Copyright: Jan A. Baaijens, pastorale hulpverlening jongeren.
Digitaal vluchtgedrag
Veel jongeren willen zich zoveel mogelijk ontspannen via internet. Ze zoeken in toenemende mate naar een escape (een vlucht uit de werkelijkheid) achter een beeldscherm: in een computergame of bij hun digitale vriendengroep op Facebook.
Onderzoek onder reformatorische jongeren
Op 4 oktober 2013 publiceerde het Reformatorisch Dagblad de resultaten van een nieuw onderzoek over het mediagebruik van christelijke jongeren. Bijna 3800 kinderen en jongeren van christelijke basisscholen en het voortgezet onderwijs zijn ondervraagd. Het gaat hierbij om veelal reformatorische jongeren. Verder vulden nog 600 ouders een vragenlijst in.
Uit het onderzoek is gebleken dat het gebruik van sociale media vanaf 12 jaar normaal is geworden. Daarbij is er weinig verschil tussen christelijke en niet-christelijke jongeren. Vooral het gebruik WhatsApp en Facebook neemt onder de christelijke jongeren een enorme vlucht.
Zowel christelijk als niet-christelijke jongeren zitten langdurig achter Facebook
Van deze jongeren zit 60 procent vanaf 10 jaar regelmatig achter Facebook. Vanaf 12 jaar vindt er een grote stijging plaats.
Rond het 17e jaar zit bijna 80% vrijwel dagelijks op Facebook
Van alle Nederlandse internetgebruikers tussen 12 en 18 jaar zit 93% op sociale media, voornamelijk op Facebook en Twitter. Tussen de 18 en 25 jaar is dat zelfs 98% van de Nederlandse jongvolwassenen. Daarbij loopt Nederland voorop bij de andere Europese landen.
Gespreksonderwerpen
De meeste gespreksonderwerpen of berichten gaan over elkaar en het huiswerk. Dan heb je het over rond de 70% van de gesprekken. Daarna gaat het over het maken van afspraken. Vervolgens komen hobby’s, leraren, films en problemen. Meisje spreken meer over mode en jongens over sport en games. Over godsdienst gaat maar 10 tot 15% van de gesprekken of berichtjes.
Kun je het nog bijhouden?
Bijna 30% van de ondervraagde jongeren ontvangen 5 tot 50 berichten per dag. 6% krijgt meer dan 50 berichten per uur, terwijl 5,9% van deze christelijke jongeren meer dan 100 berichten per uur binnenkrijgen op hun scherm.
Dr. ir. Steef de Bruijn pleit voor matigheid. Hij is lector ‘nieuwe media in vorming en onderwijs’ geworden aan de Driestar Hogeschool in Gouda.
Uit het onderzoek is gebleken dat men rond de 18 jaar 3,5 uur per dag achter het scherm van een pc, laptop, tablet of mobiel verkeerd. Het dagelijks gebruik door hen van Facebook staat daarbij bovenaan, kort gevolgd door WhatsApp. In mindere mate gebruiken ze achtereenvolgens You Tube en Twitter. Daarbij kan ook het multitasken zitten, waarbij ze met verschillende acties op internetacties tegelijk bezig zijn. (Daarover verderop meer.) Het is erg aandacht- en tijdrovend.
Wat zal het doen met andere verantwoordelijkheden en plichten in het jonge leven?
Oppervlakkige contacten
Er is een enorme vlucht ontstaan naar meer oppervlakkige contacten en digitale vriendschappen. Men wil met velen verbonden zijn, maar niet gebonden.
Ze willen wel verbonden, maar niet gebonden zijn
Als je jezelf verbindt aan bepaalde personen, heb je ook verplichtingen. Jongeren willen zoveel mogelijk vrij zijn, zich vrijblijvend ontspannen en de controle bewaren over hun vrije leventje.
Heb je geen positieve groep waar je face-to-face mee kunt optreden? Binnen een kerkelijke gemeente kun je blijvende contacten opbouwen, samen meevoelen, samen zingen en samen bidden. Doe je dat ook op Facebook?
Zijn jongeren eigenlijk wel in staat om goede keuzes te maken en goede contacten aan te gaan? Zijn ze al verstandig genoeg om de goede en verkeerde invloeden te herkennen en de verleidende geesten te onderscheiden?
We weten dat dit bij de meesten niet het geval is. We weten ook dat er veel kapers voor de kust zijn bij jeugdland.
Geven we ze wel genoeg aandacht,
liefde, houvast en zekerheid?
Jongeren in de puberteit willen aandacht en verlangen naar houvast en zekerheid. Kunnen wij ze dit bieden? Hebben wij wel genoeg invoelingsvermogen (empathie) en kunnen we dit naar hen uiten? Krijgen ze bij ons het gevoel, dat we ze begrijpen? Heel wat ouders horen regelmatig: ‘Jullie begrijpen me niet.’ Hebben we nog wel het geduld om naar hen te luisteren? Of zijn ze voor ons alleen maar hinderlijk en vervelend Veel pubers vragen negatieve aandacht. Hebben we ze dan iets positiefs te bieden?
Ben ik in beeld?
Er zijn al heel wat tieners van 12 jaar die al meer dan 100 zogenaamde ‘vrienden’ hebben op Facebook. Het kan een status zijn als je veel digitale vrienden hebt. Dan kun je aantonen dat je geliefd bent of meetelt. Velen vinden het belangrijk om in beeld te zijn.
Er zijn jongeren die depressieve gevoelens krijgen als er maar 5 of minder vrienden hebben gereageerd op een foto die ze hebben geplaatst. Zelfs bij verdrietige mededelingen kan massaal worden gereageerd met ‘dat is leuk’. Door de ‘ben-ik-in-beeld-cultuur’ worden velen het slachtoffer van een ongezonde groepsdruk.
Zijn het echte vrienden?
Zijn al deze zogenaamde vrienden wel betrouwbaar? Gebruiken ze stoere taal om indruk op je te maken of willen ze je helpen? Troeven ze elkaar af met mooie afbeeldingen en uitdagende teksten? Zijn er ook positieve berichten, of is het alleen maar oppervlakkig? Is het ontspannende onzin, of heb je er echt wat aan?
Ze worden geleefd door de sociale netwerksites
De meeste jongeren worden in onze tijd ‘geleefd’ door de sociale netwerksites (sns’s). In ons land is al 90% van de 18-25 jarigen actief op de sociale media. Gemiddeld zitten ze zes dagen per week (zes maal per dag) op de sociale netwerksites, zoals Facebook en Hyves. Gemiddeld hebben ze 318 vrienden op de sns’s (waaronder 131 goede vrienden). Ze maken massaal gebruik van allerlei soorten media. Jongeren tussen de 15 en 19 jaar maken hiervan gemiddeld 35,7 uur per week gebruik. Het betekent dat veel jongeren meer tijd achter de computer doorbrengen dan dat zij op school zitten.
Word je geleefd… of leef je?
Multitaskende jongeren
Veel jongeren zijn tegenwoordig vaak bezig met teveel zaken tegelijk. Er staat van alles aan, en ze willen vooral geen berichtje missen. We noemen dat multitasken. Dat is het uitvoeren van meerdere handelingen of processen op hetzelfde moment. Multitasken mag dan modern en efficiënt klinken, in de praktijk veroorzaakt deze manier van werken een vol hoofd, onrust en stress. Door het voortdurende multitasken wordt het denkvermogen vervormd en ontstaan er ernstige vormen van ongeconcentreerdheid. Door het multitasken kun je wel veel informatie gaan herkennen, maar minder gaan begrijpen en onthouden. Al we het veel te doen verminderen we onze creativiteit, concentratie, diepgang en ons probleemoplossend vermogen.
Verspilling van kostbare tijd?
Het internetgebruik is de laatste tijd enorm toegenomen. Twintig jaar na de invoering van internet leven we al volop in het digitale tijdperk. Er is ook sprake van een nieuwe internetgeneratie. De technische mogelijkheden nemen hand over hand toe. De internetgeneratie is intussen ingepakt door het razend populaire medium.
Je moet er rekening mee houden dat men in Nederland gemiddeld ca. 4,5 uur per dag achter internet zit. Jongeren besteden de meeste tijd op het internet aan Twitter, online gamen, Youtube, instant Messinger en sociale netwerken (zoals Facebook).
Nederlanders zaten in 2012 gemiddeld al 3 uur per dag op Twitter. (Ze konden daarbij gelijktijdig ook multitaskend op iets anders zitten.)
Is het zinvol tijdverdrijf?
Wat denk je van de tijd die het opslokt? De levenstijd is kostbaar! Jongeren zitten in Nederland gemiddeld al ca. 40% van hun vrije tijd achter een beeldscherm. Hoeveel stille tijd houd je nog over voor God? Is het zinvol om zoveel vrije tijd achter een beeldscherm te zitten? Hoeveel stille tijd blijft er dan nog over voor de dienst van God?
Door de grenzeloze mogelijkheden is er een grenzeloze internetgeneratie ontstaan
In 2012 had 56% van de Nederlandse jongeren al een smartphone en 33% een tablet computer (zoals een iPad). Daarbij nam het verslavend internet- en gamegebruik weer toe. Op 27 maart 2013 werd bekendgemaakt dat Facebook wereldwijd een miljard actieve leden heeft. In ons land waren het in 2012 al 7,3 miljoen gebruikers.
De jeugdcultuur van de internetgeneratie verschilt dus behoorlijk met die van hun ouders. Kunnen de christelijke ouders het allemaal wel bijbenen? Weten ze wel wat gaande is?
We beleven een ongekende jeugdcultuur
Uit onderzoek in Duitsland is gebleken dat meer dan de helft van de jonge mensen beneden de dertig liever een internetaansluiting hebben dan een levenspartner of een auto. Waar gaat dat heen?
Wat zal er voortkomen uit deze internetgeneratie?
Het is duidelijk dat geestelijk infiltrerende machten gretig gebruikmaken van de nieuwe digitale mogelijkheden, om jongeren te verleiden en in de greep te houden.
Het is een hele kunst geworden om de razendsnelle veranderingen in het digitale tijdperk bij te benen. De jongeren worden zelf ook overspoeld door de niet meer te behappen ‘overload’ aan informatie. Ze zijn in massaal ingepakt door de actuele digitale mogelijkheden en zien reikhalzend uit naar de nieuwste uitvindingen. De grenzeloze mogelijkheden via internet zijn niet meer buiten de deur te houden. Onze jongeren maken er volop gebruik van. De grenzeloze generatie wordt er door opgevoed en velen raken eraan verslaafd. De angst om er niet bij te horen, of iets te missen, veroorzaakt bij hen stress en dwangmatigheid. Ze zijn bang iets te missen van wat zich in hun vriendengroep binnen de sociale media afspeelt.
