Copyright: Jan A. Baaijens, jongerenpastoraat
Gameverslaving
Getuigenissen van ex-verslaafden
Er zijn honderdduizenden jongeren in Nederland die verslaafd zijn aan online videogames. Zij brengen dagelijks zoveel mogelijk tijd door met gamen. Tachtig procent van de Nederlandse jongeren speelde in 2011 computergames. Zij deden dat gemiddeld zes tot tien uur per week. Uit onderzoek is gebleken dat verslaafde online spelers (die dagelijks spelen) gemiddeld 36,7 uren per week besteden aan het spelen van games.
Deze gameverslaafden scoren hoog op sociale angst, depressiviteit en eenzaamheid, terwijl ze een relatief negatief zelfbeeld hebben. In dit artikel laat ik ex-verslaafden aan het woord.
Ex-verslaafde Stefan
Stefan was tot zijn 19e jaar wel vijf jaar aan games verslaafd. De gameverslaving kwam later in kortere periodes terug. Hij was enig kind, en op de basisschool al langzaam afgedwaald in een isolement.
Door de scheiding van zijn ouders, en dat hij zichzelf nergens sociaal geaccepteerd voelde, begon hij zijn troost te vinden bij het gamen. In het begin vond hij het leuk om met een vriend te spelen, maar daarna ging hij ervoor om de beste scores te halen.
Door er veel tijd in te steken, werd hij steeds beter in de spelen. Hij voelde daardoor een vorm van eer, terwijl hij wat betekende in het spel.
Stefan vertelt ons verder: ‘Daarna kreeg ik thuis echt een goede game-pc, waardoor ik ook online met de spelen mee kon doen en de online rankings begon te ervaren. Het was in het begin een hele belevenis om aan spellen zoals World of Warcraft mee te doen.’
Hij zag dat hij er enorm goed in was, en gaat verder: ‘Mijn troost werd langzamerhand een enorme gameverslaving.’ Hij at en dronk in die tijd weinig, en verzuimde zelfs van school. Op school werd hij zo gepest, dat hij snel weer terug wilde naar zijn pc. Stefan verklaart: ‘Ik had bijna geen vrienden, en als ik die had, waren die online op het spel. Ik sprak alleen met ze af om samen te gaan gamen.’
We moeten bedenken, dat jongeren die in het gewone leven moeilijk contacten kunnen leggen, wel door games een vriendenkring kunnen opbouwen. Dit kan een aanloop voor gameverslaving zijn. Contacten achter de schermen bieden een vreemde vorm van zelfbescherming.
Jongeren zijn massaal aan het gamen
Ruim 75% van de jongeren in de eerste vier klassen van het voortgezet onderwijs speelt wekelijks of vaker een game. Zij die online games met anderen (multiplayer online games) spelen, doen dit vier keer zoveel dan jongeren die andere games spelen. Door het directe beloningssysteem en de waardering van andere spelers is er een hoge aantrekkingskracht in deze online spellen. Je leeft al gauw onder groepsdruk. Jongens spelen vaker en langer games dan meisjes. Bij meisjes gaat het meer om toepassingen met communicatie.
Overmatige gamers
Overmatig gamen is vooral onder jongens een probleem. Naar verwachting zal het de komende jaren nog toenemen, door de verdere perfectionering van de speltechnologie. Vooral de Massively Multiplayer Online Role-Playing Games, spellen die via internet met grote groepen tegelijk kunnen worden gespeeld, hebben een verslavende werking.
De populairste videogame in deze sector is ‘World of Warcraft’, dat wereldwijd door miljoenen jongeren wordt gespeeld. Ze creëren hierbij hun eigen karakter, dat zich binnen de virtuele wereld verder kan ontwikkelen. Die wereld draait door als de gamer niet aan het spel deelneemt. Dat prikkelt spelers om actief te blijven. Grote online games, zoals World of Warcraft, zijn in principe ‘eindeloos’ te spelen, omdat er steeds weer nieuwe inhoud voor wordt aangemaakt.
Een hardnekkige verslaving voor Stefan
De eerste gameverslaving bij Stefan duurde zeker wel 5 jaar. Hij merkt op: ‘Daar zat ik compleet in gebonden in en brak er pas uit toen de eerste vriendin die ik had het uitmaakte. Daarna werden de tijden van de verslaving minder naar 1 jaar tot een half jaar en een paar maanden. Maar elke keer kwam de verslaving wel weer terug en elke keer stapte ik er sneller van af.’
Hij wilde zich later niet meer zo laten binden aan deze verslaving. Toch ging de gameverslaving dieper dan zijn ervaringen met drugs, alcohol, uitgaan en vrouwen. Hij verklaart: ‘Met andere verslavingen merkte ik een andere uitwerking, omdat dat tijdelijke pleziertjes waren, en het gamen was een constante oase van prikkels en ervaringen om status te hebben (…) of scores te behalen. Prestatie stond voorop.’
Door zijn gameverslaving werden heel wat relaties afgebroken. Hij maakte daardoor ook een aantal opleidingen niet. Door zijn dubbelleven heeft hij zich in zijn jeugd niet goed kunnen ontplooien. Hij bleef zich steeds weer overgeven aan vluchtgedrag.
Stefan raakte verder in een isolement
Hij vertelt over zichzelf: ‘Door het vele gamen sprak ik bijna geen vrienden, had ik bijna geen sociale contacten en was mijn leven gebaseerd op het gamen. Ik had een dubbel leven, in sommige gevallen wel een driedubbel leven.’
Hij had toen een vriendin, waar hij de ook mee gamede. Stefan vervolgt: ‘Op school had ik weinig vrienden en mensen waarmee ik sprak, ik voelde mij totaal niet thuis en veilig daar. Met mijn ouders sprak ik ook weinig.’
Hij stond behoorlijk alleen in de wereld, maar voelde zich wel gewenst bij de gamecommunity.
Hij verhaalt ons: ‘Mijn kerst en Nieuwjaar bracht ik door achter de computer, en feestdagen hield ik niet van. Naar mijn familie ging ik niet, omdat ik dacht dat niemand me daar begreep.’ Zijn moeder had hem gezegd dat hij depressief was, maar dat geloofde hij niet zo. Hij zag het leven gewoon somber in. Hij had geen andere optie voor ogen dan om zo door het leven te gaan. Hij geeft aan: ‘Mijn gedachten gingen ook niet verder dan het gamen, en met mensen omgaan die gameden.’
Oorzaken van gameverslaving
Bij het ontstaan van gameverslaving kunnen biologische, psychische en sociale factoren een rol spelen. Denk hierbij ook aan iemands voorgeschiedenis en zelfbeeld, maar ook aan de vaardigheden om problemen het hoofd te bieden. Verder zijn omgevingsfactoren van belang (zoals omgang met leeftijdsgenoten en gezin). Er zijn ook oorzaken in het gamen zelf. Denk hierbij onder meer aan ‘de makkelijke toegankelijkheid’ en ‘de tunnelvisie van een game’.
Verslavende effecten
In veel games zijn verslavende effecten ingebouwd. Ze zijn zelfs bewust zo ontworpen dat de gebruiker steeds terugkeert en het spel steeds vaker of langer wil spelen. De verslavende werking van een game kan liggen aan: de beloningscyclus, de tunnelvisie, de groepsdruk, de fantasiewereld, de beschikbaarheid en duur van het spel.
Er zijn veel jongeren die dagelijks veel tijd besteden aan de spelcomputer met een karakter in een online rollenspel voor meerdere spelers (zoals World of Warcraft). De fantasiewereld, de groepsdruk van anderen en de aantrekkingskracht van de game kunnen bijdragen aan het ontstaan van gameverslaving.
Verslavende factoren bij veelgespeelde online games:
Beloningscyclus
Sommige mensen kunnen pas echt presteren als ze snel het effect zien. In de games zijn snelle overwinningen en beloningen te behalen. Door de korte aantrekkelijk effecten wil je dan snel weer een nieuwe overwinning ervaren. Door deze kortdurende beloningen ontstaat er een sterke behoefte naar meer. Dat is het verslavende effect. Het gaat hierbij om het behalen van punten, items of nieuwe levels in een game.
Tunnelvisie
Er kan een mystieke visuele aantrekkingskracht ontstaan. Je wordt dan tijdens het spel ‘het beeldscherm ingetrokken’. De volle aandacht is dan op de computer gericht, met buitensluiting van ‘de gewone wereld’. Daarbij spelen ‘licht, kleur, bewegende beelden en opvallende visuele elementen een rol. Zo word je weggetrokken in een tunnelvisie, en meegezogen in een flitsende, maar ook verslavende wereld.
Groepsdruk
Als je samenwerkt met andere spelers, komt de groepsdruk al gauw om de hoek kijken. Je kunt het als een verplichting voelen om afspraken na te komen en de groep niet af te vallen. Door deze sociale factor kun je over je eigen grenzen gaan. De show wordt samen opgevoerd, en ‘the show must go on.’ Je hebt het misschien niet eens door dat het slechts ‘een showvertoning’ is. De echte wereld is anders.
Fantasiewereld
Tijdens een game kun je wegvluchten uit je eigen werkelijkheid. In een wisselende fantasiewereld kun je dan steeds weer voor je gevoel een andere persoon zijn.
Je ziet jezelf dan als een meer aantrekkelijke en zelfverzekerde figuur. Daardoor kan er een gevoel van controle ontstaan. Jij hebt dan de macht in handen. Je hoeft nu geen loser of afhaker te zijn. Je kunt in het spel zelf bepalen hoe je gezien wilt worden en wat je al niet kunt (bereiken). Bij de hardnekkige gamers is dat in de realistische wereld vaak juist niet het geval. Ze hebben niet voor niets een escape nodig naar een fantasiewereld, waarin ze wel meetellen en in beeld zijn. Veel jongeren vragen zich tegenwoordig af: ‘Ben ik in beeld?’
Beschikbaarheid en duur van de game
Bepaalde games blijken altijd beschikbaar en door te kunnen gaan: je kunt ze 24 uur per dag en zeven dagen per week spelen. De levels blijven maar doorgaan. Je wordt daarbij ook beloond voor de tijd die je speelt: door meer te spelen kun je meer aanzien verkrijgen.
Wegvluchters achter de schermen
Er kan bij gamers een aparte wereld ontstaan (een soort second life), met virtuele contacten. Hierdoor kan de noodzaak van contacten in de echte wereld verdwijnen en kan men vluchten uit de ‘echte’ wereld.
Ze willen verbonden maar niet gebonden zijn. Je wilt de controle en het overzicht bewaren. Als het je niet meer aanstaat, kun je verdwijnen en uitloggen.
De esc-toets heeft te maken met escape. Escapisme is vluchtgedrag. ‘Escapers’ zijn wegvluchters van het dagelijks leven met de nodige plichten. Ze komen nogal eens met uitvluchten om hun vluchtgedrag te camoufleren.
Salomo heeft ontdekt, wat we lezen in Pred.7:29: ‘Alleen, zie, dit heb ik gevonden: dat God de mens oprecht gemaakt heeft, maar zij hebben vele uitvluchten gezocht.’
Waar het vluchtgedrag je heen kan leiden, zie je in het leven van Stefan, Tirsa en andere verslaafden. Het getuigenis van Tirsa volgt nog. Ik ga nu verder met het verhaal van Stefan.
Leegte en gemis
Stefan had voor zijn gevoel nooit echt liefde gekend. Hij wilde zijn problemen niet toegeven en het ook niet overgeven aan God. Hij geeft toe: ‘Ik voelde me vaak super veel alleen en door niemand begrepen. Ik was wel geestelijk dood, en vond het leven een nutteloos iets, waar je maar zo relaxed mogelijk door heen moest komen. Mijn eigen ideeën en dromen waren allemaal al in duigen gevallen.’
Zijn verdedigingssysteem was altijd op volle toeren. Hij vond altijd wel een weg om maar aan niemand te laten merken dat er iets mis was.
Hij geeft aan: ‘Ik had heel weinig slaap, ik at slecht, ik voelde me altijd soort van geestelijk dood, geen puf om dingen te ondernemen. Wereldse dingen vond ik maar saai en doelloos. Ik wou altijd presteren met iets.’
Stefan was moedeloos en rusteloos. Hij was al die tijd depressief, eenzaam, en totaal niet gesocialiseerd. Hij kon zich moeilijk mengen in gesprekken. Hij kon zich nergens thuis voelen.
Lusteloosheid en depressiviteit
Preventiemedewerker Rob Veenstra van verslavingskliniek in Dordrecht presenteert zijn werk met de slogan ‘De Hoop helpt mensen op weg naar een nieuw leven’. Hij geeft aan dat dit ook geldt voor gameverslaafden. Hij stelt: ‘In games vinden ze iets waar ze behoefte aan hebben, maar wat het echte leven hen niet biedt. Voor de een is dat veiligheid, voor de ander waardering, uitdaging of structuur. Deze jongeren identificeren zich met hun online karakter in de game die ze spelen.’
Als het gaat over jongens bij wie de gameverslaving samengaat met een autistische stoornis, geeft Veenstra aan: ‘Voor hen is de gewone wereld onvoorspelbaar en onbetrouwbaar. Games geven een gevoel van overzicht en veiligheid. Je weet waar je naartoe gaat, wat je tegenkomt en hoe je daar invloed op kunt uitoefenen. De contacten met medespelers zijn via internet en niet face-to-face.’
Bij excessieve gamers signaleert Veenstra een zekere lusteloosheid in het echte leven. ‘Daar zien ze weinig uitdaging in. Ze worden alleen enthousiast als ze het over hun game hebben. Er is ook een biologische kant. Het beloningssysteem in games stimuleert de productie van endorfine door de hersenen, een stof die een geluksgevoel geeft. Gameverslaafden voelen zich vaak depressief als ze zijn gestopt met gamen. Hetzelfde zie je bij gokverslaafden. Er zijn heel veel parallellen tussen game- en gokverslaving.’
Bewustwording van een vicieuze cirkel
Stefan getuigt: ‘Toen ik een jaar of 23 was begon ik mij steeds bewuster te worden van deze cirkel. Het leek alsof God mij langzaam liet zien de situatie waar ik in verzeild was, en dat ik er uit eigen kracht nooit uit zou gaan komen, en het alleen maar erger en erger zou worden als ik niet om Zijn hulp zou vragen.’
Een biddende moeder
De ouders van Stefan zijn indertijd verhuisd naar Vlissingen ‘in hun zoektocht naar het leven’. Zij waren bezig op het gebied van reiki en oosterse geneeskunde, en hadden in die tijd samen een oosters winkeltje met allerlei afgoden. Enkele jaren later zijn ze gescheiden. Stefan was toen 14 jaar. Lange tijd heeft hij toen gezworven tussen zijn moeder en mijn vader.
Toen is zijn moeder door het Evangelie van Gods genade tot geloof gekomen in Jezus Christus. Zijn moeder probeerde hem mee te krijgen naar haar gemeente. Stefan werd er innerlijk wel een tijd toe aangetrokken, en is een aantal keren meegegaan naar de diensten. Hij heeft zelfs het zondaarsgebed opgezegd toen hij 15 was. Hij zegt erover: ‘Ik schaamde me er wel enorm voor toen, en snapte het nog niet helemaal en schaamde me om over Jezus of het geloof te praten.’ Verder werd hij ook enorm gepest op de middelbare school, ‘omdat ze zagen dat ik anders was en omdat ik geen goede vriendenkring had opgebouwd’.
Nadat de moeder van Stefan tot geloof was gekomen, vertelde ze hem daarna veel over het Evangelie. Ze heeft wel 13 jaar voor hem gebeden. Ze was altijd bereid om hem te helpen, en liet hem ook in zijn waarde in zijn verslaving.
Stefan had lange tijd van zijn kant een slechte band met haar.
Geloof en bevrijding
Op een zondagmiddag beleefde Stefan in Hoogvliet huilend zijn eenzaamheid, en keerde hij terug naar het zoeken naar God. Hij getuigt: ‘Ik was zo eenzaam en voelde me zo alleen. Ik richtte mij op God en ging op Youtube iets opzoeken, waarbij ik bij het filmpje van David de Vos ‘Dichter bij Jezus’ uitkwam.
Hij gaat verder: ‘Ik hoorde zijn preken, en voelde zijn passie voor Jezus, mijn ogen gingen open, en ik hoorde het ineens: ik hoorde wat hij zei, wat hij bedoelde… ik voelde het vanbinnen. Ik kreeg huilbuien, die heel het filmpje doorgingen. Ik kreeg een openbaring van God, datgene waar ik om gevraagd had.
Aan het einde van het filmpje vroeg David om te gaan staan, en ik zei de woorden die hij zei ik moest zeggen… en ik werd gevuld met de liefde van God.’
Stefan: ‘Dat was mijn eerste ervaring met God. Het was zo bijzonder Ik durfde er twee dagen met niemand over te praten. Ik begon het verlangen te krijgen, en bekeek meer filmpjes van David. Daarbij ging ik ook naar filmpjes van andere predikers te kijken. Youtube staat er vol van.’
Hij vervolgt: ‘Gelukkig kende ik van mijn moeder het goede evangelie dus ik wist dat Jezus centraal moest staan. Ik begon het er met mijn moeder over te hebben. Die natuurlijk dolgelukkig was. Ze had elke dag 13 jaar lang voor me gebeden!’
Stefan deelt ons verder mee: ‘Nadat ik tot bekering gekomen ben, is de relatie met mijn moeder op wonderlijke wijze hersteld en groeit deze nog steeds.’
De jonge gelovige getuigt verder: ‘Ik ben God zo dankbaar voor wat Hij doet in mijn leven, maar bovenal ben ik dankbaar wat Hij gedaan heeft aan het kruis: dat de relatie tussen mens en God weer hersteld is door het werk van Gods Zoon, de Heere Jezus Christus.’
Hij mag zich dankbaar verblijden in het ‘masterplan van God om Zijn liefde aan ons te laten zien en het ook te bewijzen’.
Hij geeft ons door: ‘Jezus is de weg en het leven, niemand komt tot de Vader dan door Jezus! Wij zijn de bruid van Christus, het wonder van God, wat ons hele leven ons zal verbazen.’
De verslavingen zijn toen gestopt
Daarna heeft Stefan samen met zijn moeder gebeden voor te stoppen met roken. (Hij rookte gemiddeld anderhalf pakje per dag). Hij heeft toen alles weggegooid, en is ook gestopt met deze verslaving. Vervolgens is hij gedoopt. Vanaf dat moment is zijn leven veranderd. Zijn de genoemde verslavingen zijn gestopt. Na de doop voelde hij dat God de band met zijn moeder en stiefvader geheel had hersteld (die was door de jaren heen niet zo goed meer was).
Heerlijke momenten door de liefde van Jezus
Verder heeft Stefan heerlijke momenten beleefd, waarin hij de openbaring van Gods liefde en Zijn tegenwoordigheid heeft mogen ervaren, zoals hij hierover getuigt.
Hij geeft ons verder door: ‘De liefde van Jezus is zo echt en zo groot dat het met geen pen te beschrijven is. Ik heb nu een persoonlijke relatie met God, dit alles dankzij Jezus, de koning in mijn leven! En door de passie van GoAndTell en de preken van David de Vos heeft God dit openbaar kunnen maken aan mij. AMEN!’
Gebedsverhoring en herstel
We mogen dankbaar zijn voor Stefan en andere die zijn bevrijd uit hun verslavingen. Anderen zijn er nog in gevangen. Dit heeft vooral ook te maken met de persoonlijke keuzes die zijn gemaakt. Dit zijn ook keuzes van ouders. De moeder van Stefan heeft door genade haar oude leven achter zich gelaten. Ze heeft ervoor gekozen om een biddende en getuigende moeder te worden. Ze werd hierin lang op de proef gesteld. We zien hierbij ook dat God de Verhoorder van de gebeden is!
Dit is bemoedigend voor de vele ouders die nog biddend worstelen voor hun verslaafden kinderen.
Er kan veel pijn zijn bij verslaafden. Door ernstige beschadigingen en ongunstige omstandigheden zoeken velen hun pijn te verdoven in heilloze verslavingen. Dat geeft geen bevrijding, maar geestelijke gebondenheid en emotionele belasting.
Verslaving of vrijheid?
Het Evangelie van Jezus Christus geeft pas echte bevrijding en herstel. Hij maakt de banden los en stelt de gevangenen in vrijheid. Als de Zoon je vrijgemaakt heeft, zul je pas werkelijk vrij zijn. Wij mogen door Jezus de gevangenen vrijheid verkondigen (Luk.4:19).
Jezus leert ons in Joh.8:34: ‘Ieder die de zonde doet, is een slaaf van de zonde.’ Zonde doen is ‘je doel missen’. Door te leven als slaaf van de zonde, mis je het doel in je leven. Verslaafden missen hun doel. Zij houden zichzelf voor de gek door aan leugens vast te houden. Leugens brengen geen geluk, maar de waarheid maakt je vrij. Leer de waarheid kennen, en de waarheid zal je vrijmaken (Joh.8:32). Jezus is de Weg, de Waarheid en het Leven (Joh.14:6). Hij verklaart ons in Joh.8:36: ‘Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn.’
Maak daarom ook goede keuzes in je leven! En blijf waakzaam en nuchter…
Let op het gevaar achter de schermen!
Een persoonlijke toespitsing
Verblinding achter het toetsenbord
Het zal duidelijk zijn dat er een kwade macht achter dit hele gebeuren zit. Het is de grote verleider, die achter het toetsenbord zit, de harten verhard en de gedachten verblind. We lezen hierover in 2 Kor. 4:4: ‘Van hen, de ongelovigen, geldt dat de god van deze eeuw hun gedachten heeft verblind, opdat de verlichting met het Evangelie van de heerlijkheid van Christus, Die het beeld van God is, hen niet zou bestralen.’ Laat je niet bespelen door de grote bespeler.
Spelers in het grote spel
Satan is de grote bespeler en de spelleider van het wereldspel. Het grote spel wordt gespeeld. Jij wordt bespeeld en je speelt zelf mee. Je bent een pion op het spel, maar bent zelf verantwoordelijk voor de stappen die je zet. Satan en zijn onderdanen zullen je zoveel mogelijk trachten te beïnvloeden, te manipuleren en te indoctrineren, maar jij bent de speler die steeds weer aan de zet is.
In de laatste decennia zien we een ontwikkeling dat jongeren steeds meer speelruimte krijgen om eigen keuzes te kunnen maken, buitenom het gezicht van de opvoeders. Dit heeft te maken met de media en de internetontwikkelingen. Ouders en opvoeders hebben steeds minder zicht op wat jongeren doen achter de computer en waar ze mee bezig zijn.
Jij moet de keuzes maken en de zetten doen
Je wordt dus steeds meer op jezelf aangewezen. Je eigen verantwoordelijkheid wordt steeds groter. Jij moet de keuzes maken en de zetten doen.
Er wordt eigenlijk steeds minder controle op je uitgeoefend, omdat de materie steeds ondoorzichtiger en ingewikkelder wordt voor ouderen. Je kunt de onkundige ouders wellicht steeds meer buiten spel zetten (buiten jouw spel), maar ze moeten toch nog een belangrijke rol blijven spelen in jouw leven! Verlies het contact met je veilige thuisbasis niet, waar je ook heen wilt zwerven op het World wide web. Als je omvalt met je nieuwe providers, moet je kunnen terugvallen op je ouders en opvoeders. Ten diepste weet je wat je aan ze hebt en dat ze (hopelijk) echt om je geven… en dat moet je nog maar afwachten wat betreft de nieuwe (tegen)spelers in je leven. Voor de wereld ben jij een nieuwe aanwinst… maar wat zal deze transfer jezelf opleveren?
Let wel op: de grotere speelruimte die je krijgt is een onveilige, verleidelijke, verraderlijke en gevaarlijke ruimte. In deze ruimte kun je gemakkelijk de mist ingaan en worden overvallen door de machten van de duisternis. In deze speelruimte ligt er van alles op de loer. Daar zijn personen aanwezig die hun eigen ziel al aan satan hebben verkocht en die zieltjes willen winnen voor hun kwade meester. Als je argeloos hun terreinen verkent, ben jij één van deze zieltjes, waar ze op loeren.
In deze speelruimte zijn er gemene spelers, die vals spelen, die zaken tegen elkaar uitspelen, die jou bespelen, jouw goede kanten wegspelen… net zolang totdat je jouw ziel hebt verspeeld.
Door de vrijheden die jongeren pakken, raken velen van hen geestelijk en psychisch in de knel. Op het terrein van de wereldheerser raak je gemakkelijk in de problemen. Om hun problemen op te lossen zetten sommige jongelui zelf hun lichamelijke gezondheid op het spel, door het grijpen naar geestverruimende, verdovende en stimuleren middelen. Door het gebruiken van ‘speed’ kom je op de verkeerde weg, vlieg je gemakkelijk uit de bocht. Je brandt je vingers aan het spelen met vuur.
En je leven is geen spel, wat je nog een keer over kunt spelen. Je leven is een harde werkelijkheid. Dit moet realistische en goed worden geleefd!
Je mag je eigen keuzes maken, maar dan wel in gebondenheid aan Gods Woord en binnen Zijn beschermende regels. Let er wel op: als je geen rekening houdt met Gods woord en wil, ga je de mist in.
Verspeel en verspil je kostbare genadetijd niet. Leer te lopen in de loopbaan van het geloof, ziende op de overste Leidsman en Voleinder van het geloof, op Jezus! (zie verder Hebr. 12:1-13).
***