Copyright: Jan A. Baaijens, jongerenpastoraat

De hunkerende generatie 

 

Dit artikel gaat over de nieuwste ontwikkelingen in de leefwereld van de internetgeneratie. Het is een hele kunst geworden om de razendsnelle veranderingen in het digitale tijdperk bij te benen. De jongeren worden zelf ook overspoeld door de niet meer te behappen ‘overload’ aan informatie. Ze zijn in massaal ingepakt door de actuele digitale mogelijkheden en zien reikhalzend uit naar de nieuwste uitvindingen. De grenzeloze mogelijkheden via internet zijn niet meer buiten de deur te houden. Onze jongeren maken er volop gebruik van. De grenzeloze generatie wordt er door opgevoed en velen raken eraan verslaafd. De angst om er niet bij te horen, of iets te missen, veroorzaakt bij hen stress en dwangmatigheid. Ze zijn bang iets te missen van wat zich in hun vriendengroep binnen de sociale media afspeelt.  

Een aanbeveling van het boek van drs. Els van Dijk

In dit artikel wordt het boek ‘De hunkerende generatie’ aanbevolen. Het is tegelijk een recensie van het boek van drs. Els J. van Dijk. Dit werk over de actuele leefwereld van de jongeren is in 2011 op de markt gebracht door uitgeverij De Banier. Het gaat over de nieuwste ontwikkelingen in de leefwereld van de postmoderne grenzeloze generatie. Els van Dijk is directeur van de Evangelische Hogeschool en heeft een bewogen hart voor de jongeren. In haar persoonlijke gesprekken met de studenten heeft ze veel kennis opgedaan met hun leefwereld. We moeten bereid zijn om ook zo openhartig en belangstellend in de jongerenwereld te staan. Zodoende kun je hun vertrouwen winnen en willen ze van je leren. 

                                   

Gevangen in een Facebook profiel

Els van Dijk stelde in haar openingstoespraak van het EH-leerjaar op 9 september 2013 dat jongeren zich gevangen kunnen voelen in een Facebook profiel.

Ze verklaarde daarbij: ‘Jongeren groeien op in een omgeving waarin zij digitaal permanent bereik hebben. Onderzoek wijst uit dat dit vaak teleur lijkt te stellen. Te veel jongeren voelen zich gevangen in hun Facebook-profiel en geketend aan een onophoudelijke stroom van tekstberichtjes. Zij snakken naar ongedeelde aandacht. De veiligheid van het geliefd worden, maakt het leven mogelijk en zelfs prachtig. Zo heeft God het bedoeld en daarom zijn juist mensen aan elkaar gegeven. Maar soms lijkt het erop dat we er een potje van maken met elkaar. Aan een Amerikaans onderzoekster vertelden veel kinderen over angst en verlatenheid. Hun ouders, verdiept in hun smartphones, groeten niet na school, verzenden tekstberichten achter het stuur, negeren hen in de speeltuin. Kinderen en tieners voelen zich het vaakst in de wacht gezet. God doet dat gelukkig niet.’

Overleven in een ijskoude wereld

De huidige cultuuromslag is ongekend en zorgwekkend. De postmoderne informatiecultuur heeft de christenen ingehaald. Het komt ook als een koude denken over de reformatorische gezindte heen. 

Zijn onze jongeren wel voorbereid en gemotiveerd om staande te blijven in het warme nest van hun christelijke opvoeding? Zullen ze zich niet laten ondersneeuwen en donkerheid over hun ziel brengen?  

  

Zal het licht en de warmte van het Evangelie het hart van onze jongeren kunnen blijven bereiken. Zal de liefde van Jezus de jonge gelovigen staande kunnen houden als de liefde van velen zal verkillen door de wetteloosheid? We lezen verder in Matth.24:13: ‘Maar wie zal volharden tot het einde, die zal zalig worden.’ Er is in deze tijd van intensieve verleiding een geestelijke strijd te strijden! De jeugd is te overwinnen door ‘een oorlog van liefde’. De hunkerende generatie verlangt ten diepste naar warmte en liefde. Onze jongeren hebben het Licht der wereld nodig, of ze het beseffen of niet. Velen hebben de duisternis liever dan het licht. Wie de waarheid doet, komt tot het licht. (Lees Joh.3:19-21.) Het licht van de waarheid moet de misleiding van de duisternis aan het licht brengen. Blijf maar getuigen van het Licht, opdat de jongeren zich door Hem zullen laten verlichten. (Zie Joh.1:1-18.) 

       

                                        

Op zoek naar ontmoeting

Els legt uit dat veel jongeren hun gevoelens à la minute in tekstberichtjes met anderen willen delen. Ze merkt daarbij op: ‘En als de ander niet prompt reageert, slaat de eenzaamheid toe. Er heeft een verschuiving plaats gevonden in de communicatie: van conversatie naar connectie. Het constante geping, gefacebook en getwitter is een vorm van connectie met anderen, maar niet van conversatie. Niet de werkelijke ontmoeting van hart tot hart. Of te wel: technologie vormt steeds meer de architectuur voor intimiteit. Nou ja, intimiteit op afstand. Op de EH zoeken we de werkelijke ontmoeting.’

Ontmoeting met God

Els van Dijk heeft in haar openingstoespraak in 2013 tegen de studenten gezegd: ‘Een veel geciteerde uitspraak is dat God teveel van je houdt om je te laten zijn zoals je bent. Maar waarom houdt Hij van je? Niet omdat jij jij bent, zoals dat bij mensen vaak werkt. Hij houdt van je omdat Hij Hij is. Met Zijn hele hart en een onveranderlijke liefde. Daarom gaf Hij het liefste wat Hij had, Zijn Zoon. Zodat jij jij kunt worden. Als Hij.’

Els verklaart verder: ‘Hij verlangt naar ons en zoekt de ontmoeting met ons, zodat wij tot onze bestemming komen. God die in de hoogte zit, ziet in de diepte en het loopt erop uit dat Hij al wat gebroken is, opheft, opricht en in Zijn kracht zet. Gods verhevenheid is dat hij de mens verheft.’

Jongeren hebben inspirerende volwassenen nodig

Uit het boek van Els van Dijk blijkt duidelijk dat ze ten diepste hunkeren naar liefdevolle aandacht van inspirerende volwassenen. Ze geeft aan: ‘Jongeren willen dat er van hen gehouden wordt, dat is het belangrijkste. Hebben we er wel voldoende tijd en gelegenheid voor om dat te uiten?’ Ze hebben volwassenen en standvastige gelovigen nodig als identificatiefiguren. Ze zoeken vooral naar relatie en ontmoeting. Als wij dit niet kunnen bieden, zoeken ze dat wel bij de sociale media. Daarbij is onze benaderingsvorm erg belangrijk. Els vraagt ons: ‘Willen we investeren om levenswijsheid over te dragen, in plaats van dat over te laten aan moderne communicatiemiddelen?’ We dienen daarom in de kerk, op school en in het gezin hen ruimte te bieden voor ontmoeting en verbondenheid. Liefdevolle persoonlijke aandacht is daarbij erg belangrijk. Het beschermende netwerk van de gemeente moet de jongeren de verbondenheid geven die ze zo hard nodig hebben. Ze hebben behoefte aan geborgenheid en vriendschap.  Ouders, kerkenraad en mentoren kunnen samenwerken om de liefde van Jezus Christus naar hen uit te stralen. 

 

Els geeft aan: ‘Het mentorschap verdient meer dan ooit aandacht, tijd en ruimte. Kan dat ook in de kerk?’ Dit is het ook wat ik aanbeveel op deze website. Jongeren hebben mentoren en buddy’s nodig in deze verwarde, onzekere en losgeslagen mediasamenleving. 

Het zijn kwetsbare kleine mensen

In deze verwarrende maatschappij zijn de hunkerende zoekers met van alles tegelijk bezig. Het leven lijkt hun door de veelheid van informatie en prikkels te overkomen.

                                        

Steeds meer tieners en jonge mensen zijn chronisch vermoeid en hebben last van angst en stress. Deze eeuw wordt al ‘de eeuw van bezorgdheid’ genoemd. Er is aangegeven dat een miljoen mensen in ons land al kalmerende middelen of antidepressiva gebruiken. Er zijn wel 100.000 borderliners, hoofdzakelijk jongeren en jongvolwassenen. In Amerika hadden ze het de vorige eeuw over een ‘drop-out generation’, die volgde op een ‘spoiled generation’. Onze jongeren worden (materialistisch gezien) aan de ene kant verwend, maar aan de andere kant ook geconfronteerd met de gebrokenheid van het bestaan. Dit heeft te maken met rusteloos najagen van persoonlijk succes en genot door de ouders, de tweeverdieners en de vele echtscheidingen. Kinderen zijn daarbij de dupe. Meer dan 90% van de opnames bij St. De Hoop was het gevolg van problemen in de gezin waar de verslaafden vandaan kwamen. Al deze problemen stimuleren de jongeren tot vluchtgedrag (escapisme). Ze worden met open armen ontvangen door commerciële mediamensen, die wel een slaatje willen slaan uit deze kwetsbare kleine mensen. 

Ze worden geleefd door de sociale netwerksites

De meeste jongeren worden in onze tijd ‘geleefd’ door de sociale netwerksites (sns’s). In ons land is al 90% van de 18-25 jarigen actief op de sociale media. Gemiddeld zitten ze zes dagen per week (zes maal per dag) op de sociale netwerksites, zoals Facebook en Hyves. Gemiddeld hebben ze 318 vrienden op de sns’s (waaronder 131 goede vrienden). Ze maken massaal gebruik van allerlei soorten media. Jongeren tussen de 15 en 19 jaar maken hiervan gemiddeld 35,7 uur per week gebruik. Het betekent dat veel jongeren meer tijd achter de computer doorbrengen dan dat zij op school zitten. 

Multitaskende jongeren

Veel jongeren zijn tegenwoordig vaak bezig met teveel zaken tegelijk. Er staat van alles aan, en ze willen vooral geen berichtje missen. We noemen dat multitasken. Dat is het uitvoeren van meerdere handelingen of processen op hetzelfde moment.  Multitasken mag dan modern en efficiënt klinken, in de praktijk veroorzaakt deze manier van werken een vol hoofd, onrust en stress. Door het voortdurende multitasken wordt het denkvermogen vervormd en ontstaan er ernstige vormen van ongeconcentreerdheid. Door het multitasken kun je wel veel informatie gaan herkennen, maar minder gaan begrijpen en onthouden. Al we het veel te doen verminderen we onze creativiteit, concentratie, diepgang en ons probleemoplossend vermogen. 

Hoe krijgen we ze op de goede koers?

Jonge kinderen en tieners worden in hun kleine bootjes meegesleurd met de stroom van de tijd. Zij raken al snel geboeid door het flitsende en bruisende leven, maar kennen nog geen standvastige koers. Ze laten zich meeslepen door de massa, maar hebben geen vast toekomstperspectief. Daarom voelen zij zich juist ook onzeker, angstig en eenzaam. Ze zoeken naar houvast in de onstuimig voortsnellende processen. Daarom hebben ze stevige voorgangers en leiders nodig, waar ze zich aan kunnen optrekken, waar ze respect voor krijgen. Dat zijn ouderen die zich met hen gaan bemoeien en hun welzijn op het oog hebben. Zijn we voor hen ‘een rots in de branding’, waar ze in tijden van gevaar op kunnen steunen? Jongeren zijn wel op drift, maar zijn ze ook op de goede koers? Wil je met ze meevaren, hen voorgaan en de weg wijzen naar een goede toekomst? 

                                  

Zijn we een positief klankbord?

Hunkerende jongeren hebben een klankbord nodig en geen spiegel. Pas dus op voor een wettische benadering van alleen maar ‘dit mag niet en dat mag niet’. Er zijn jongeren die denken dat volwassenen ervoor zijn ‘om je op je kop te geven’. Dat zorgt voor het vergroten van de afstand. Els leert ons: ‘Jongeren zitten niet te wachten op clichés over hoe het hoort, maar hebben behoefte aan nabije volwassenen, die laten zien hoe het is. Wat houdt een leven met God in?’ 

Ze hebben behoefte aan leiding en structuur

Jongeren hebben ten diepste ook behoefte aan leiding en structuren. De wet van God is ook bedoeld als ‘levensleiding’, zoals we zien in de thora. Je kunt dit lezen in Deut.6, Ps. 78 en Ps.119. Els van Dijk leert ons: ‘Elk mens is afhankelijk van Gods leiding in het leven en heeft behoefte aan de veiligheid en bescherming van Zijn voorschriften. Kinderen en jongeren hebben daarbij behoefte aan leidinggevende volwassenen in hun leven. Volwassenen dienen daarvoor bereid en beschikbaar te zijn!’ 

Je mist je doel als je in zonde leeft

Els van Dijk verklaart dat je de jongeren weer moet terugbrengen naar het hogere doel voor hun leven. Dat doel moeten ze weer voor ogen gaan krijgen. Waarom zijn ze op aarde? Wat is de zin van hun bestaan? Zijn ze hier om alleen maar te consumeren, voor hun eigen zingenot? Gaat het alleen maar om een tijdelijk genieten? In de zin van: laten we eten, drinken, kijken, mailen, gamen en (zogenaamd) vrolijk zijn, want morgen sterven wij?

Is het menselijk leven dan wel meer dan het dierlijk leven? Is dat niet slechts het verblindende leven van de wereld? Johannes vermaant ons in 1 Joh.2:15-17: ‘Heb de wereld niet lief en ook niet wat in de wereld is. Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de vader niet in hem. Want al wat in de wereld is: de begeerte van het vlees, de begeerte van de ogen en de hoogmoed van het leven, is niet uit de Vader, maar is uit de wereld. En de wereld gaat voorbij met haar begeerte; maar wie de wil van God doet, blijft tot in eeuwigheid.’ 

 

Als je God niet zoekt en Jezus niet liefhebt, zul je de mist ingaan. Laat je niet verleiden door de duisternis, waardoor je zult afdwalen en verdwalen. Jongeren worden massaal ingepakt en misleid door de vader van de leugens, waardoor ze de waarheid niet geloven (zie Joh.8:43-45). Jongeren worden misleid om de oppervlakkige, zondige (doelmissende) wereld lief te hebben. De god van deze eeuw verblindt hun gedachten, opdat de verlichting van het Evangelie van Christus hen niet zou bestralen (zie 2 Kor.4:4). Het Griekse woord aion (eeuw) betekent naast tijdperk ook ‘een gedachte die in een bepaalde tijd heerst’. De wereldse gedachte van nu richt zich op de zwakke ingang van het gevoel: als het voor mij goed voelt, is het goed. Het denken wordt daarbij zoveel mogelijk op de achtergrond geplaatst. Deze oppervlakkigheid wordt dus ook in de hand gewerkt door het onverstandig omgaan met de moderne media en het multitasken.

Jezus wekt je op in Joh.8:12: ‘Ik ben het Licht der wereld; wie Mij volgt, zal beslist niet in de duisternis wandelen, maar zal het licht van het leven hebben.’ 

Hoe kunnen we hun verlangen opwekken?

Els van Dijk stelt dat we de jongeren weer terug moeten brengen naar de oorspronkelijke bedoeling en bestemming van God. Ze moeten gaan inzien dat hun doel en bestemming niet in de doelmissende wereld ligt. Er is een hoger doel. Zij moeten dat gaan inzien. Ze haalt het voorbeeld van een jong gevangen en tam gemaakte adelaar in een kippenhok aan. Zolang deze in de buurt van het kippenhok blijft, eet het dier mee met het voer van de kippen. Toen werd de adelaar gebracht naar de bergen, waar zijn oorsprong lag. Daar strekte hij zijn vleugels, en steeg hij al hoger en hoger op.

Laten we daarom samen met de jongeren zoeken naar een hoger doel. Laat ze meezingen vanuit hun hart: ‘Jezus, vol liefde, U wilt ons leiden… kom tot Uw doel met een ieder van ons!’                     

Els van Dijk geeft aan: ‘Een gebrek van verlangen is de oorzaak van matheid, vlakheid, gebrek aan enthousiasme en onverschilligheid zelfs.’ De directeur van de EH ziet het als onze taak naar de jongeren toe: ‘Het gaat erom dat wij bij hen het verlangen weten op te wekken naar een leven met God. Het verlangen naar een geestelijk leven in plaats van een leven zoals deze wereld en onze cultuur dat presenteren. Dat lukt alleen als wij zelf een diep verlangen naar Christus in ons omdragen.’

                                 

Ze ziet het als een priesterlijke taak van opvoeders om het vuur van de liefde te ontsteken in de harten van de jongeren. Ze verbindt hieraan: ‘Maar je moet zelf wel vurig van Geest zijn om aanstekelijk te kunnen zijn. Daarom mijn vraag: Zijn wij volwassenen aanstekelijke mensen voor jongeren? En op welke gebieden van het leven dan?’

We moeten samen met de jongeren leren uitzien naar het werk dat God heeft gedaan in Zijn Zoon Jezus Christus, en dat Hij nog doet. Els van Dijk stelt: ‘Het uitgangspunt tot alle werk is dat God werkt.’ Wij mogen dan biddend en verwachtend uitzien naar Gods werk, maar dienen wel ‘attent te zijn op hoe Hij mij daarin wil gebruiken’. 

Het Licht is in de wereld gekomen!

Het is een heerlijk feit dat het Licht in de wereld gekomen is en ons verlicht (Joh.1:9). Ontvang dit Licht in je hart! (Lees Joh.1:12-13 om te weten hoe je een kind van God kunt worden.) Denk biddend na over de door K. Stelma vertaalde verzen van het lied van Graham Kendrick (het refrein komt op het laatst): 

Heer, Uw licht en Uw liefde schijnen,

waar U bent zal de nacht verdwijnen.

Jezus, Licht van de wereld vernieuw ons,

Levend Woord, ja, Uw waarheid bevrijd’ ons.

Schijn in mij, schijn door mij.

 

Heer, ‘k wil komen in Uw nabijheid,

uit de schaduwen in Uw heerlijkheid.

Door het bloed mag ik U toebehoren,

leer mij, toets mij, Uw stem wil ik horen.

Schijn in mij, schijn door mij.

 

Kom, Jezus, kom, vul dit land met Uw heerlijkheid.

Kom, Heilige Geest, stort op ons Uw vuur.

Zend Uw rivier, Laat Uw heil heel de aard’ vervullen.

Spreek, Heer, Uw Woord, dat het Licht overwint.

 

                         

                        Waar zijn de vaders en moeders?

Is het probleem van deze tijd niet ‘de ouderloosheid in onze samenleving’? Er zijn te weinig echter vaders en moeders, zodat jongeren zich moeilijk kunnen gedragen als kinderen. Hoe kunnen zij dan worden opgewekt om gelovige kinderen van de hemelse Vader te worden? De oude apostel Johannes was een echte liefdevolle vader. Hij heeft de liefde volop gepromoot. Lees maar eens wat hij schrijft over en aan vaders, jonge mannen (jongeren) en kinderen in 1 Joh.2:12:14. 

Als je tot de Vader komt, kun je overwinnen in de geestelijke strijd. Je mag dan door het geloof delen in de overwinning van Jezus Christus. Hij heeft de wereld en de boze overwonnen. Johannes verklaart in 1 Joh.2:14: ‘Ik heb u geschreven, jonge mannen, omdat u sterk bent en het Woord van God in u blijft, en u de boze hebt overwonnen.’

De goede moeders worden getekend in de Bijbel als troostrijke bronnen voor de kinderen. De HEERE spreekt in Jes.66:13: ‘Zoals iemands moeder hem troost, zo zal Ik u troosten.’ Voor moeders die gebukt gaan onder de moeizame en voor hun gevoel onvruchtbare opvoeding is er een rijke belofte van de HEERE in Ps.113:9: ‘Die de onvruchtbare doet wonen in haar gezin: een blijde moeder van kinderen.’ Als je dit geestelijk opvat mag je hierin zien dat God het voor ons onmogelijke mogelijk kan maken. 

Kom tot de Vader

Uiteindelijk wil ik je bemoedigen en uitnodigen door het lied ‘Kom tot de Vader’. Hierin mag je in het liefdevolle Vaderhart kijken. God de Vader is het volmaakte voorbeeld van een goede vader. Het is wel hoog gegrepen, maar we mogen ons eraan optrekken, en Hem voor ogen blijven houden. God laat Zich in Zijn Woord door Jezus Christus zien als een liefdevolle, nodigende vader. Je kunt dit duidelijk zien in de gelijkenis van de verloren zoon, in Luk.15:11-32.

Ik nodig je ook als jongere uit om tot de Vader te gaan, om door genade en geloof Hem te herkennen en te erkennen als jouw echte Vader. Hij is onze Vader, Die in de hemelen is. In Zijn liefde trekt Hij ons tot Zich. Jezus leert ons in Joh.6:37: ‘Alles wat de Vader Mij geeft, zal tot Mij komen; en wie tot Mij komt, zal Ik beslist niet uitwerpen.’   

Hier volgen coupletten het lied van Russell Fragar, vertaald door Mireille Schaart (Opw.599):    

Kom tot de Vader

Nog voordat je bestond
kende Hij je naam,
Hij zag je elk moment
en telde elke traan.
Omdat Hij van je hield,
gaf Hij zijn eigen zoon.
Hij wacht alleen nog maar totdat jij komt.

En wat je nu ook doet,
Zijn liefde blijft bestaan.
Ook niets wat jij ooit deed,
verandert daar iets aan.
Omdat Hij van je houdt
gaf Hij zijn eigen Zoon.
En nu is alles klaar wanneer jij komt.

Kom tot de Vader,
kom zoals je bent.
Heel je hart, al je pijn
is bij Hem bekend.
De liefde die Hij geeft,
de woorden die Hij spreekt.
Daarmee is alles klaar wanneer jij komt.