Copyright: Jan Baaijens, jongerenpastoraat.
Een pastoraal artikel met opdrachten op het gebied van geestelijke misleiding en zelfbescherming. Na de inleidende tekst volgen er persoonlijke vragenlijsten, die je kunt gebruiken bij de pastorale hulpverlening. Hierin wordt voortgeborduurd op het boekje ‘Op weg naar vrijheid in Christus’ van de bekende counselor dr. Neil T. Anderson.
Waardoor ontstaan negatieve gedachten en gevoelens?
Je moet oppassen dat je jezelf niet laat meesleuren door negatieve gevoelens. Probeer nuchter en waakzaam te zijn. Satan en zijn gevallen engelen ‘beroeren de schare’ en ook individuele gelovigen, om ze maar los te krijgen van het vaste vertrouwen dat ze hebben in hun machtige Heiland, Jezus Christus.
Demonische machten willen ons, net als de discipelen, ziften als de tarwe. De in de lucht geworpen tarwe waait alle kanten uit. Door negatieve gevoelens, verkeerde overleggingen en infiltratie kunnen onze gedachten in verwarring alle kanten worden uitgeworpen. We kunnen zelfs de controle verliezen en dwangmatige gedachten krijgen.
Door misleiding kunnen we het juiste zicht verliezen op de werkelijkheid en de waarheid
Misleidende gedachten zijn als raven die over je hoofd vliegen. Je moet ze geen kans geven om zich in je haar te nestelen. Ze zullen je geestelijk leven verontrusten en beangstigen. Uiteindelijk zal het leiden tot depressies.
Negatieve gedachten en bolwerken
We kunnen ook op een onjuiste wijze negatief denken over onszelf. Je moet een realistisch beeld van jezelf hebben. Je kunt te goed of te slecht over jezelf denken. Dit kan komen door een ongezond zelfbeeld of door negatieve en zondige influisteringen in je gedachten. Deze kunnen dan zijn ingegeven door boze geesten of demonen, die communiceren met onze gedachten. Met ons denken kunnen we deze ingevingen verwerpen of aanvaarden en overnemen.
Overwinning op negatieve gedachten door Jezus Christus
Hieronder volgen PowerPoint afbeeldingen over de geestelijke strijd in je denken en hoe onze negatieve gedachten kunnen worden overwonnen.
Als je op de afbeeldingen aanklikt, worden ze vergroot en kun je ze presenteren. Met het pijltje linksboven kom je dan weer terug op de tekst en bij de volgende afbeelding.
Dia 1
Dia 2
Dia 3
Dia 4
Dia 5
Dia 6
Dia 7
Dia 8
Dia 9
Dia 10
Dia 11
Dia 12
Dia 13
Dia 14
Dia 15
Dia 16
Dia 17
Misleidende geesten en onze gedachten
Misleidende geesten of dwaalgeesten staan tegenover de Geest der waarheid, de Heilige Geest (1 Joh.4:6). Als je niet luistert naar de stem van de Heilige Geest in je hart en geweten, kun je spoedig het slachtoffer worden van misleidende geesten en leringen van demonen.
Boze geesten trachten gevoelens van boosheid, afgunst, schuld, afwijzing, angst en twijfel over te brengen op mensen
Er kunnen zich ook valse, misleidende redeneringen in onze gedachten vastzetten. We nemen dit dan in ons denken over. Op den duur vormen dit bolwerken in ons denken. Het gebruikte Griekse grondwoord ‘logismoi’ kun je vertalen met ‘redeneringen, meningen of overwegingen’. Het zijn de menselijke gedachten die zich tegen de kennis van God verzetten. Het is het natuurlijk menselijk denken (de eigenwijsheid), die tegenover de wijsheid van Gods heilsplan staat. Laat je niet misleiden door je eigen menselijk denken. Gods gedachten zijn hoger dan onze gedachten (Jes.55:8-9). We moeten ons denken gelovig onderwerpen aan Gods waarheid en tot de gehoorzaamheid aan Christus. Je aanvaardt daarmee Gods heilsplan en leert Jezus te geloven op Zijn woord.
Op weg naar vrijheid in Christus
Na de inleidende tekst volgen er persoonlijke vragenlijsten, die je kunt gebruiken bij de pastorale hulpverlening. Hierin wordt voortgeborduurd op het boekje ‘Op weg naar vrijheid in Christus’ van de bekende counselor Neil T. Anderson. Hierbij beveel ik dit boekje aan voor persoonlijk gebruik en bij de geestelijke hulpverlening.
Dr. Neil Anderson heeft door middel van zijn organisatie ‘Freedom in Christ Ministries’ in California al veel mensen geestelijk kunnen helpen. Hij is de oprichter en president emeritus van FICM en (co-)auteur van meer dan 50 veelverkochte boeken. Het boek ‘Vrijheid in Christus’ is vertaald in meer dan 30 talen.
Aanvallen op gelovigen
Zelfs gelovigen worden in hun gedachten aangevallen door boze geesten. Dr. Neil Anderson houdt ons voor: ‘Als gelovigen zouden we geen aandacht moeten schenken aan verleidelijke, beschuldigende en misleidende gedachten. Wij moeten de wapenrusting van God aandoen, het schild van geloof opnemen en tegenstand bieden aan satans vurige pijlen die op onze gedachten gericht zijn.’ Hij verklaart verder: ‘U komt niet van uw negatieve gedachten af door te proberen ze niet meer te denken, u overwint ze door te kiezen voor de waarheid.’
Wij hebben een geestelijke strijd te voeren tegen alle kwade invloeden buiten ons en in ons. Daartoe moeten wij steeds weer de geestelijke wapenrusting aandoen (Ef.6:10-18). Paulus geeft aan in 2 Kor.10:4: ‘De wapens van onze strijd zijn immers niet vleselijk, maar krachtig door God, tot afbraak van bolwerken.’ Op welke wijze dienen wij te strijden in de wapenrusting van God? Paulus verklaart verder in 2 Kor.10:5: ‘Want wij breken valse redeneringen af en elke hoogte die zich verheft tegen de kennis van God, en wij nemen elke gedachte gevangen om die te brengen tot de gehoorzaamheid aan Christus.’
In Joh.17:15 bidt Jezus tot Zijn Vader voor de discipelen, dat Hij hen zou willen beschermen tegen de duivel en het kwade. In vers 17 vraagt Hij Hem: ‘Heilig ze in Uw waarheid; Uw Woord is de waarheid.’
Gelovigen staan op veilige grond
Een geestelijk gezond besef van acceptatie bij God en een verrijkend gevoel van de liefde van Jezus Christus in ons hart, zal onze geest veilig stellen voor de demonische aanvallen. Satan en zijn demonen hebben namelijk geen rechtsgrond, geen voet om op te staan, op het gebied van de genade en de vergeving. Als we mogen weten het eigendom te zijn van onze getrouwe Zaligmaker Jezus Christus, zullen wij ons ook geestelijk veilig weten. Lees dat maar in Zondag 1 van de Heidelberger Catechismus. Daarin staat ook dat ik weet, dat Jezus Christus mij uit alle heerschappij van de duivel verlost heeft. De Heilige Geest verzekert mij daarbij van het eeuwige leven. Laat dit ook jouw ‘enige troost’ mogen zijn in het leven en sterven!
Godsdienstige twijfelaars
Er zijn veel zoekende jongeren en zwakke gelovigen, vooral binnen de behoudende reformatorische kringen. Als ik het zo hier en daar hoor zijn er buiten deze kringen ook veel twijfelaars: in lichtere kringen en zelfs bij evangelischen. Ze verlangen wel naar geloofszekerheid, maar leven in onzekerheid en hebben last van negatieve gevoelens. Zowel zonden als negatieve gevoelens kunnen de weg tot geestelijke groei blokkeren. Soms heeft een zwaarmoedig karakter ook veel impact op het geestelijk leven. Het kan ook onkunde en onduidelijkheid zijn. Als de geestelijke zaken onduidelijk, eenzijdig of zelfs tegenstrijdig worden voorgesteld, komt er geestelijke verwarring. Geestelijke verwarring leidt tot lijdelijkheid en verstarring.
Geestelijke verwarring leidt tot lijdelijkheid en verstarring
Zwakke en twijfelende gelovigen kunnen juist een prooi worden van de kwellende influisteringen van boze geesten. Zelfs als je ernstig met de godsdienst bezig bent, maar blijft twijfelen, geloof je ten diepste nog in de leugen. De waarheid bevrijdt je van de leugen, daar bestaat geen twijfel over! Waarheid en leugen kunnen niet samengaan. De leugen houdt je in gebondenheid, maar de waarheid stelt je in de vrijheid. We lezen duidelijk genoeg in Joh.8:31-32: ‘Jezus dan zei tot de Joden, die in Hem geloofden: Indien u in Mijn woord blijft, zo bent u waarlijk Mijn discipelen; en u zult de waarheid verstaan, en de waarheid zal u vrijmaken.’ In de Studiebijbel wordt hierbij verklaard: ‘Blijven in Jezus’ woord’ houdt in: Zijn woorden blijvend erkennen als waarheid, Hem blijvend aanvaarden als Messias, kracht blijven putten uit Zijn woorden voor volhardende geestelijke groei en volharden in gehoorzaamheid aan Zijn woorden.’
In Joh.8:36 leert Jezus ons verder: ‘Indien dan de Zoon u zal vrijgemaakt hebben, zo zult u waarlijk vrij zijn.’ Je zult dan ook bevrijd zijn van ongeloof, twijfel en de overheersende macht van de zonde. Externe machten en interne zwakheden houden ons gebonden, maar Jezus maakt ons vrij!
Externe machten en interne zwakheden houden ons gebonden,
maar Jezus maakt ons vrij!
Psychische zwakheden en problemen
Het kunnen ook psychische zwakheden en problemen zijn die tot twijfel en onzekerheid leiden. Het zijn vooral de gevoelens van afwijzing, boosheid en angst die ons de menselijke geest beschadigen en vatbaar maken voor demonen. Zij zoeken naar openingen in onze gedachten en gevoelens, om met ons op een negatieve wijze te kunnen communiceren. Daarbij komen vaak gevoelens van onzekerheid en twijfel om de hoek kijken. Onderschat ook niet de besluiteloosheid, die dit met zich meebrengt. Daardoor kan er veel stress ontstaan.
Misleidende geesten
We lezen in 2 Kor.11:3 dat Paulus vreest, dat ‘zoals de slang Eva door haar sluwheid bedrogen heeft, alzo ook de gedachten van de gelovigen bedorven worden, om af te wijken van de eenvoudigheid, die in Christus is’. Laat je gedachten niet bederven door de invloeden van het slangenzaad! Iets bederft wanneer het ergens te lang in blijft zitten. Blijf nuchter en bederfwerend denken in het verwijderen van de pop-ups van satan en zijn demonen.
Paulus wilde dat de satan geen voordeel zou krijgen (2 Kor.2:11). Hij mocht geen kans krijgen om verwijdering te veroorzaken tussen Hem en de gemeenteleden van Korinthe, om verbittering te zaaien. Hij voegt er aan toe: ‘Want zijn gedachten zijn ons niet onbekend.’ Hij was zich (door ervaring) goed bewust van de kwade opzet, de plannen en de negatieve gedachten van satan.
Pas op voor leugengeesten!
Satan is een wettische leugengeest, die goed thuis is op religieus gebied. Hij probeert zelfs de gelovigen te verleiden en in hun gedachtewereld te infiltreren. Hij strooit met zijn demonen negatieve gevoelens in de harten. Hij is de aanklager van de broeders, de beschuldiger. Hij werpt ook uiteen als de diabolos. Hij veroorzaakt door zijn negatieve beïnvloeding verwarring, twijfel, (innerlijke) problemen, onenigheid, twisten en valse schuldgevoelens in de harten van kerkmensen en gelovigen. Hij probeert gelovigen te ontmoedigen door moedbenemende omstandigheden in het gezin, in de kerk of op het werk. Als je daarbij geen goed gebruik maakt van de vleugels van het geloof en het gebed, kun je gemakkelijk worden meegesleurd in onderlinge conflicten en worden onder gedompeld in probleemsituaties.
Kwellers op onze weg
Boze machten infiltreren nogal eens in wettische mensen, om ze te gebruiken als de aanklagers van de broederen. Deze wettisch of juridisch denkende mensen kom je ook bij evangelische christenen tegen. Er zijn zelfs gelovige leiders die op een negatieve wijze macht en controle willen uitoefenen, terwijl ze moeilijk in staat zijn om anderen te dienen door de liefde. Zodoende kunnen onvolwassen, wettische gelovigen kwellers worden van andere gelovigen.
Er kan dus een kweller op je weg worden geplaatst, die je beschuldigt en het leven bemoeilijkt. God wil zo’n kweller en aanklager ook wel gebruiken als een ‘genadetrainer’. Het moet ons nederig en afhankelijk houden. In Ps.119:134 zien we dat de dichter verlost wil worden van de overlast van de mensen. Hij vraagt: ‘Verlos mij door de verdrukking door mensen.’
We moeten daarbij leren reageren vanuit ons positieve denkveld (zie geestelijke voedingskaart). Zelfs onze vijanden moeten we liefhebben en goed voor kwaad vergelden. Het is heel moeilijk om Jezus hierin na te volgen! Ik ben daar zelf bijzonder zwak in en heb al vaak verkeerd gereageerd. Daarom zal ik ook wel blijvende training nodig hebben. Beproevingen en verzoekingen zijn geen zaak van vreugde, maar ze zijn wel vruchtbaar en nuttig. (Je kunt erover lezen in Jak.1 en 1 Petr.1.)
Aanvallen op zwakke en beschadigde plekken
Als er al negatieve gevoelens en zwakheden zijn in het hart van een mens, zullen de kwade machten daar hun verdervende pijlen op richten. Het is belangrijk dat we deze zwakke plekken kennen in ons leven en bij anderen. Het is een vorm van ‘voorkompastoraat’ dat we vroegtijdig werken aan de zwakke plekken. Dit moet dus al gebeuren vanaf de vroegste kinderjaren. De zwakheden en beschadigingen vanuit de kindertijd en de jeugd hebben nogal eens een overheersende impact op de rest van het leven. De demonen zullen zich daarom ook zo snel mogelijk richten op de gevoelens van kwetsbare kinderen en puberende jongeren.
Boze geesten richten zich zo snel mogelijk
op kwetsbare kinderen en puberende jongeren
In de afbeelding die volgt zie je wat de geestelijke invloeden in het hart kunnen uitwerken. Aan de linkerkant zie je het donkere gedeelte van het negatieve juridische veld. In dit veld heerst er onkunde en zijn er gevoelens van afgunst, afwijzing, angst, boosheid, twijfel en valse schuldgevoelens. (Valse schuldgevoelens voeden een negatief zelfbeeld en werken negatieve zaken uit in het leven, zoals vluchtgedrag, sociale angst, en dergelijke zaken.)
De genoemde gevoelens aan de linkerkant worden gevoed door de boze geestelijke invloeden. Deze invloeden komen binnen via de gedachten en worden door het denken wel of niet geaccepteerd. Als ze worden geaccepteerd, worden ze door het denken geplaatst in het negatieve veld bij één of meer van de genoemde items. Door de geaccepteerde boze geestelijke invloeden worden deze innerlijke gevoelens dus gevoed.
Aan de rechterzijde zie je in het lichte gedeelte de gevoelens van liefde, hoop, veiligheid, acceptatie, geloof, kennis en goede schuldgevoelens. Deze worden via de gedachten en het denken gevoed door de goede geestelijke invloeden.
De goede schuldgevoelens werken iets goeds uit, zeker als het hart werkelijk is vernieuwd door de Heilige Geest.
De boze geestelijke ingevingen en invloeden zijn ten diepste afkomstig van het occulte slangenzaad. Het zijn de voortgeplante gedachten en denkbeelden van satan, zijn demonen en volgelingen. Het zijn vooral de demonen die op een occulte en negatieve wijze communiceren met de gedachten. Verder zijn het natuurlijk de woorden van andere mensen die effect hebben op onze gedachten. Vooral negatieve woorden kunnen lang blijven nagalmen in onze gedachten. Het is het geestelijke zaad dat op geestelijke wijze in ons wordt gestrooid. Uiteindelijk komt veel geestelijk zaad via het denken in het zaaiveld van ons hart terecht. Daar kan het een goede voedingsbodem vinden. Laat het zaad van de twijfel niet ontkiemen in je hart!
Geloof het woord van Jezus en blijf in Zijn waarheid. Hij leert ons in Joh.8:31: ‘Als u in Mijn woord blijft, bent u werkelijk Mijn discipelen, en u zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken.’ Wil je geestelijk vrij zijn? Kom dan gelovig tot Jezus. Hij verzekert ons in Joh.8:36: ‘Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn.’ Hij verklaart in Joh.14:6: ‘Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven.’
Jezus leert het ons door de Heilige Geest, Die ons onderwijst, troost en bemoedigt als de Geest van de waarheid (Joh.14:17). Kom tot Jezus voor een gezond geestelijk leven en positieve gedachten. Hij zegt in Joh.14:26 tot Zijn discipelen over de Trooster, de Heilige Geest: ‘Die zal u in alles onderwijzen en u in herinnering brengen alles wat Ik u gezegd hebt.’ Hij heeft de vrede nagelaten voor Zijn volgelingen, en bemoedigt ze verder in Joh.14:27: ‘Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd worden.’ De Heilige Geest geeft ons dus geestelijke leiding en komt met positieve herinneringen om ons te onderwijzen en te bemoedigen.
Infiltratie door demonische machten
In de volgende afbeelding zie je de infiltratie van de geestelijke boosheden in de gedachten. Hierin zie je de geestelijke pogingen tot infiltratie op zwakke, kwetsbare en beschadigde plekken in het hart van een mens. Het is opmerkelijk dat ze juist ook schuldgevoelens willen overbrengen. Zij begeren dat hun slachtoffers de influisteringen en gevoelens zullen overnemen in hun denkwereld. Zij kunnen hun boze plannen succesvol uitvoeren in het hart waar zonde en onkunde aanwezig zijn.
Let op de volgende adviezen:
– Geef geen gehoor aan de boze influisteringen van demonen.
– Besef dat ze werken met leugens en manipulatie.
– Weet dat je de boze gedachten niet hoeft te accepteren
en kunt verwerpen.
– Weet ook dat je niet zondigt als je de ingevingen niet overneemt.
– Waak over je gevoelsleven.
– Let op je gevoelens van boosheid, schuld, afgunst, afwijzing,
angst en twijfel.
– Zorg ervoor dat deze negatieve gevoelens niet gaan overheersen
in je leven.
– Richt je gedachten op positieve en bemoedigende zaken
vanuit Gods Woord.
– ‘Word niet overwonnen door het kwade,
maar overwin het kwade door het goede’ (Rom.12:21).
Misleiding door de wereld
In het boekje ‘Op weg naar vrijheid in Christus’ noemt de bekende counselor Neil T. Anderson dertien manieren waarop men door de wereld misleid kan zijn. Men is er ook in gaan geloven. Anderson noemt er ook Bijbelteksten bij die dit bevestigen.
Nu volgt de door Anderson opgestelde lijst van misleidingen:
- Geloven dat geld en dingen verzamelen blijvend geluk zal brengen.
- Geloven dat overmatig voedsel en alcohol mijn stress kan verminderen en mij gelukkig kan maken.
- Geloven dat een aantrekkelijk lichaam en persoonlijkheid er voor zal zorgen dat ik krijg wat ik wil.
- Geloven dat het bevredigen van seksuele begeerte blijvende voldoening zal schenken.
- Geloven dat ik zonder negatieve gevolgen kan zondigen.
- Geloven dat ik meer nodig heb dan wat God mij in Christus gaf.
- Geloven dat ik kan doen wat ik wil en dat niemand mij kan raken.
- Geloven dat onrechtvaardige mensen, die weigeren Christus te aanvaarden, toch naar de hemel gaan.
- Geloven dat ik met slecht gezelschap om kan gaan en daar niet door zal worden besmet.
- Geloven dat ik alles kan lezen, alles kan zien of naar alles kan luisteren, zonder daardoor besmet te worden.
- Geloven dat er op aarde geen gevolgen zijn voor mijn zonden.
- Geloven dat ik om gelukkig te zijn de goedkeuring van bepaalde mensen nodig heb.
- Geloven dat ik aan bepaalde normen moet voldoen om over mezelf een goed gevoel te hebben.
opdrachten over zelfmisleiding
- Toets jezelf aan de lijst van Anderson. Misschien geloof je er niet echt in, maar hecht je er wel een bepaalde waarde aan. Zet voor iedere misleiding een nummer voor jezelf. Wat het meest voor je geldt, is voor jou dan nummer 1.
- In volgorde van belangrijkheid (voor jezelf persoonlijk) moet je de andere misleidingen gaan nummeren.
- In een gespreksgroepje kunnen meerderen dit voor zichzelf doen.
- Nadat je deze lijst in volgorde van belangrijkheid voor jezelf hebt ingevuld, moet je aangeven welke misleidingen absoluut niet voor jou gelden.
- Geef daarna aan welke misleidingen toch wel een bepaalde rol spelen in je leven.
- Waarom is dat zo?
- In hoeverre heeft dit te maken met ervaringen uit het verleden?
- Heb je er moeite mee?
- Daarna kun je de uitslagen met elkaar vergelijken en er over spreken.
10. Probeer daarna samen de misleidende leugens te ontdekken.
11. Kom vervolgens tot een nieuwe toewijding aan de waarheid.
12. Hoe wil je overwinnen in deze geestelijke strijd
tegen deze wereldse misleidingen?
13. Ga er samen over in gebed.
(Zelf)misleiding door geestelijke problemen
Verder kunnen we worden misleid door een verkeerd zelfbeeld en/of Godsbeeld. Als we met geestelijke en psychische problemen hebben te kampen, hebben we vaak geen helder beeld van de werkelijkheid. Door geestelijk en psychisch in de knel te zitten en overdreven aandacht te vragen voor onze problemen, zijn we vatbaar voor misleiding van onszelf en anderen. Je kunt jezelf dan laten meeslepen door pijnlijke herinneringen en ervaringen. Je schreeuwt dan om aandacht. Als je die niet krijgt, kun je die gaan uitvergroten door leugens en bedrog. Je wilt dan anderen shockeren en laten schrikken door de ernst van de problemen. Je geeft de boze geesten dan volop te ruimte om te infiltreren in je gedachten en gekwetste gevoelens.
Op den duur ga je steeds meer geloven in je eigen leugens. Een leugengeest nestelt zich dan in je denken. Verkeerde ingevingen kunnen om je hoofd vliegen, maar je moet deze vreemde vogels niet laten nestelen in je denken.
Geloof niet in je eigen leugens
Als het al dwangmatig is geworden, heb je hulp nodig van andere gelovigen. Zij kunnen de zonden en geestelijke boosheden benoemen en een bevrijdend gebed uitspreken in de naam van Jezus Christus.
Jezus is de Waarheid en de Waarheid bevrijd ons van de leugen. Jouw gedachten en denken kunnen worden vernieuwd (Rom.12:2). Anderson verklaart: ‘U kunt uw gedachten niet ogenblikkelijk vernieuwen, maar het proces zal nooit opgang komen indien u de bolwerken in uw gedachten of uw verdedigingsmechanismen, die soms vleselijke patronen worden genoemd, niet erkent.’
Door (zelf)misleiding en bedrog worden wij ongelukkig, wantrouwend en depressief. Je kunt dan de moed steeds meer gaan opgeven, het touw in het bootje gooien en jezelf laten wegdrijven op je negatieve gevoelens. Door te wandelen in de waarheid kunnen vreugde en vrijheid weer op ons pad komen.
Door te wandelen in de waarheid,
kunnen vreugde en vrijheid weer op ons pad komen
Het is zeker de moeite waard om je in je stille tijd weer aan Jezus toe te wijden en Hem te geloven op Zijn Woord. Anderson bemoedigt. Anderson bemoedigt: ‘Laat tegenstrijdige gedachten als: ‘dit is tijdverlies’ of: ‘ik wou dat ik dit kon geloven, maar ik kan het niet’, u er niet van weerhouden om verder te gaan. God zal u kracht geven naarmate u op Hem vertrouwt.’
‘God zal u kracht geven
naarmate u op Hem vertrouwt.’
Bijbelgetrouwe hulpverlening
Dr. Neil Anderson heeft door middel van zijn organisatie ‘Freedom in Christ Ministries’ in California al veel mensen geestelijk kunnen helpen. Hij is de oprichter en president emeritus van FICM en (co-)auteur van meer dan 50 veelverkochte boeken. Het boek ‘Vrijheid in Christus’ is vertaald in meer dan 30 talen.
In het handboek en werkboek ‘Overwinning in de geestelijke strijd’ ga ik een aantal keren door op de theorie en gedachten van Neil Anderson. Ik probeer zijn Bijbelgetrouwe wijze van actuele counseling een vervolg te geven in het (jongeren)pastoraat. Van zijn helder inzicht in de principes van de geestelijke wereld mogen we dankbaar gebruik maken. We zijn hierin afhankelijk van de inspiratie en instructies van de Heilige Geest. Er zijn meer Bijbelgetrouwe christelijke hulpverleners en organisaties die gebruikmaken van zijn boeken en voortborduren op de heldere geestelijke inzichten die Anderson heeft ontvangen. Het lijkt me goed om op dit gebied zoveel mogelijk samen te werken. De hulpverleningsinstanties kunnen dan naar elkaar verwijzen, om zodoende een breed aanbod te kunnen bieden voor jongeren en ouderen. Ik richt me meer op het voorkom- en beschermpastoraat en ook de verdere pastorale begeleiding van tieners en pubers. Dit gebeurt ook al door de stichtingen Chris en Voorkom en bij No Apologies. Vanaf 18 jaar wordt er ook pastoraat en hulp geboden door stichting De Hoop en het Centrum voor Pastorale Counseling.
Er zijn boeken van hem uitgebracht door stichting De Hoop. Het pastorale boekje ‘Op weg naar vrijheid in Christus’ is uitgegeven door het Centrum voor Pastorale Counseling, Heverlee, België. Dit laatste boekje is goed te gebruiken bij dit werkboek.
Anderson leert ons hierin: ‘De verkeerde manieren die wij hebben ontwikkeld om onszelf voor pijn en verwerping te beschermen, zijn vaak diep in ons leven vastgeroest. Misschien hebt u bijkomend discipelschap of counseling nodig om te leren Christus uw rots, burcht, bevrijder en schuilplaats te laten zijn (zie Ps.18:1-2).
Hoe meer u leert hoe liefdevol, machtig en beschermend God is, hoe meer u Hem zult vertrouwen. Hoe meer u zich bewust bent dat Hij u in Christus volledig aanvaardt, hoe meer u vrij zult zijn om tegenover God en anderen open, eerlijk en (op een gezonde manier) kwetsbaar te zijn.’
Opdrachten over verkeerde zelfbescherming
Anderson noemt tien manieren waarop je jezelf misleidend en verkeerd kunt beschermen of verdedigen tegen pijn, afwijzing verwerping. Ik geef nu de door hem opgestelde lijst door. Daarna volgen er opdrachten om jezelf aan deze lijst te toetsen.
De door Anderson opgesteld lijst van verkeerde zelfverdediging:
- Ontkenning van de werkelijkheid (bewust of onbewust).
- Fantasie (vlucht uit de realiteit door dagdromen, TV of film kijken, luisteren naar muziek, spelen met computer of videospelletjes, misbruik van drugs, medicatie of alcohol.
- Emotioneel isolement (zich terugtrekken van mensen of hen op afstand houden om verwerping te vermijden).
- Regressie (zich terugtrekken in minder bedreigende tijden).
- Misplaatste boosheid (frustraties op onschuldige mensen afreageren).
- Projectie (aan anderen toeschrijven wat onaanvaardbaar is voor uzelf).
- Rationalisatie (voor mijn eigen tekortkomingen excuses gebruiken).
- Liegen (zichzelf beschermen door bedrog).
- Uzelf en anderen beschuldigen (wanneer u of anderen niet verantwoordelijk zijn).
- Hypocrisie (een verkeerde indruk wekken).
Toets jezelf aan deze lijst van Anderson. Welke van de genoemde zaken gelden voor jou in mindere of meerdere mate? Wat het meest voor je geldt, is voor jou dan nummer 1.
- In volgorde van belangrijkheid (voor jezelf persoonlijk) moet je de andere verdedigingsmechanismen gaan nummeren.
- In een gespreksgroepje kunnen meerderen dit voor zichzelf doen.
- Nadat je deze lijst in volgorde van belangrijkheid voor jezelf hebt ingevuld, moet je aangeven welke misleidingen absoluut niet voor jou gelden.
- Geef daarna aan welke misleidingen toch wel een bepaalde rol spelen in je leven.
- Waarom is dat zo?
- In hoeverre heeft dit te maken met ervaringen uit het verleden?
- Heb je er moeite mee?
- Daarna kun je de uitslagen met elkaar vergelijken en er over spreken.
10. Denk daarna met elkaar na over het verkeerde en misleidende hierin.
11. Kom vervolgens tot een nieuwe en oprechte toewijding aan God.
Bekeer je van het bedrog en de oneerlijkheid naar jezelf en anderen toe
12. Ga er samen over in gebed.
Nu volgen enkele speciale persoonlijke opdrachten
om pastoraal of in een discussiegroepje te bespreken.
1. Waardoor kan jouw denken negatief worden beïnvloed?
Denk na over de volgende mogelijkheden. Zet in volgorde van belangrijkheid de zaken die voor jou gelden op een rij.
A. Door ingevingen van boze geesten.
B. Door erfelijke belasting.
C. Door gezinsproblemen thuis vanaf de kinderjaren.
D. Door een laag en negatief zelfbeeld.
E. Door moeilijke en bedreigende omstandigheden.
F. Door niet serieus genomen te worden.
G. Door te worden afgewezen.
H. Door te worden gepest.
I. Door depressieve gevoelens.
J. Door ontevredenheid.
K. Door afgunst.
L. Door angst.
M. Door boosheid.
N. Door een moeilijke puberteit.
O. Door sterke verleidingen.
P. Door onkunde en wettisch denken.
Q. Door gebrek aan relativeringsvermogen.
R. Door overgevoeligheid en snel geprikkeld te zijn.
S. Door teveel ontspanning te willen hebben.
T. Door niet te diep te willen nadenken.
U. Door oppervlakkigheid.
V. Door verkeerde contacten.
W. Door verkeerde begeerten.
X. Door te zwakke wilskracht.
Y. Door te veel teleurstellingen.
Z. Door twijfel.
2. Als je deze opdracht in een discussiegroepje bespreekt,
laat dan een ieder het voor zichzelf op een rij zetten.
Daarna kun je de 10 zaken die bovenaan staan
met elkaar bespreken.
3. Waarom spelen de zaken bij jou bovenaan staan
een belangrijke rol in jouw denken?
4. In hoeverre heeft dit te maken met jouw zelfbeeld
of met ervaringen uit het verleden?
5. Welke 10 zaken uit de rij spelen voor jou geen belangrijke rol?
Waarom?
6. Heb je er innerlijk moeite mee en behoefte aan hulp?
7. In hoeverre belemmert het je in jouw geloofsleven,
om God kinderlijk te kunnen vertrouwen
en in overgave aan Hem te kunnen leven?
8. Heeft het invloed op het beeld dat je van God de vader
en van Jezus hebt?
9. Durf je iemand of meerderen in vertrouwen nemen
om er over te praten?
10. Ga er samen over in gebed.