Geestelijk herstel. Les 12. Liefde of afwijzing? Liefdesbanden of angstbanden?

Copyright: Jan A. Baaijens, pastorale hulpverlening.

Onze vroegere ervaringen hebben meestal veel impact op de rest van ons leven. Hoe zijn we gevormd vanaf onze kinderjaren? Als we al jong zijn geconfronteerd met afwijzing, angst en boosheid, kan dit veel invloed blijven uitoefenen op ons verdere denken, voelen en willen. Het zal dan blijven doorwerken in onze reacties, handelingen en beslissingen.

Wat hebben we vanaf onze kinderjaren opgebouwd

in het netwerk van ons denken?

Je kunt je op school afgewezen voelen, omdat je niet wordt geaccepteerd of gekozen wordt, of dat je zelfs gepest wordt. Het is pijnlijk als je in de speeltuin niet mee mag doen.

Liefde of afwijzing?

Het is nog erger als je voor je gevoel nooit liefde van je vader hebt ervaren of dat je moeder je eigenlijk niet wilde – dat je een ongewenst kind bent. Er zijn kinderen die van hun moeder uitdrukkingen hoorden zoals: ‘Was je maar nooit geboren’, of: ‘Wat doe je hier eigenlijk… ik kan je niet gebruiken… je zit bij me in de weg… jammer dat je er bent… hoepel toch op’.

Afwijzing is

‘het gevoel niet gewenst te zijn’ 

Ieder kind dat ter wereld komt, hunkert naar (ouderlijke) liefde, acceptatie en veiligheid.

Kinderen hebben behoefte aan liefde en acceptatie

Veel huwelijken eindigen in een echtscheiding. Door werkdruk en egoïsme kunnen ouders te weinig aandacht en tastbare liefde geven. Als kind kun je dan denken dat mensen niet van je houden, dat ze je niet aardig vinden. Je kunt jezelf buitengesloten voelen in je gezin, de klas, de werkkring of samenleving. Je voelt je niet geaccepteerd en niet welkom.

PowerPoint Geestelijk herstel Liefde of afwijzing

en Liefdesbanden of angstbanden

Gevoelens van afwijzing

Het gevoel afgewezen te zijn kan te maken hebben met een geschonden vertrouwen, dat je door iemand die je vertrouwde bedrogen bent. Vooral als je van jongs af aan al bent afgewezen, kunnen ook schuldgevoelens en gevoelens van schaamte bij je aanwezig zijn. Het is allemaal diep gegrift in je geest en in je gevoelens. Het maalt steeds maar weer in je gedachten. Het is daarom ook een goede voedingsbodem voor verdere geestelijke belasting.

Werken van de bekende bijbelleraar Derek Prince (1915-2003) zijn in meer dan 100 talen uitgegeven. In het boekje ‘Gods antwoord voor afwijzing’ streeft hij naar genezing voor de wonden van verwerping en schaamte.  Ik beveel dit aan, samen met zijn boekje ‘Aan de rand van bitter water’.

Ik denk dat ‘acceptatie’ de eerste geestelijke levensbehoefte van de mens is. Het afgewezen en niet geaccepteerd te zijn is vooral voor een jongere een diepingrijpende negatieve ervaring. Derek Prince heeft in zijn pastorale praktijk gemerkt dat verslavingen en persoonlijke problemen in de meeste gevallen ontstaan uit afwijzing.

Derek verklaart ons:

‘Een kind dat weinig lichamelijke warmte of aanraking ervaart,

zal gemakkelijk ten prooi vallen aan afwijzing.’

Hij geeft ons verder door: ‘Als je vandaag de dag praat met kinderen die verbitterd en opstandig zijn naar hun ouders toe, dan hoor je vaak het verhaal: ‘Mijn ouders hebben me alles gegeven: kleren, een opleiding, een rijbewijs en een auto, maar ze hebben me nooit tijd gegeven. Ze gaven nooit zichzelf.’ Hij verklaart verder:

‘Afwijzing kan een verborgen, innerlijke houding zijn,

die we met ons meedragen.’

1. Wat herken je bij jezelf in het tekstgedeelte hierboven?

Liefde en acceptatie

Denk na over de bemoedigende woorden uit Jes. 54:6-7: ‘Want als een verlaten vrouw, een bedroefde van geest, roept de HEERE u, de vrouw van de jeugd, die afgewezen was, zegt uw God.’

Samen lezen: Jesaja 49:14-16 en 54:4-8

2. Wat zeggen deze teksten over afwijzing en over God en Zijn liefdevolle acceptatie?

3. Hoe kun je hier troost en bemoediging in vinden?

Het angstige hart is onrustig,

het zal rust vinden bij God.

Het verlangende hart is dorstig,

het zal verzadiging vinden bij God.

Het wordt uitgebeeld en gezongen in het bemoedigende lied van Kees Kraayenoord. Je kunt het aanklikken op de volgende link naar YouTube:

Een aangenomen kind van de hemelse Vader

Door de Geest van aanneming (of adoptie) tot kinderen roepen wij: ‘Abba, Vader!’ (Rom. 8:15). Het Griekse woord ‘huiothesia’ betekent: aanneming tot zoon, adoptie.

Een gelovige mag de positie van adoptiekind innemen. Hij mag weten dat hij volledig is geaccepteerd door de hemelse Vader.

4a. Wat denk je hiervan?

4b. En wat vind je van de volgende stellingen?

–         De hemelse Vader kun je altijd vertrouwen

–         Hij zal Zijn kinderen nooit in de steek laten

–         Jezus blijft onvoorwaardelijk van Zijn volgelingen houden

Hieronder volgt het vertaalde lied van Ray Boltz: ‘Always Be A Child’. Het gaat over een liefhebbende hemelse Vader en de volledige acceptatie van een verloren zoon.

Voorbeeld van YouTube-video Always Be A Child ~ Geerten Baaijens weergeven

 VOOR ALTIJD EEN KIND

Ik was daar 
toen jij je eerste levensadem blies. 
Ik hoorde je stem 
de eerste keer dat je huilde.
En ook al kon je me niet zien,
Ik was heel dichtbij. 
Er is iets wat Ik je graag wil vertellen: 

Je zult altijd een kind zijn in Mijn ogen.
Wanneer je liefde nodig hebt,
Mijn armen staan wijd open.
En ook al word je ouder,
Ik hoop dat je beseft
dat je altijd een kind zult zijn
in Mijn ogen. 

Ik was daar 
de eerste keer dat je bad.
En ik hoorde 
al de beloften die je deed.
Toen je voor me neerviel
en huilde ‘Vader, ik heb gezondigd’, 
raapte Ik je op,
en hield je dicht aan Mijn hart. 

Je zult altijd een kind zijn in Mijn ogen.
Wanneer je liefde nodig hebt,
Mijn armen staan wijd open.
En ook al word je ouder,
Ik hoop dat je beseft,
dat je altijd een kind zult zijn
In Mijn ogen.

5. Wat spreekt je aan in de tekst van dit lied?

Met het volgende lied mag je jouw toewijding aan God uiten:

Abba, Vader, U alleen,
U behoor ik toe.
U alleen doorgrondt mijn hart,
U behoort het toe.

Laat mijn hart steeds vurig zijn,
U laat nooit alleen.
Abba, Vader, U alleen,
U behoor ik toe.

Abba, Vader, laat mij zijn 
slechts van U alleen,
Dat mijn wil voor eeuwig zij
d’ uwe en anders geen.

laat mijn hart nooit koud zijn, Heer.
laat mij nimmer gaan.
Abba, Vader, laat mij zijn
slechts van U alleen.

(Engelse tekst: D. Bilbrough.)

 YouTube-video opwekking 136 Abba, Vader

Liefdesbanden of angstbanden

In het magazine ‘De Hoop nieuws’ van september 2010 wordt het belang van goede vriendschappen benadrukt. Hierbij wordt het belangrijke verschil tussen ‘liefdesbanden’ of ‘angstbanden’ aangetoond. Christenpsycholoog Jim Wilder benadrukt hierin het belang van geestelijke vreugde, en het hebben van gezonde liefdesbanden.

Angst door afwijzing en gebrokenheid

Langdurige afwijzing, trauma’s, barsten en gebrokenheid in je leven veroorzaken angst en boosheid, depressie en agressie. Door verkeerde invloeden, slechte, overheersende relaties en kwade geesten kunnen er barsten in je leven worden geslagen.

Beschadigde mensen kunnen zich geestelijk gaan pantseren, om te voorkomen dat ze weer worden gekwetst.

Angstbanden

Er kunnen duistere angstbanden aanwezig zijn. Er is dan angst om afgewezen te worden. Je kunt afhankelijk worden van een overheersend persoon, iemand die je kleineert of vernederd. Je hebt het gevoel ‘je steeds maar niet waar te kunnen maken’. Door slaafse angst zul je dan je uiterste best gaan doen ‘om er maar bij te horen’. Je wilt meetellen.

In het genoemde artikel van De Hoop nieuws (september 2010) wordt gesteld: ‘Bij een angstband proberen mensen negatieve gevoelens als pijn, vernedering, schaamte, schuld en/of angst te vermijden.’ Je wilt dan een ander behagen en plezieren. Je wilt een ander niet boos maken. Het is een slaafse vrees. Op den duur laat je jezelf bij (nieuwe) relaties gemakkelijk door angst drijven. Je kunt dan bang zijn om iemand te kwetsen door je eigen mening te geven. Door angstbanden komt zelfs liegen en bedriegen veel voor.

Angstbanden zijn gegrond op angst. Als er angst is binnen relaties, proberen kinderen negatieve gevoelen en pijn te vermijden. Ze vertonen dan vluchtgedrag of pantseren zich. Angst en boosheid belemmeren de groei naar geestelijke volwassenheid.

Er is dan bezorgdheid, met schaamte, met de angst voor afwijzing. Er zijn dan schuldgevoelens, waarbij men zichzelf of anderen de schuld geeft. Zelfbescherming of zelfhandhaving verhinderen de groei naar volwassenheid. Een aantal van deze mensen raakt verslaafd, terwijl ze te trots of te bang zijn om hulp te vragen. Anderen blijven vastzitten in zelfbeklag en depressie.

Herkennen van angstbanden

In het boek ‘Leven naar Gods plan’ wordt uitgebreid ingegaan op de voor- en nadelen ‘liefdesbanden en angstbanden’ bij geestelijke groei en herstel. Men beoogt daarin angstbanden te vervangen door liefdesbanden. Er wordt in gesteld:

‘Naarmate we groeien en genezen,

vervangen we angstbanden door liefdesbanden.’

Hierbij is het natuurlijk belangrijk dat je de angstbanden in je relaties herkent. In ‘The Life Model’ wordt aangegeven dat angstbanden vaak om de volgende soorten angst draaien:

– Angst voor afwijzing: ‘Ik moet er alles aan doen om deze relatie te laten slagen.’

–  Angst voor boosheid: ‘Ik kan er niet tegen als iemand boos op mij is.’

– Angst voor zwakheid: ‘Niemand mag mijn zwakheden of fouten zien.’

Liefdesbanden komen op vanuit het vreugdecentrum (voor in de hersenen), maar angstbanden worden aangestuurd vanuit een plaats achter in de hersenen.

Mensen met liefdesbanden zijn bezig met de vraag:

‘hoe kan ik mezelf zijn’.

Mensen met angstbanden concentreren zich op de vraag:

‘hoe los ik mijn problemen op?’

Het is belangrijk dat je gaat beseffen dat een ander je waardeert, en dat je regelmatig wordt bevestigd door mensen die van je houden.

Belemmeringen voor geestelijke groei

Deze zaken gelden ook voor het geloofsleven.

Geestelijke groei wordt bij een gelovige belemmerd

als angst en angstbanden aanwezig zijn.

Dit kan naar God toe zijn, of naar mensen toe. Is er naar God toe angst voor afwijzing? Moet je er voor je gevoel alles aan doen om de relatie naar God toe te doen slagen? Heb je nogal eens de indruk dat God boos op je is? Hoe ga je om met de overgebleven zwakheden en fouten in het dienen en gehoorzamen van God? Worden we hierin voortgedreven door onze angst, of aangetrokken door Zijn liefde?

In hoeverre zijn we hersteld van de volgende belemmeringen, ongemakken en zonden uit het verleden? Geestelijke groei kan namelijk belemmerd worden door:

• emotionele beschadigingen

• pijnlijke herinneringen

• je oude karakter en ego

• zonden en vleselijke begeerten

• onkunde en misleidende geesten

• twijfel en afgunst

• boosheid of angst

• onzekerheid, besluiteloosheid en stress

• gevoelens van afwijzing

• andere geestelijke gebreken 

6. Wat herken je bij jezelf in de genoemde angstbanden en belemmeringen hierboven?

7. Hoe kunnen deze negatieve zaken worden weggenomen en overwonnen? 

     (Zie de tekst hieronder.)

Weet je jezelf geliefd? 

Als de vrucht van de Geest aanwezig is in je leven, zullen liefde en vreugde meehelpen om te herstellen van de innerlijke pijn, trauma’s en emotionele beschadigingen uit het verleden. Voor herstel is het ook belangrijk dat je in een liefdevolle en veilige omgeving bent.

Je kunt genezen binnen liefdevolle relaties

Geestelijke vreugde ontvangen wij, als wij ons geliefd weten door de mensen die dicht bij ons leven. Daardoor worden wij gestimuleerd om onszelf ook in liefde aan anderen te geven. Hierin zien we dat Liefde door liefde moet leven.

Een ongezonde onderwerping

Wat gebeurt er bij je als je onderworpen raakt door angstbanden? Dat zal een ongezonde passiviteit van de wil in de hand werken. Je wil kan dan afhankelijk worden van een baas of autoriteit die boven je staat. Je kunt zelfs een hulpeloos persoon worden, en geestelijk onvolwassen blijven. Dit kan het een zwakke plek blijven, waar anderen misbruik van maken.

De apen en de banaan

Er is een leerzaam voorbeeld bekend uit de dierenwereld. Het gaat over de impact van het autoritair uitoefenen van macht in het leven van de onderworpenen. Je ziet dat bij de apen, waar het gaat over de macht van de sterkste en grootste. De sterke leiders onder de apen bewerken door hun machtsvertoon bij de anderen een ongezonde slaafse onderwerping. Je komt dit dus ook tegen bij mensen.

De sterke leiders onder de apen bewerken door hun machtsvertoon bij de anderen een ongezonde slaafse onderwerping. Je komt dit dus ook bij de mensen tegen. Daarbij laten ‘onderworpen zielen’ zich leiden door angst.

Het voorbeeld gaat over een groep van 10 apen met als leider een grote gorilla. Zij bevinden zich samen in een grote kooi in een dierentuin. Regelmatig kunnen ze ook buiten de kooi voor het publiek verschijnen.

De gorilla heeft zich een vaste plaats verworven op de hoogste plank van de kooi. Hij heeft daar een goed overzicht en laat duidelijk merken dat hij de baas is. Op zekere dag heeft een oppasser een banaan gelegd op het hoge boord van de gorilla.

Een andere aap probeert de banaan te pakken, maar krijgt er goed van langs van de gorilla. De aap vlucht angstig krijsend weg. De andere apen zijn ook in paniek geraakt. De gorilla hoeft maar grommend de tanden te laten zien en zijn gezag dringt diep door bij de angstige onderdanen. Vanaf dat moment zal geen aap proberen om nog een banaan te pakken van het boord van de absolute leider.

Vanaf die dag legt de oppasser regelmatig een banaan op het boord van de gorilla. Hij doet dat als het gevaarlijke dier buiten de kooi is. Na verloop van tijd wordt de gorilla naar een andere verblijfplaats gebracht. De ongebruikte banaan ligt voor het zicht van de tien apen op het lege boord. Geen enkele aap doet een poging om de banaan te pakken. De angst zit er nog steeds in.

Daarna haalt de bewaker vijf apen weg, en laat hij vijf nieuw apen in het vertrek los. Het opmerkelijke is, dat nog steeds geen enkele aap de banaan durft te pakken. Het angstige gedrag van de apen die de gorilla hebben gekend, wordt automatisch gekopieerd naar de nieuwe apen.

Niet lang daarna haalt de oppasser alle apen weg die de gorilla hebben gekend. Weer worden er vijf nieuwe apen losgelaten in de kooi. Wat schetst onze verbazing: geen enkele aap van de tien nieuwe apen durft de banaan te pakken!

Ik denk dat het voorbeeld van de apen duidelijk is. Wat wil je bereiken met jouw contacten? Zoek je naar een liefdesband, of wil je de ander aan jezelf onderwerpen?

 Hoe wil je dat een relatie zich verder ontwikkelt?

Het is belangrijk dat er een liefdevolle, open relatie is. Een onderworpen en angstig persoon ontwikkelt geen gezond contact. Hij zal bescherming en bevestiging zoeken bij sterkere persoonlijkheden en mensen die boven hem staan. Hij zal zich als ‘een onderworpen aap’ in de groep gaan gedragen. Dat is onmenselijk gedrag voor een volwassen persoon. Dat wil je toch niet?

Hieronder zie je een aap, die je onbevangen en open aankijkt. Zo behoort het ook te zijn bij de menselijke contacten. Zodoende kun je samen iets moois bereiken.

Als je elkaar leert te vertrouwen

kun je samen aan een hoopvolle toekomst bouwen 

Dan kan de liefde opbloeien, en kun je samen opgroeien

Dan groeien we op tot zelfstandigheid en geestelijke volwassenheid

 

Laten we ons boven alles maar leiden door het Woord van God. Het is bevrijdend als we ons laten leiden door de liefde tot God en tot elkaar. We lezen erover in 1 Joh.4:18: ‘Er is in de liefde geen vrees, maar de volmaakte liefde drijft de vrees uit. De vrees houdt immers straf in, en wie vreest, is niet volmaakt in de liefde.’

Liefde overwint

In het artikel van De Hoop wordt ons geleerd: ‘Angstbanden kunnen veranderd worden in gezonde liefdesbanden, maar vraagt wel veel inzet. Essentieel is dat de echte gevoelens geuit gaan worden. Veel mensen vinden het eng om hun verdriet, hun boosheid, hun gekwetstheid te laten zien. Ook durven ze niet te zeggen wat ze wel en vooral ook wat ze niet willen, terwijl grenzen stellen juist erg belangrijk is. Ze zijn bang om belachelijk gemaakt te worden of om (opnieuw) gekwetst te worden.’

Durf je jouw echte gevoelens te uiten?

en grenzen te stellen?

Angstbanden kunnen veranderen in liefdesbanden

Lees 1 Kor.13 maar eens voor jezelf. Daarin zie je hoe belangrijk de genadegave van de liefde is. De genadegaven geloof, hoop en liefde overwinnen de haat, boosheid en angst. Liefde is gericht op anderen.

Liefde wil delen

Liefde is medisch: helpend en helend. Liefde herstelt en geneest innerlijke wonden. We lezen in 1 Joh.4:18: ‘Er is in de liefde geen angst, maar de volkomen liefde werpt de vrees uit.’

Liefde overwint de angst 

Geestelijk gezonde gelovigen mogen weten wat we lezen in 1 Joh.4:19: ‘Wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst liefgehad heeft.’ 

De ware liefde is van God en door God. God is liefde (1 Joh.4:8). Dit is op aarde zichtbaar geworden in Zijn Zoon Jezus Christus. ‘Want zo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder die in Hem gelooft, niet zal verderven, maar het eeuwige leven zal hebben’ (Joh.3:16).

God heeft Zich door Zijn verbond aan zondige mensen verbonden. Dat is pas de echte liefdesband. Gods verbond is Zijn liefdesband met mensen. 

Het verbond van God is door Jezus Zijn liefdesband met mensen

Ben jij al in liefde met Hem verbonden?

Zolang we in liefde aan God verbonden blijven, zal onze liefde ook naar anderen uitgaan. Daarom houden we van elkaar!

8. Wat kun je leren van het voorbeeld van de apen?

9. Hoe ontstaan en onderhoud je liefdesbanden?

10. Waaruit blijkt de liefde van God?

11. Wat heeft deze liefde met je gedaan?

Lezen 1 Johannes 4:7-19

12. Wat spreekt je het meeste aan in dit tekstgedeelte? Waarom?

Onderling gebed 

God komt in Zijn Woord met Zijn uitnodigende liefde tot ons. Het is Zijn genade dat Hij dorstige en onrustige mensen tot de wateren van Zijn heil roept.

Door Zijn Woord en Geest raakt Hij ook ons hart in liefde aan, zodat wij Hem gaan vertrouwen en gehoorzamen. Ook hierin is Hij de eerste.

Door Jezus is Hij onze Redder. Jezus is de Zaligmaker en grote Vriend van zondaren. Hij roept ons tot geloof en raakt ons aan. Zie en hoor dat in opwekking 562: