Interview in de Visie van 2-8 november 1986
over Verleidende machten
door Dirk van Genderen
(Voor de website heb ik wat aangepast, een halve zin weggelaten, kopjes en afbeeldingen toegevoegd, J.A.B.)
Popmuziek, sport, drugs, seks, televisie: pionnen in de hand van satan om ons geestelijk te beïnvloeden. Deze ‘verleidende machten’ hebben een groot deel van de jeugd in hun greep. De kerk lijkt aan innerlijke kracht te hebben verloren. Steeds meer jongeren (en ook ouderen) keren de kerk de rug toe en zoeken hun toevlucht in het genot van de wereld.
Veel jongeren zijn in de greep van verleidende machten
Een gesprek met Jan Baaijens, die in zijn nieuwe, derde boek ‘Verleidende machten’ de jeugd oproept om radicaal te breken met alle wereldse machten.
Wie is Jan Baaijens? Geboren in 1956. Leefde tot z’n negentiende in de wereld. Werd beheerst door muziek van onder anderen The Beatles, Elvis Presley, The Rolling Stones en Status Quo. Was de beste dammer van Middelburg en derde jeugdspeler van de provincie Zeeland. Ging wel naar de kerk en naar de catechisatie, maar deed er niets mee. Was op de christelijke mavo één van de grootste belhamels en werd nog net niet van school getrapt. Ging op zaterdagavond naar de jeugdsoos en kwam in aanraking met druggebruikers.
Tot hij in contact kwam met een leeftijdgenoot, die hem over God en de Heere Jezus vertelde. Het begin van een radicale ommekeer.
Jeugd aanspreken
Op z’n negentiende kwam Jan tot bekering. ‘Het werk van God,’ vertelt hij. Vanaf dat moment is hij zich gaan verdiepen in de Engelse puriteinen en in de geschriften van en over christenen uit de eerste eeuwen van onze jaartelling.
In zich voelt hij een drang om het Evangelie te brengen onder jongeren. Hij weet uit ervaring dat er in veel kerken weinig aandacht is voor de jeugd; dat er een communicatiestoornis is; dat veel jongeren zich onbegrepen voelen.
Hebben we in de kerken te maken met een communicatiestoornis,
of is er wel genoeg aandacht voor de jeugd?
Door het schrijven van boeken wil Baaijens hen bereiken. In het boek ‘Verleidende machten’ stelt hij met name de verleidingen in de sport, de popmuziek en de massamedia aan de kaak.
Verbrand
Jan had tientallen platen van popzangers. ‘Na m’n bekering was het voor mij duidelijk dat ik ze weg moest doen. Eerst wilde ik ze verkopen om er nog wat geld uit te slaan. Maar dan zouden anderen ze gaan beluisteren. En dat terwijl ik had ontdekt hoe antichristelijk die muziek was. Toen heb ik al die platen op een hoop gegooid en ze verbrand. Die daad gaf me vrede in m’n hart.’
Over popmuziek merkt Jan op: ‘Die muziek sluit vaak aan bij het opwindende levensgevoel van veel jongeren. Het ritme zwiept hun lichaam op. Hun hartslag wordt hoger, het adrenalinegehalte in het bloed stijgt en het loop uit op een high-gevoel. Dan voel je je happy, maar het is niet meer dan een vlucht uit de werkelijkheid.
Veel jongeren ontvluchten de werkelijkheid
Ik was fan van de groep Status Quo. Ik wilde steeds ruigere muziek, steeds hartstochtelijker. Ik luisterde naar godslasterlijke platen, bijvoorbeeld naar Arthur Brown, die onder andere zong (vertaald) ‘Ik ben de koning van het helse vuur.’ Ik zong het gewoon mee, zonder erbij na te denken.’
Holle peen
‘Vrienden probeerden me aan de drugs te krijgen (…). Ik weet het nog. We zaten in een kring rond een bar. Er ging een grote holle peen rond. Dat goedje lag erin en iedereen snoof eraan. Het is me gelukt die peen zo door te geven.’
De gevolgen ziet Jan om zich heen. Bekenden die drugs hebben gebruikt, zijn geestelijk – en sommigen ook lichamelijk – kapot gegaan.
Vaak hoor je jongeren zeggen dat popmuziek hen niet beïnvloedt. Jan denk daar heel anders over: ‘Let maar op het leven van de popzangers en hoe ze soms aan hun eind komen. Heel wat popzangers zijn homoseksueel, doen aan occultisme en satansverering en propageren vrije seks. Opvallend veel sterven al op jeugdige leeftijd door drugs, alcohol of zelfmoord.’
Jan wijst op de seksuele lustgevoelens die worden opgewekt door de popmuziek. ‘De nadruk op de vrije seksuele bevrediging uit zich in scheidingen, samenwonen en naar bed gaan met elkaar wanneer en met wie je maar wilt. Dat komt ook voor bij kerkelijke jongeren.’
Omkeermuziek
Over de beruchte omkeermuziek merkt hij op: ‘Groepen als Black Sabbath. Led Zeppelin, Electric Light Orchestra en The Beatles hebben deze muziek in ieder geval gebruikt om satanische boodschappen door te geven.’
Vertel ze hoe heerlijk het is om de Heere te dienen
Jan zit in het jeugdwerk en hij ziet de nood waarin veel jongeren leven. Hij doet een dringen beroep op oudersom hun kinderen aan de hand te nemen. ‘Keur niet alleen alles af, maar laat aan hen zien en vertel ze welke kracht er in het geloof ligt. Hoe heerlijk het is, om de Heere te dienen. Dat je de zekerheid hebt dat Hij alles in Zijn hand heeft en dat Zijn kinderen worden behouden.’
TV en sport
Vroeger keek Jan veel tv, nu heeft hij er geen. Maar een mening heeft hij wel: ‘Veel kinderprogramma’s zijn doorspekt met geweld. Dat bevordert beslist agressie. Kijkers nemen vaak voor zoete koek wat de tv hen voorschotelt. Maar het gevolg is wel dat de moraal van de Nederlandse bevolking is omgeturnd.’
Jan vindt de nadelige invloeden van de tv groter dan de voordelen. ‘Ik verlies niet uit het oog dat de tv (en ook de radio) ingezet wordt en kan worden bij de Evangelieverkondiging. Maar als je zelf een tv hebt, draag je een grotere verantwoordelijkheid, zeker in een opgroeiend gezin. Lang niet iedereen is in staat selectief te kijken.’
Laat je niet meer door de wereld beïnvloeden dan nodig is
In zijn boek schrijft hij ook over sport. ‘De persoonsverheerlijking, de sportverdwazing en de enorme sommen geld die erin omgaan, kunnen niet samengaan met het dienen van God,’zegt Jan.
Toch is hij niet tegen elke vorm van sport. Zijn alternatief: ‘Je hebt gewoon ontspanning nodig, maar doe het dan met hen die er een christelijke levenswijze op na houden. We moeten ons niet meer door de wereld laten beïnvloeden dan nodig is.’
Lauwe christenen
Hiermee raken we de kern van het probleem: de lauwheid van het overgrote deel van de christenen. Er is weinig getuigenis en veel wettiscisme, waar niet veel vanuit gaat. ‘Veel christenen zijn teveel met aardse dingen bezig. Het gaat hen om geld, carrière, bezit, vrije tijd, enzovoort. Het geestelijk leven komt op de tweede plaats.’
Het voorbeeld van de eerste christenen
In de eerste eeuwen van onze jaartelling werden christenen gehaat omdat ze niet meededen met de wereldse vermaken, zoals circus, toneel en wedrennen. ‘Die tijd is vergelijkbaar met onze tijd. Maar toen waren de christelijke leiders heel praktijkgericht. Ze riepen de christenen op zich aan alle zondige praktijken te onttrekken.
In onze tijd zijn we veel te theologisch bezig. We zijn zo bezig met onze innerlijke verdeeldheid, dat we niet zien dat de jeugd ons wordt ontnomen. Veel (oudere) ‘christenen’ willen God en de wereld dienen. Dat lukt niet, terwijl het funest is voor het geloof.’
Zie onder de recensie de stand van zaken
na 26 jaar in het digitale tijdperk
Inmiddels dringen beeldschermen nog sterkere verleidingen zelfs de eens zo behoudende reformatorische huiskamers binnen.
Het ijs is ook daar gebroken!
Door het mijden van de wereld hebben de reformatorische kerken zich tot op zekere hoogte na 1986 nog kunnen handhaven. Inmiddels is bij reformatorische en evangelische christenen via de media en vooral door internet het vuile water van de wereld binnengestroomd.
Recensie 28 januari 1987 in het Reformatorisch Dagblad:
Verleidende machten in actueel boek ontmaskerd
Oproep tot jongeren om goede strijd te strijden
UTRECHT — Onthullend en leerzaam: zo zou ik het boek “Verleidende machten” willen typeren. Na lezing en herlezing moet ik zeggen dat ik heel dankbaar ben voor hetgeen hier geboden wordt. Het boek wil de belangrijkste verleidende machten in onze maatschappij ontmaskeren en met name de jeugd daarvoor waarschuwen.
drs. G. R. Procee
Wanneer ik de tijd probeer te typeren waarin wij leven, dan mag ik op grond van de ontwikkelingen wel stellen dat wij stormachtige tijden meemaken. De ethische en maatschapelijke ontwikkelingen volgen elkaar snel op. De zonde wordt steeds brutaler aan ons opgedrongen, tot zelfs in de zogenaamde beschermde milieus toe. Dit boek geeft een heldere doorlichting van al deze ontwikkelingen. Het wil éen appèl doen uitgaan op ouderen en met name jongeren om niet meegesleurd te worden. Het boek is verdeeld in vier hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk worden verleidende gevaren in het algemeen behandeld. Hier blijken al twee sterke punten van deze uitgave. Het eerste is dat hetgeen geboden wordt zeer actueel is. Men herkent onmiddellijk de tijd waarin wij leven. Verschillende jeugd-subculturen worden beschreven, zoals punk, disco, en subculturen waarin het uitleven van geweld en seks centraal staan. De verkeerde invloed van de tv wordt met wetenschappelijk onderbouwde argumenten aangetoond. De auteur laat vaak anderen aan het woord, met name onderzoekers uit de Verenigde Staten, die de verkeerde invloeden van de tv op het gedrag van jongeren aantonen. Frustraties en agressie onder jongeren worden doorgelicht naar ontstaan en gevolgen.
Frappant
Zeer frappant en dat is tevens het tweede sterke punt dat opvalt bij het lezen van dit boek, is de opvallende overeenkomst die de auteur, J. A. Baaijens, aantoont tussen onze maatschappij en die van de Romeinen, aan het begin van onze jaartelling en daarna. Het is werkelijk onthullend om de overeenkomst te signaleren in leefgewoonten en zeden tussen het oude Romeinse rijk en onze westerse samenleving. Hedendaagse discussies, die in de kerk gevoerd worden, met name over ethische zaken en jeugdproblematiek waren toen ook aan de orde. Dat blijkt uit talloze citaten van kerkvaders, onder anderen Tertullianus, Cyprianus en Augustinus, die in dit boek opgenomen zijn. Historische feiten uit de Romeinse, heidense samenleving worden ons aangereikt. Het tweede hoofdstuk handelt over de ontzaglijke invloeden van de popmuziek op onze cultuur. De bronnen en de gevolgen van de popmuziek worden duidelijk beschreven. De schrijver heeft een grote kennis van de hedendaagse popmuziek in al haar onderscheiden vormen. De duivelse en perverse beïnvloeding van deze muziek wordt duidelijk aangewezen uit teksten, levensbeschrijvingen en achtergronden van popmusici. Zeer actueel.
Sportverdwazing
In het derde hoofdstuk worden de gevaren van de sportverdwazing besproken. Opnieuw worden talloze citaten en feiten, nu uit de sportwereld, gebruikt waarin de ontaarding wordt aangetoond. Steeds wordt teruggekoppeld naar dezelfde situaties bij de oude Romeinen. Interessant is dat de religieuze achtergronden van de Olympische Spelen en de daarbij behorende verdwazing en geldverspilling aangetoond worden. Evenwichtig is dat de schrijver wel het onderscheid maakt tussen sport en spel.
Het vierde hoofdstuk is een appèl op jongeren om de goede strijd te strijden. De leegheid en zinloosheid van een leven zonder God en de daa rbij behorende euwige ondergang worden door Baaijens eerlijk genoemd, terwijl de vrede, troost en eeuwig geluk van een kind van God de lezer worden voorgehouden. Uitspraken van Spurgeon, Brooks en MacCheyne, speciaal gericht op jongeren, worden aangehaald.
Pastoraal
De algehele toon van het boek is pastoraal. Er spreekt bewogenheid uit met jongeren, die in de branding van het leven staan. Er worden praktische wenken gegeven voor jongeren, die gebukt gaan onder seksuele problemen. De schrijver kan zich goed in de belevingswereld van jongeren verplaatsen. Af en toe bekroop mij een ietwat onbehagelijk gevoel bij het lezen van dit boek, vanwege de afschuwelijke dingen die er in onze maatschappij gebeuren onder jongeren. De schrijver neemt terecht geen blad voor de mond. Talloze bijbelteksten staan door het gehele boek. Zo wordt er schriftuurlijk leiding gegeven aan jongeren. De auteur laat steeds Gods Woord spreken te midden van allerlei jeugdproblemen. Ook een sterk punt van het boek is dat schrijver erin geslaagd is de actualiteit van Gods Woord aan te tonen door op een profetische manier de tijd waarin wij leven te relateren aan de Bijbel. Het boek wordt aangevuld met uitgebreide bronvermeldingen en voetnoten. Al met al is dit boek een machtig appèl om de Heere Jezus Christus te volgen. Hem te dienen en de goede strijd des geloofs te strijden. Hartelijk aanbevolen bij oud en jong, bij ambtsdragers en gemeenteleden.
N.a.v. “Verleidende Machten” door J. A. Baaijens; Uitgeverij De Banier, Utrecht, 1986; 223 bladzijden, prijs 22,50 gulden.
Verleidende machten in het digitale tijdperk
Vanaf de zestiger jaren zijn de aanvallen op de jeugd schrikbarend toegenomen. De seksuele revolutie is de bron van allerlei verleidende machten geweest. De moderne welvaart, vrije tijd en financiële middelen hebben het voor de jeugd mogelijk gemaakt om nieuwe deuren naar de wereld te openen. In 1984 heb ik in ‘Jeugd op de puinhopen’ al aangegeven hoe veel jongeren zich in de gevarenzone hebben begeven. Een behoorlijk aantal van hen is helaas op de puinhopen terechtgekomen. Toenemende vloedgolven van wereldse verleidingen hebben de jongerenwereld vanaf die tijd verder overspoeld.
Steeds meer jongeren begeven zich op glad ijs
De valkuilen van de jeugd zijn steeds moeilijker te omzeilen. Via de media en de popmuziek zijn veel jongeren in naar de gladde plaatsen gelokt. Zelfs christelijke jongeren hebben zich laten meeslepen door de massa. Je kunt dan worden losgelaten in je keuzes die je maakt. Let op wat er staat in Hos.4:17: ‘Efraïm is vergezeld met de afgoden; laat hem varen.’ In de Engelse Bijbel lezen we: ‘Ephraim is joined to idols, Let Him alone.’ Je wordt dan met rust gelaten, en niet meer tegengehouden om verder te gaan op een zondige weg. Het geweten spreekt dan niet meer. Het is heel erg als iemand zodoende in ‘het oordeel van de verharding’ valt. Asaf heeft dat opgemerkt en schrijft ons in Ps.73:18: ‘U zet hen op gladde plaatsen, U doet hen in verwoesting vallen.’
Heel wat ouders van de hedendaagse jeugd zijn hierdoor sterk beïnvloed. Velen van hen hebben het christelijk leven verlaten of zijn halfslachtig geworden. Anderen proberen de oude normen en waarden nog te handhaven. In 1986 heeft uitgeverij De Banier het boek ‘Verleidende machten’ uitgegeven. Ik ben toen verder doorgegaan op de machtige verleidingen via de media en popwereld.
Popmuziek heeft onder de christelijke jongeren al zijn vele duizenden verslagen, maar in in het huidige digitale tijdperk worden er vele tienduizenden meer verslagen
Via de beeldschermen dringen de verleidingen zelfs de eens zo behoudende reformatorische huiskamers binnen. Het ijs is ook daar gebroken!
Door het mijden van de wereld hebben de reformatorische kerken zich tot op zekere hoogte nog kunnen handhaven. Inmiddels is bij reformatorische en evangelische christenen via de media en vooral door internet het vuile water van de wereld binnengestroomd. Op zondag lijkt het in de christelijke gemeenten nog redelijk te gaan, maar in de week is het bij veel jongeren een ander verhaal. De meeste christelijke ouders proberen te waken over het computergebruik van hun kinderen. Dit valt velen erg moeilijk. Omdat kinderen zozeer kunnen volharden in het verkeerde en het moeilijk is om consequent te blijven, houden we nogal eens gevoelens van mislukking en schuld over. Het is voor mijn gevoel gemakkelijker om een boek over opvoeding te schrijven, dan zelf kinderen op te voeden. Bij de computeropvoeding ben ik mislukt. We mogen ons verwonderen over de goedheid van God: dat Hij mislukkelingen nog wil oprapen en herstellen!
Je hebt in het digitale tijdperk de mogelijkheden binnen handbereik. Er rust een zware verantwoordelijkheid op je. De controle valt in onze tijd steeds meer weg. Dit is nieuw in de wereldgeschiedenis.
Veel jongeren plaatsen zich in de gevarenzone
door de verkeerde keuzes die ze maken
Hierdoor stellen ze zich bloot aan wereldse en demonische infiltratie. Velen raken daardoor ook emotioneel beschadigd.
Wat zal er gebeuren met de komende generaties?
Ik denk dat wij de verantwoordelijkheid hebben om de komende generaties bescherming en houvast te bieden in deze digitale tijd van grote afval. Er zijn schrikbarende ontwikkelingen gaande! Satan en zijn demonen beschikken nu over de meest effectieve wapens om door verleiding en occulte infiltratie tot afval van het christelijk geloof te brengen. De aantrekkingskracht van de digitale mogelijkheden neemt jaarlijks toe. De wereld heeft ons steeds meer te bieden. We moeten echter ook leren onze voet te zetten op zaken waar anderen hun hart op zetten. Zie niet te sterk op de dingen die je kunnen verleiden. De hogere zaken uit de geestelijke, onzichtbare wereld zijn belangrijker!
Jongeren zijn in de ban geraakt van de nieuwe uitvindingen en staren reikhalzend naar de nieuwste reclames. Hun verlangens worden steeds sterker opgewekt achter de beeldschermen. Dit proces lijkt in onze samenleving niet meer te keren. Als er geen verandering en bekering komt wordt dit een ongekende afvalrace naar de afgrond. Wat is het verschil met de vorige generaties christenen? Toen luisterde 50-70% in hun jeugd naar popmuziek en een grote groep kende een uitgaansleven op zaterdagavond. Uiteindelijk zijn ze voor een groot deel na hun huwelijk weer netjes in het kerkelijk gareel gaan lopen. Nu is het anders. Ouderen zijn ook al aan het beeldscherm gekluisterd. Steeds meer ouderen doen mee aan online games en spelen computerspellen. De sociale digitale netwerken die worden opgebouwd in de jeugd, zullen wel een vervolg krijgen.
Als onze kinderen nu al zo worden gegrepen en gevormd door deze ontwikkelingen,
hoe zullen onze kleinkinderen dan zijn?
Hoe zal het met de komende generaties vergaan?
Wie willen we dienen en volgen?
Jozua geeft ons tijdens de verbondsvernieuwing aan het einde van zijn leven in Joz.24 een goed voorbeeld van leiderschap. Ook al is onze digitale opvoeding voor ons gevoel tot nu toe mislukt, dan is het toch goed om het verbond te vernieuwen. Denk eraan bij iedere doopdienst die je meemaakt. Geef het goede voorbeeld en ga in gesprek met de (oudere) kinderen. Spreek Jozua na (in Joz.24:15: ‘Maar wat mij en mijn huis betreft, wij zullen de HEERE dienen.’ Hopelijk zullen onze kinderen ons dan hierin volgen en bekennen dat de HEERE ook hun God is, Die zo goed voor hen is geweest.
