Copyright: Jan A. Baaijens, jongerenpastoraat.
Gevoelens van afwijzing
Werken van de bekende bijbelleraar Derek Prince (1915-2003) zijn in meer dan 100 talen uitgegeven. In het boekje ‘Gods antwoord voor afwijzing’ streeft hij naar genezing voor de wonden van verwerping en schaamte. In dit artikel geef ik een aanbeveling voor de twee volgende belangrijke boeken van hem:
Ik denk dat ‘acceptatie’ de eerste geestelijke levensbehoefte van de mens is. Het afgewezen en niet geaccepteerd te zijn is vooral voor een jongere een diepingrijpende uiterst negatieve ervaring. Derek Prince heeft in zijn pastorale praktijk gemerkt dat verslavingen en persoonlijke problemen in de meeste gevallen ontstaan uit afwijzing.
Door afwijzing ontstaan
persoonlijke problemen en verslavingen
Afwijzing opent gevaarlijke deuren
Volgens Derek Prince opent afwijzing de deur voor verschillende andere negatieve, verwoestende krachten, om iemands leven binnen te komen.
Hij verklaart verder:
‘Afwijzing kan een verborgen, innerlijke houding zijn,
die we met ons meedragen.’
We kunnen daarmee deuren openen voor geesten van angst, jaloezie en haat. Als je in de steek bent gelaten, kun je worden gekweld door gevoelens van geleden onrecht, verraad en schaamte. Je kunt dan bang zijn om andere mensen te ontmoeten, of om hen recht in de ogen te kijken.
Derek Prince schrijft:
‘God biedt ons volledige acceptatie aan, maar het ons realiseren van Zijn liefde wordt vaak geblokkeerd door de verstrekkende gevolgen van afwijzing, beschaamd vertrouwen en verlegenheid.’
Geestelijke vorming vanaf de kinderjaren
Het historisch record in ons denken bestaat voor het grootste deel uit positieve of negatieve gevoelens. Dit innerlijk bestand wordt opgebouwd vanaf de vroegste kinderjaren.
Onze vroege ervaringen
hebben meestal veel impact op de rest van ons leven
(Een aantal foto’s kun je tweemaal aanklikken om ze te vergroten. Met het pijltje linksboven ’terug’ kom je daarna weer op de tekst.)
Als we al jong zijn geconfronteerd met afwijzing, angst en boosheid, zal dit veel invloed blijven uitoefenen op ons verdere denken, voelen en willen. Dit zal blijven doorwerken in onze reacties, handelingen en beslissingen.
Liefde of afwijzing?
Je kunt je op school afgewezen voelen, omdat je niet wordt geaccepteerd of gekozen wordt, of dat je zelfs gepest wordt. Het is pijnlijk als je in de speeltuin niet mee mag doen. Het is nog erger als je voor je gevoel nooit liefde van je vader hebt ervaren of dat je moeder je eigenlijk niet wilde – dat je een ongewenst kind bent. Er zijn kinderen die van hun moeder uitdrukkingen hoorden zoals: ‘Was je maar nooit geboren’, of: ‘Wat doe je hier eigenlijk… ik kan je niet gebruiken… je zit bij me in de weg… jammer dat je er bent… hoepel toch op’.
Afwijzing is
‘het gevoel niet gewenst te zijn’
Ieder kind dat ter wereld komt, hunkert naar (ouderlijke) liefde, acceptatie en veiligheid. Zoals gelovigen zich veilig willen weten in Jezus’ armen, zo willen kleine kinderen zich veilig, geliefd en geaccepteerd weten in de armen van vader en/of moeder. Omdat in bepaalde westerse gebieden meer dan de helft van de huwelijken al eindigt in een echtscheiding, zijn er al wonden van afwijzing bij ouders zelf. Veel van deze ouders brengen gevoelens van afwijzing over op hun (jonge) kinderen. Derek denkt daarom ook ‘dat tenminste de helft van de mensen in de westerse wereld lijdt aan de één of andere vorm van afwijzing’.
Je denkt dan dat mensen niet van je houden, dat ze je niet aardig vinden. Je voelt je buitengesloten, buiten de groep, of zelfs buiten je gezin. Je voelt je niet geaccepteerd en niet welkom.
Het gevoel afgewezen te zijn kan te maken hebben met een geschonden vertrouwen, dat je door iemand die je vertrouwde bedrogen bent. Vooral als je van jongs af aan al bent afgewezen, kunnen ook schuldgevoelens en gevoelens van schaamte bij je aanwezig zijn. Het is allemaal diep gegrift in je geest en in je psyche. Het maalt steeds maar weer in je gedachten. Het is daarom ook een goede voedingsbodem voor demonen om je geest nog verder te belasten en te kwellen.
Derek Prince schrijft: ‘Onze huidige maatschappij lijdt aan een steeds verder voortwoekerende ontwrichting van relaties. We leven in een tijd van gebroken beloftes. Misschien heb je zelf ook al eens in de vuurlinie gelegen, met als resultaat een litteken van afwijzing in je leven. Ik wil je aanraden uit te zien naar een zilveren randje om die donkere wolk.’
Derek verklaart ons:
‘Een kind dat weinig lichamelijke warmte of aanraking ervaart,
zal gemakkelijk ten prooi vallen aan afwijzing.’
Hij geeft ons verder door: Als je vandaag de dag praat met kinderen die verbitterd en opstandig zijn naar hun ouders toe, dan hoor je vaak het verhaal: ‘Mijn ouders hebben me alles gegeven: kleren, een opleiding, een rijbewijs en een auto, maar ze hebben me nooit tijd gegeven. Ze gaven nooit zichzelf.’
Bitterheid door afwijzing
Hij stelt: ‘Dit is volgens mij de bittere reacties van jongeren tegenover oudere mensen, die we sinds de jaren ’60 (de Flowerpower tijd) regelmatig hebben zien terugkeren. De Flowerpower beweging was een reactie op het liefdeloze materialisme. Veel van de jonge mensen, die zo verbitterd en opstandig waren, kwamen uit bevoorrechte, welgestelde gezinnen. Ze hadden alles gekregen, behalve liefde, en dat was nu juist waar ze het meest naar verlangden en wat ze nodig hadden.’
In deze beweging was er een geest van wrok, haat, bitterheid en opstandigheid tegen een verleden van afwijzing. Jongeren uit deze vluchtwereld kwamen ook terecht in de occulte sferen. Ze keerden zich tot valse goden, tot de paranormale wereld van demonen, om op deze wijze macht en controle te kunnen krijgen. Maar de wereld waar je op deze wijze controle over wilt krijgen, pakt je in… en krijgt spoedig de controle over jou. Zo zie je dat velen vanuit het machteloze gevoel van afwijzing de toevlucht hebben gezocht in de wereld van duistere, occulte machten. De toegangsdeur wordt vaak verschaft via de popmuziekwereld. In de revolutionaire popmuziek worden de gevoelens van afwijzing benoemd en de weg gewezen naar een occulte acceptatie.
Door afwijzing kunnen jongeren anderen ook gaan afwijzen
Dit kan zover gaan dat het normale maatschappelijke leven wordt afgewezen en dat ze ook zichzelf afwijzen. Door zelfverwerping brengen ze op den duur zelf hun eigen leven in gevaar. De hopeloze bewijzen nemen helaas hand over hand toe in onze ‘eeuw van bezorgdheid’ en bij de ‘drop-outgeneratie’.
Waarom letten veel jongeren niet genoeg op hun geestelijke, psychische en lichamelijke veiligheid, door veel alcohol en drugs te gebruiken? Kijk eens terug naar wat ze hebben ervaren in hun gezin. Ik heb begrepen dat er bij meer dan 90% van hen die zijn opgenomen (geweest) bij St. De Hoop (om weer clean te worden) problemen thuis waren. Door allerlei botsingen, ruzies en afwijzingen proberen ze hun geluk en acceptatie te zoeken in de jongerenwereld van popmuziek en uitgaansleven. Ze zoeken naar een escape (een vlucht uit de werkelijkheid) achter een beeldscherm, in een computergame, bij hun digitale vriendengroep op Hyves, MSN of de vriendensite Facebook.
Overwin de bitterheid door liefde
Hadden veel ouders maar niet zoveel aan hun eigen (zakelijke) belangen gedacht, en hadden ze maar tijdig ingezien dat ze bezig waren om hun ‘opstandige kind’ van zich af te stoten en los te laten in ruige wereld van manipulatie en duisternis. Ik denk dat veel christelijke ouders op het gebied van de opvoeding zelf ook de hand in eigen boezem moeten steken. Ik in ieder geval wel! Je wordt door schade en schande wijs… maar het kan wel pijn blijven doen, vooral als de gevolgen zichtbaar blijven. In de opvoeding wordt veel eigenwijsheid en hoogmoed afgeleerd.’
Toon tastbare en zichtbare liefde!
Het kan ook zijn dat ouders niet in staat zijn om tastbare en zichtbare liefde te tonen, omdat hun ouders dit ook niet konden naar hen toe. Derek sprak iemand, die hem vertelde: ‘Ik denk wel dat mijn vader van me hield, maar hij wist gewoon niet hoe hij dat moest laten zien. In zijn hele leven heeft hij me nooit op de knie genomen; hij heeft nooit iets gedaan om me te laten voelen, dat hij van me hield.’
In zulke gevallen kan het gebeuren dat het kind denkt: ik ben ongewenst. Bij meerdere negatieve gebeurtenissen in zijn leven kan het voor hem dan een neergaande spiraal van depressie of agressie worden.
Daardoor gaan kinderen opvallend gedrag vertonen.
Ze zoeken dan naar positieve of negatieve aandacht.
Sommige kinderen halen zelfs gevaarlijke stunten uit om maar op te vallen. Jongeren geven zich over aan verslaving en vertonen risicogedrag. Deze alarmsignalen moeten ons de ogen openen voor de hulp en bijstand die ze nodig hebben.
Wanneer ouders bepaalde kinderen voortrekken of meer complimenten geven, kan er ook gemakkelijk een diepgaand gevoel van afwijzing ontstaan bij een achtergesteld kind. Derek vertelt ons verder dat een moeder eens haar lievelingdochter hoorde huilen in een kamer. Ze riep: ‘Ben jij het schatje?’ Uit een andere kamer klonk de teleurgestelde stem van de andere dochter: ‘Nee, ik ben het maar.’ Gelukkig kwam de moeder daardoor tot inkeer en ging ze eraan werken om de schade te herstellen.
Geen afwijzing… maar acceptatie!
Let op de gevoelens van afwijzing! Zorg dat ze zich geaccepteerd voelen, dat ze erbij horen. Ik heb al aangegeven dat ‘het zich geaccepteerd voelen’ de eerste levensbehoefte is. Daarna komen veiligheid, drinken en eten.
Biedt kinderen een veilig netwerk, met stabiele steunpilaren, waar ze houvast vinden. Binnen een veilig en vertrouwd gezin kunnen ze zich vrijuit bewegen. Ze kunnen zich dan ook positief ontwikkelen naar een groter netwerk in de samenleving.
Jongeren voelen zich vaak afgewezen door ouderen, omdat ze maar niet kunnen voldoen aan de prestaties, regels, normen en waarden, die van hen worden geëist. Liefdevolle aandacht voor jongeren is absoluut nodig! Zijn er wel genoeg warme christelijke gezinnen en gemeenschappen, waar jongeren zich heerlijk thuis voelen, waar ze zich veilig en geaccepteerd weten? Vroeger was er een sticker op auto’s in de VS, waarop stond: ‘Wanneer heeft u uw kinderen voor het laatst geknuffeld?’ Volgens Derek Prince mochten ze deze autosticker wel opnieuw uitgeven.
Hoeveel aandacht geven we onszelf
en hoeveel onze jongeren?
Is er bij ons ook op dit gebied bekering nodig? Kunnen we het nog goed maken?
Emotionele beschadigingen van vroegere persoonlijke afwijzing kunnen de oorzaak zijn van een verkeerde, harde opvoeding. Er kan een gefrustreerde houding zijn naar de kinderen, omdat bepaalde ouders willen dat zij het beter gaan doen dan zijzelf gedaan hebben in hun jeugd. Opvoeden is de strijd tegen jezelf voortzetten in je kinderen, maar dat is geen vechten met de botte bijl.
De liefde van Jezus
maakt jongeren innerlijk zacht en vatbaar
Hard wettiscisme zal ze harder maken, maar de liefde van Jezus zal ze innerlijk zacht en vatbaar maken. Wij hebben dit de laatste tijd al veel zien gebeuren bij de jongeren tijdens de Bijbelstudiesamenkomsten. Onder deze jongeren zijn emotioneel beschadigde jongeren, mede door het eerder genoemde gedrag van ouderen. Ik hoor helaas ook regelmatig van beschadigingen op seksueel gebied. Dit komt dus ook voor in de reformatorische en evangelische kringen, door ouderen die een vreselijk dubbelleven leiden. Je ziet hierin waartoe een dubbele identiteit kan leiden. Het is hierbij opvallend dat de misdadigers vaak autoritair zijn ingesteld, waartoe uiterlijk wettiscisme het onrecht moet camoufleren.
Satan en zijn demonen zijn wettische geesten. Het zijn kritische aanklagers van de broederen. Zij verleiden tot zonde en beschuldigen ons. Demonen zijn angstige en boosaardige identiteiten. Op wettisch gebied zijn ze dus goed thuis. Als je jezelf op dit gebied begeeft, loop je risico’s om door de boze geesten te worden beïnvloed en aangepakt.
Op wettisch gebied zijn boze geesten actief
De wet werkt toorn en frustraties. Je kunt er niet aan voldoen, je voldoet niet, je mislukt, je raakt steeds weer gefrustreerd over jezelf en anderen. Je wordt kritisch, je raakt depressief of agressief. Dit staat allemaal tegenover het liefdevolle en helende werk van Jezus Christus.
Een gelovige behoort te leven vanuit de principes van de Bergrede. Wettische principes zijn juridisch: beschuldigend en vergeldend. Evangelische principes zijn liefdevol en medisch: die zijn helend en bieden vergeving. Zoek je naar vergelding of vergeving? Ben je juridisch of medisch bezig?
We moeten gemotiveerd worden door de liefde van Christus, om zo bewogen te zijn over onze jongeren. Er dient bij ons een open deur voor onze jongeren te zijn, zodat ze met al hun (geestelijke) vragen en problemen bij ons terecht kunnen. Zij ze soms te onbelangrijk voor ons? Hebben we ‘belangrijker zaken’ aan ons hoofd, die meer te maken hebben met onze baan, carrière, hobby’s, kerkelijke functie en ontspanning? We zullen dan meer gaan verliezen dan ons lief is!
Wat kun je leren aan de rand van bitter water?
Er is nog een ander aspect in de lessen over het bittere water in ons leven. De bekende bijbelleraar Derek Prince schrijft erover in het boekje ‘Aan de rand van bitter water’. Hij leert ons, ‘dat God weet wat er in ons hart is en ons daarom brengt aan de rand van bitter water, opdat wij ontdekken wat er in ons is en met deze diepgewortelde karakterfouten kunnen afrekenen.’
De HEERE stelde Zijn volk op de proef die veertig jaren in de woestijn, om te weten wat er in hun hart was, of ze Zijn geboden wel of niet zouden onderhouden (Deut.8:2). Wilkin van de Kamp geeft hierbij aan: ‘Als we gaan beseffen dat God deze moeilijke gebeurtenissen in ons leven toelaat, dan gaan we er op een andere manier naar kijken. Moeilijke mensen worden in onze ogen ‘genadetrainers’ van God.’
Als we ook op dit punt vernieuwd worden in ons denken, dat werkt dit als ‘het helende hout’ in ons leven.
Het helende hout
moet in jouw Mara worden geworpen
In ieder geval moet door het geloof het hout in het bittere water van Mara worden geworpen (zie Ex. 15:25). Symbolisch gezien moet het hout van het kruis in jouw pijnplekken worden geplaatst. Dat zijn geloofsdaden van belijdenis, vergeving, overgave en aanvaarding. Dan wordt het bitter water van teleurstelling in jouw leven zoet. Als je in het geloof gehoorzaamt en tot de Heiland komt, geldt het ook voor jou (met je innerlijke wonden) wat we lezen in Ex. 15:26: ‘Want Ik ben de HEERE, uw Heelmeester.’
Kom uit je emotionele gevangenis
Wilkin van de Kamp leert ons in de digitale nieuwsbrief van oktober 2010 (van ‘Geboren om vrij te zijn’): ’We zullen ons hele te maken krijgen met mensen die ons kwetsen en pijn doen. Als we hier niet goed op reageren, dan kunnen we emotioneel verwond en zelfs emotioneel gebonden raken, waardoor wij levenslang geboden zijn aan hen die ons schuldig zijn en aan de pijn die ze ons hebben aangedaan! Onvergevingsgezindheid houdt ons emotioneel gebonden, waardoor we vast blijven zitten in onze emotionele gevangenis.’
Wilkin haalt de gelijkenis van de onbarmhartige knecht aan (zie Matth.18:23-35), die de schuld van een andere slaaf niet wil vergeven, terwijl hem zijn schuld wel was vergeven. Zijn eigen barmhartige heer was bewogen over hem en daarom had hij zeker ook vergevingsgezind moeten zijn over zijn iemand die hem veel minder schuldig was. Uiteindelijk is deze boze slaaf door zijn heer overgegeven aan de folteraars, totdat hij zijn hele schuld zou hebben betaald (vers 34). In vers 35 leert Jezus ons: ‘Zo zal ook Mijn hemelse Vader met u doen, als niet ieder van u van harte de misdaden van uw broeder vergeeft.’
Wilkin verklaart: ‘Het Griekse woord voor ‘folteraars’ betekent dat we zowel emotioneel als lichamelijk gekweld worden. Als wij niet vergeven, dan worden we overgegeven aan folteraars, die ons lichamelijk en fysiek zullen kwellen en onze relaties verstoren.’ Daarom moeten wij leren vergeven.
‘Vergeving’ is de sleutel
om bevrijd te worden uit onze emotionele gevangenis
Wilkin leert ons verder: ‘Wie vergeving schenkt, zal van God innerlijke genezing ontvangen, waardoor de wonden uit het verleden zullen genezen, de zielsbanden gereinigd en mogelijk relaties gezond worden. Vergeving is de sleutel om emotionele bindingen te zuiveren van angst, bitterheid en wrok, zodat we gezonde en duurzame relaties kunnen aangaan en onderhouden.’
Leer te vergeven
Counselor Neil T. Anderson leert ons zijn boekje ‘Op weg naar vrijheid in Christus’: ‘Wij worden opgeroepen genadig te zijn, net zoals onze Hemelse Vader genadig is (Luk.6:36) en anderen te vergeven zoals wij ook zelf zijn vergeven (Ef.4:31-32). Dit te doen bevrijdt ons van het verleden en laat niet toe dan satan voordeel op ons haalt (2 Kor.2:10-11).’ Wij dienen daarom God te vragen, dat Hij de mensen die wij moeten vergeven in gedachten brengt.
Anderson tekent hier wel bij aan: Vergeven is niet vergeten. Jezus geneest de wonden, nadat we ervoor gekozen hebben om te vergeven. Vergeving is dus een keuze, een wilsbesluit. Als wij weigeren iemand te vergeven, blijven wij aan die persoon gebonden. Hij stelt hierbij: ‘U bent nog steeds aan uw verleden geketend, gebonden door uw bitterheid.’ Neil verklaart ons verder: ‘Totdat u uw bitterheid en haat loslaat, blijft die persoon u kwetsen. Niemand kan uw verleden herstellen, maar u kunt er wel vrij van zijn. Door te vergeven ontvangt u bevrijding van uw verleden en van hen die u misbruikten.’
Als je vergeeft, kies je er ook voor om iemands zonde niet meer tegen hem of haar te gebruiken. Anderson geeft aan: ‘Bittere mensen rakelen de dingen uit het verleden op tegenover hen die hen hebben gekwetst. Zij willen dat de anderen zich even beroerd voelen als zij zelf! Maar het verleden moeten wij loslaten en wij moeten kiezen om elke wraakgedachte te verwerpen.’
Wilkin van de Kamp leert ons: ‘Vergeving is nooit een ‘moeten’, maar een geschenk van God, waardoor Gods leven en overvloed in ons wordt vrij gezet.’
Er is een aangrijpend lied van Marcel en Lydia Zimmer. Het staat in de zangbundels Op toonhoogte 184 en in Opwekking 629. In het refrein wordt gezongen: ‘Maar als er vergeving is kan er genezing zijn’. Het lied wijst ons verder de weg naar het herstel.
Doordenk het biddend en zingend:
‘Hoe kan ik verder leven,
hoe moet ik verder gaan.
Kan ik ooit vergeven
wat mij is aangedaan.
De wonden in mijn ziel,
de haat en bitterheid,
lijken niet te helen,
niet door woorden, niet door tijd.
Refrein: …
Maar als er vergeving is
Kan er genezing zijn
Van de pijn en het verdriet
diep van binnen.
Als er vergeving is
kan er genezing zijn
en de weg van herstel
kan beginnen.
O God, ik heb U nodig,
ik kan het zelf niet.
Ik lijk haast te verstikken
in angst en in verdriet.
Hoe kan ik ooit vergeven,
zoals U mij vergeeft,
dwars door alles heen,
wat mij beschadigd heeft?
Refrein: …
Geef mij de kracht van Uw liefde
om verder te gaan,
ook al zal er een litteken
blijven bestaan.
Want is uw liefde niet sterker
dan de dood
en Uw vergeving niet dieper
dan mijn nood?
Refrein: …
Want waar Uw vergeving is
zal genezing zijn
van de pijn en het verdriet
diep van binnen.
Waar Uw vergeving is
zal genezing zijn
en de weg van herstel
kan beginnen.’
Bidden om herstel en genezing
God doet wonderen op het gebed! God belooft veel te doen op het gelovig gebed. Daarom mag gelovig gebed door Gods genade en kracht veel tot stand brengen. We kunnen dit lezen in Jak.5:13-18. In vers 15 wordt ons verzekerd ‘En het gelovig gebed zal de zieke behouden en de Heere zal hem weer oprichten. En als hij zonden gedaan heeft, zal hem dat vergeven worden. Belijdt elkaar de overtredingen en bid voor elkaar, opdat u gezond wordt. Een krachtig gebed van een rechtvaardige brengt veel tot stand.’ In een andere vertaling lezen we:‘Het gebed van een rechtvaardige vermag veel, doordat er kracht aan verleend wordt.’ In de Studiebijbel wordt verklaard dat de Heere ‘de betrokkene de kracht zal geven zijn ziekte ook geestelijk te boven te komen’. Willen gemeenteleden een gezond lichaam vormen, dat dienen zij elkaar eerst de zondige daden te belijden en te vergeven. Belijdenis van zonden en vergeving zijn van groot belang voor genezing!
Belijdenis van zonden en de ander vergeven
zijn belangrijk voor genezing
Counselor David A. Seamands schrijft ons in het boek ‘Groeien naar de volwassenheid’: ‘Het is noodzakelijk dat al deze herinneringen in een gebed om genezing aan God worden voorgelegd, zodat men in zo’n situatie van pijn en dwang bevrijd kan worden.’ Hij geeft aan dat de herinneringen dan niet zullen worden uitgewist, ‘maar de kracht van de emoties die met de herinneringen gepaard gaan – de angel, de pijn, de angst, de haat, de verwonding, het begeren – zal gebroken worden’.
Kom biddend tot de Heelmeester!
Kom daarom ook met alles wat je nog pijn doet, vermoeid en belast, biddend tot de Heelmeester! Symbolisch gezien moet het helende hout van het kruis worden geplaatst op jouw pijnplek. Andersom gezien moeten je gevoelens van afwijzing, pijn en ellende aan de voet van het kruis worden neergelegd!
Laat je emotionele beschadigingen, bitterheid, boosheid, angst, teleurstellingen, slepende problemen, schuldgevoelens, en wat je dan ook belast, terechtkomen bij het kruis. Je kunt herstel en volledige innerlijke genezing ontvangen door het volbrachte werk van Jezus Christus aan het kruis van Golgotha.
Er is innerlijke genezing mogelijk
door het volbrachte werk van Jezus Christus
We kunnen getroost reizen onder het heiligend kruis, naar het erfgoed hierboven, in het Vaderlijk huis. Er is vrede gemaakt door het kruis en het bloed van Jezus Christus (Kol.1:20). Door Zijn bloed worden wij gereinigd en geheiligd (Hebr.9:14, 13:12.). Door het offer van Jezus aan het kruis is er vergeving, herstel en heling op aarde gekomen. We hebben het offer en het bloed steeds weer nodig om ons te reinigen van dode werken en om de levende God te dienen (Hebr.9:14).
Het Griekse woord voor Heiland is ‘soter’, dat tegelijk ook ‘redder, genezer en bevrijder’ betekent. Het bevrijdingspastoraat is ten diepste het werk van de Bevrijder. Het zien op Jezus is het hoogtepunt in het geestelijk leven. De bevrijding en het innerlijk herstel door de Bevrijder hebben wij werkelijk nodig. Het kan niet worden gemist op de weg naar het geluk! Wat denk je van deze Bevrijder? Waarom, waarvoor en waartoe heb je Hem werkelijk nodig?
