het grootste deel bestaat uit jonge mensen, die beschadigingen hebben opgelopen beneden de 18 of 20 jaar.
Digitaal vluchtgedrag
Uit onderzoek in Duitsland is gebleken dat meer dan de helft van de jonge mensen beneden de dertig liever een internetaansluiting hebben dan een levenspartner of een auto. Jongeren in ons land zitten tegenwoordig gemiddeld wel 40% van de vrije tijd achter een beeldscherm.
De jonge gameverslaafde
Iemand vertelde me over een gameverslaafde van 16 jaar. Hij had zich volledig overgegeven aan vluchtgedrag. Het leven van deze jongen is gamen en slapen geworden. Hij leefde zijn leven in het spel World of Warcraft. Hij gamede tijdens zijn verslaving van 15.00 uur tot 24.00 uur. Vervolgens sliep tot 3 uur ’s middags van de volgende dag. Daarna ging hij weer gamen tot 12 uur ’s nachts.
Mijn kennis heeft hem een tijdje met zijn broer bij hem thuis laten gamen. Hij deed dit ook voor de gezelligheid, omdat ze al zo’n verdrietig leven achter de rug hadden. Gezelligheid door de gamer was echter ver te zoeken. Hij zat wel in de kamer, maar isoleerde zich helemaal achter zijn scherm, zodat er geen normale communicatie mogelijk was (of het moest over zijn game gaan).
Hij spijbelde volop van school. Kwam af en toe om zijn toetsen te maken. De leerplichtambtenaar kwam met hoge boetes (voor zijn moeder). Er was geen geld voor… en de jongen had geen tijd meer voor school. Hij kan goed leren, maar verknoeit zijn talenten in een toekomstloos spel.
Samen met veel andere gamers zet hij zijn opleiding en maatschappelijke toekomst op het spel
Er zijn gamers die nog een jaar hebben te gaan om hun opleiding met succes af te ronden. Ze hebben gaven genoeg om een diploma te kunnen halen. Ze zijn echter zo ingepakt door hun ‘second life’ in de gamewereld, dat ze de school verlaten om meer tijd te kunnen hebben voor hun games. Zodoende ronden ze een vijfjarige HAVO of het MBO niet af met een diploma.
Hoe kan iemand zover komen?
De jonge gamer, waar ik het over heb, heeft in zijn kinderjaren gezien dat zijn moeder werd mishandeld door zijn vader. Zij moest met gebroken armen in het ziekenhuis worden opgenomen. Er was politiebewaking nodig om ze toen verder te beschermen tegen deze agressieve kickbokser. Daarna volgde er voor de jongen een internaat en pleeggezinnen, om vervolgens weer bij zijn moeder terecht te komen.
Opdrachten over vluchtgedrag
Wat zijn de oorzaken van digitaal vluchtgedrag?
Het IVO-onderzoek heeft uitgewezen ‘dat 9600 jongeren in de eerste vier klassen van het voortgezet onderwijs niet in staat zijn om met de verleidingen van de virtuele wereld om te gaan en een ontwrichtend aantal uren aan deze games besteden’.
Men vraagt zich af of deze jongeren toch al psychologisch en sociaal zwakker staan en daarom deze online games kiezen als een meest eenvoudige vluchtweg of dat deze games voor hen gewoon ‘te verleidelijk’ zijn.
– Waarom geven sommige jongeren zich over aan vluchtgedrag?
– Wat denk je?
– Zet van de mogelijke oorzaken, die hieronder worden genoemd, er tien op jouw volgorde van belangrijkheid.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
A. Er zijn thuis problemen
B. Het zijn het pestslachtoffers
C. Ze kunnen het normale leven van verplichtingen niet aan
D. Ze hebben psychische en/of sociaal-emotionele problemen
E. Er is een gebrek aan toekomstperspectief
F. Ze kunnen de verleidingen van de virtuele wereld niet weerstaan
G. Ze staan psychologisch en sociaal zwakker dan andere jongelui
H. Ze hebben een lager ontwikkelingsniveau
I. Ze kunnen een autistische stoornis hebben
J. Jongeren met ADHD zijn er meer vatbaar voor
K. Ze zijn hoogbegaafd
L. Ze hebben last van verveling
M. Ze voelen zich vaak eenzaam
N. Ze zijn angstig
O. Ze zijn zwaarmoedig
P. Ze zijn boos
Q. Ze voelen zich afgewezen
R. Ze hebben last van faalangst
S. Ze hebben te weinig incasseringsvermogen
T. Ze kunnen emotioneel beschadigd zijn
U. Ze hebben geen geloof
V. Ze hebben te weinig hoop
W. Ze zijn liefdeloos
X. Ze denken teveel aan zichzelf
Y. Ze pakken hun verantwoordelijkheden niet op
Z. Ze zijn rusteloos en wispelturig
– Gebruik deze lijst nu voor de gevolgen die door vluchtgedrag kunnen ontstaan. Zet zes van deze mogelijke gevolgen op jouw volgorde van belangrijkheid.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ernstige gevolgen vluchtgedrag
Ik zet eerst de gevolgen op een rijtje. Daarna worden ze verder uitgewerkt. Vluchtgedrag leidt nogal eens tot verslaving. Daarom behandel ik ook de gevolgen van verslaving aan het einde van dit onderdeel. Het gaat om de volgende gevolgen van aanhoudend vluchtgedrag en verslavingen:
Misvorming van het karakter – verzwakking van de wilskracht – besluiteloosheid – angst en onzekerheid – doelloosheid en depressie – zelfmoord(pogingen) – het komen in een sociaal isolement – eenzaamheid en innerlijke leegte – aankweken van een vluchtmentaliteit – overmatig alcoholgebruik – vluchtgedrag bij verslaafden
Misvorming van het karakter
Het historisch record in ons denken bestaat voor het grootste deel uit positieve of negatieve gevoelens. Dit innerlijk bestand wordt opgebouwd vanaf de vroegste kinderjaren. Onze vroege ervaringen hebben meestal veel impact op de rest van ons leven. Als we al jong zijn geconfronteerd met afwijzing, angst en boosheid, zal dit veel invloed blijven uitoefenen op ons verdere denken, voelen en willen. Dit zal blijven doorwerken in onze reacties, handelingen en beslissingen.
De bouwstenen van je karakter worden vanaf je vroege jeugd geplaatst, opgebouwd en versterkt. Het geloof behoort bij de genadegaven, die ook bouwstenen zijn voor het karakter. Door de zonde en de kwade machten horen tegenslagen en problemen bij het leven. Dit zal het karakter vormen. Je kunt deze werkelijkheid onder ogen zien óf willen ontlopen door vluchtgedrag (escapisme).
Verzwakking van de wilskracht
Het blijkt dat veel postmoderne jongeren een verzwakte wil hebben. Jongeren met een verzwakte wil zijn passief en hulpeloos als er gehandeld moet worden. Op den duur kunnen ze in de zaken van het dagelijks leven moeilijk keuzes meer maken of initiatieven ondernemen.
Een sterke wilskracht behoort al jong te worden aangekweekt
Dit is het gevolg van het steeds weer ontlopen van verantwoordelijkheden en het wegvluchten in hun digitale wereld. Onzekerheid, sociale angst en onhandigheid houden hen in een passieve toestand. Anderen moeten dan voor hen kiezen, handelen, leiden en besluiten.
Ze willen de controle over zichzelf en hun handelen nog wel bewaren, maar lijken het spoor bijster te raken in het normale leven van plichten en verantwoordelijkheden.
Besluiteloosheid
Door het misleide verstand en de afgezwakte wilskracht kunnen jongeren komen tot onoplettendheid, gebrek aan concentratie en beoordelingsvermogen, aarzeling en besluiteloosheid. Besluiteloosheid is één van de belangrijkste oorzaken van stress.
Besluiteloosheid
is één van de belangrijkste oorzaken van stress
Hulpeloze kurken op het water
Als hun levensschip losraakt van de veilige kade, raken ze op drift en worden ze meegezogen door de golven van wereldse verleidingen. Ze kunnen dan de koers kwijtraken, de mist in gaan, en drijven dan op den duur als een hulpeloze kurk op het water. We herkennen de onzekere, onhandige en hulpeloze jongeren al spoedig aan hun stress en besluiteloosheid.
Angst en onzekerheid
De onzekerheid, onkunde en onhandigheid leidt tot angst als ze moeten handelen en besluiten. Ze zijn dan bang om de controle te verliezen (die ze eigenlijk al uit handen hebben gegeven aan verleidende machten).
Daarbij komt nog het probleem van koppigheid en stelligheid, omdat ze denken het allemaal toch wel goed door te hebben en te weten. Ze willen zelf de macht in handen houden. Dit is vaak en denkbeeldig machtsgevoel, wat in de praktijk geen handen en voeten heeft.
Iemand die angstig is, heeft het vaak niet door dat de controle eigenlijk al van hem overgenomen is. Als je aan het afglijden bent in de geestelijke duisternis, grijp je jezelf vast aan alles wat zich maar aandient als ‘houvast’. De kwade geesten zijn er snel bij om een afglijdende puber ‘de zwarte hand’ te bieden.
Boze geesten zijn er snel bij
om een afglijdende puber
‘de zwarte hand’ te bieden
Als je het zelf niet kunt, en toch niet wilt afgaan, kun je naar middelen gaan grijpen, die je zullen gaan uitputten en verwoesten.
Doelloosheid en depressies
Velen hebben zich overgegeven aan doelloosheid. Ze vragen zich af: ‘Waar leef ik eigenlijk nog voor? Wat heeft het allemaal voor zin? Waarom zou ik nog mijn best doen? Heb ik wel een doel om voor te leven? Dit heeft geleid tot doemdenken.
Jongeren uit deze vluchtwereld komen nogal eens terecht in de gevarenzone van verleiding en verslaving. Kwade machten infiltreren dan in hun gedachten. Ze worden geestelijk verziekt door ongezonde invloeden en het gebruik van drank en drugs. De geestelijke weerstand onder jongeren in de persoonlijkheidsontwikkeling is niet bestand tegen geestelijke druk van de duistere machten.
Zelfmoord(pogingen)
De gevolgen van geestelijke pijn en vluchtgedrag zijn ernstig. Onderzoekers geven dit aan in het volgende overzicht:
In 2009 was zelfdoding doodsoorzaak nummer twee onder jongeren (na verkeersongelukken). Volgens de kinderombudsman leven twee tot drie op de zes jongeren met zelfmoordgedachten. Hij geeft verder aan dat in Nederland jaarlijks 1500 mensen overlijden aan zelfdoding (waarvan 50% jonger is dan 25 jaar). Om precies te zijn: in 2008 maakten volgens het CBS 1435 mensen in Nederland een zelf eind aan hun leven.
In 2009 was dit aantal gestegen naar 1525. Het aantal pogingen tot zelfmoord ligt jaarlijks op 94.000. Kenniscentrum Jeugd en Opvoeding geeft aan dat in 2007 binnen zes maanden 70.000 tieners één of meer zelfmoordpogingen deden (100.000 pogingen in totaal).
Het komen in een sociaal isolement
Door vluchtgedrag kun je in een sociaal isolement komen. Je hebt anderen nodig om je uit de valkuilen van de puberteit te halen.
Ga jezelf niet verschuilen in een donker hoekje
Velen duiken weg in hun eigen ellende. Bouw geen muren om je heen van zelfmedelijden, angst en wrok. Zorg er voor dat je geen muren om je heen bouwt, om je zodoende af te schermen voor anderen. Achter die muren van je vesting ontstaat er dan een verstikkende sfeer. De angst kan beklemmend worden in de enge ruimte die je in jezelf hebt overgehouden.
Angst en boosheid moeten eruit kunnen
Je kunt muren van zelfmedelijden en wrokgevoelens om je heen bouwen. Binnen deze muren heerst er een enge sfeer van eenzaamheid en leegte.
Eenzaamheid en innerlijke leegte
Waarom ben ik zo eenzaam?
Jaren geleden schreef een meisje me het volgende: ‘Ik ben zo vol van machteloze woede en verdriet, alles is gebroken in me, iedereen keert zich tegen me. Ik kan zo niet schrijven. Als ik dan door iedereen gehaat word, vind ik het niet waard meer om te leven. Je denkt natuurlijk: is ze weer bezig met zelfmedelijden! Nou, je denkt maar. Niemand snapt me.’ Een andere keer had ze me al geschreven: ‘Waarom moet ik altijd met complexen rondlopen? Ik verberg m’n verdriet door als een verwaande trut over straat te gaan, maar ik weet me geen houding te geven hoor! Ik denk dat iedereen me minacht en me belazert waar ik bij ben. Bij niemand kan ik de ware liefde vinden, iemand die ècht van me houdt, van me houdt om hoe ik ben. Iemand die blij is als ik kom. Waarom ben ik zo eenzaam?’
Aankweken van een vluchtmentaliteit
Je kunt de werkelijkheid onder ogen zien of willen ontlopen door vluchtgedrag. Door problemen en zorgen kunnen in de levens van mensen twee zaken ontstaan: een ‘vechtmentaliteit’ of een ‘vluchtmentaliteit’. Bij een vechtmentaliteit hoort een sterke wilskracht, om te kunnen volharden.
Heb je een vechtmentaliteit of vluchtmentaliteit?
Door problemen en zorgen kunnen in de levens van mensen twee zaken ontstaan: een ‘vechtmentaliteit’ of een ‘vluchtmentaliteit’. Jongeren met een vluchtmentaliteit duiken bij moeite en tegenstand al snel weg achter een computerscherm in de digitale leefwereld.
Wegduikende jongeren willen de problemen niet meer te lijf gaan, maar zoeken het in de vriendengroep, de uitgaanswereld en de alcohol. Ze worden steeds meer gericht op ontspanning en het wegduwen van de harde werkelijkheid. Ze gooien het touw in het bootje en laten zich willoos afdrijven in een wereld van genot en seksualiteit. Ze raken daardoor verslavingsgevoelig. De wilskracht verzwakt.
Bij een vechtmentaliteit hoort een sterke wilskracht, om te kunnen volharden. De tegenstand kan dan worden overwonnen. De ijver en prestratiedrang neemt toe. Ze zetten zich schrap tegen de stormen in hun jonge leven en gaan zich stevig wortelen. Zodoende kunnen ze staande blijven en ontwikkelen ze een sterk karakter.
Gelovige strijden in de geestelijke wapenrusting
De belangrijkste meerwaarde voor een sterk karakter is het geloof in God en het zien op de Overwinnaar, Jezus Christus. Met de jonge Timotheüs moeten we de goede strijd van het geloof strijden (1 Tim.6:12). Daartoe moeten we steeds weer opnieuw de geestelijke wapenrusting van God aandoen. Paulus roept ons op in Ef.6:10-11: ‘Verder, mijn broeders, word gesterkt in de Heere en in de sterkte van Zijn macht. Bekleed u met de hele wapenrusting van God, opdat u stand kunt houden tegen de listige verleidingen van de duivel.’
Een sterke wilskracht behoort al jong te worden aangekweekt. Heb je een vechtmentaliteit of een vluchtmentaliteit? Wat heeft het in je leven uitgewerkt?
Een sterke wilskracht moet al jong worden aangekweekt
We hebben tegenwoordig te maken met verwende generaties (spoiled generations) in het Westen. Na een ‘spoiled generation’ volgt vaak een ‘drop-out generation’. Een verwende jongere met een zwakke wil is een gemakkelijke prooi voor verleidingen en infiltraties door kwade geestelijke machten.
Zoals we hebben gezien bij de oorzaken, kan iemand in de vroege kindertijd al emotioneel en geestelijk zijn beschadigd, waardoor de wilskracht ernstig is verzwakt. Door een slechte opvoeding, waarin een kind meer is ontmoedigd dan bemoedigd en aangemoedigd, kan er een afhankelijke wil zijn ontstaan. Men heeft het dan zelfs wel over een ‘aangeleerde hulpeloosheid’.
In een veilige, vertrouwde en liefdevolle omgeving kan het karakter zich vanaf de vroegste kinderjaren gezond ontwikkelen. Een positieve godsdienstige opvoeding is uiterst belangrijk voor de opbouw van een goed karakter en het versterken van de wilskracht.
De jonge alcoholist
Veel jongeren gebruiken al op jonge leeftijd (beneden de 18 jaar) teveel alcohol om zich maar zekerder te voelen en meer te durven. Het is echter geen wijsheid, die uit het bierflesje komt. De wilskracht wordt juist verzwakt door het gebruik van verdovende of stimulerende middelen. In de puberteit ben je nog in de periode van de karaktervorming.
Het karakter wordt door het gebruik van alcohol en drugs misvormd
Door het risicogedrag komt een gebruiker sneller in de problemen. Hij verzwakt zijn conditie en veerkracht en raakt uitgeput. Hij kan dan de druk van het leven niet meer aan en gooit het touw in het bootje. En zo laat hij zich op zijn gevoelens drijven als een kurk op het water.
Als je koning Alcohol dient,
wordt je slecht bediend.
De verzwakte alcoholist geeft zich nogal eens over aan negatieve gevoelens van angst en boosheid. Zodoende wordt hij een gemakkelijke prooi van kwade geestelijke invloeden en demonische infiltratie. Daarna worden verschillende zaken in zijn leven dwangmatig en heeft hij op deze gebieden de controle verloren.
Dit is een voorbeeld van een jongere die door vlucht- en risicogedrag in een negatieve spiraal is terechtgekomen. Probeer dit risicogedrag te voorkomen!
Verslaafde, werp hieronder een blik op een verkeerde toekomst…
keer je om!
Zie wat er van een alcoholist terechtkomt,
en waar hij terechtkomt…
Gevolgen alcoholgebruik
Niet alleen het karakter wordt door het gebruik van alcohol en drugs misvormd. Denk ook aan de lichamelijke gevolgen. Als je tot je 24e jaar teveel alcohol gebruikt, kunnen je hersenen zelfs onvoldoende uitontwikkelen.
Dit kan blijvende schade veroorzaken
voor de rest van je leven
Je kunt dan moeilijker zelfstandige beslissingen nemen, verantwoordelijkheden dragen en de consequenties van je keuzes onder ogen zien. Wie wil er nu een onzekere, besluiteloze en zenuwachtige vluchter worden? Verzwakte gebruikers hebben vaak ook weinig incasseringsvermogen.
